အရည္အေသြး သတ္မွတ္ခ်က္ (သို႔) Specifications

...... အၾကမ္းေရးလက္စ
ႏိုင္ငံတကာ ေဆာက္လုပ္ေရး ပေရာဂ်က္ ေတြ မွာ ဒီဇိုင္းလုပ္ရင္ ျဖစ္ျဖစ္၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာ ျဖစ္ျဖစ္ Follow Spec ဒါမွမဟုတ္ Check Spec ဆိုတဲ့ စကားလံုး ကို မၾကာခန ၾကားရပါလိမ့္မယ္။ ဒီစာစု မွာ။

• Spec ဆိုတာ ဘာလဲ။
• Spec ကို ဘယ္လို ေရးသားၾကသလဲ။
• မာစတာ Spec ဆိုတာ ဘာလဲ။
• Client's Specs
• Public Works Specs
• Industrial Project Specs / Piping Material Specs

စတာ ေတြ ကို မိတ္ဆက္ ေဆြးေႏြးေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပေရာဂ်က္ တစ္ခု ရဲ့ ရလာမဲ့ ရလဒ္ ေကာင္း Quality ကို ထိန္းႏိုင္ဘို႔၊ ပစၥည္းမွန္ သံုးဘို႔၊ လက္ရာမွန္ဘို႔ (သို႔) စနစ္တက် တပ္ဆင္ေစဘို႔ အတြက္ Specifications ေတြ က အေရးပါပါတယ္။ အင္ဂ်င္နီယာ (ဒီဇိုင္း အင္ဂ်င္နီယာ) တစ္ေယာက္ ရဲ့ အဓိက တာဝန္ မွာ လည္း Specifications ေတြ ကို ေရသားရတာ က တစ္ခု အပါအဝင္ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဆာက္လုပ္ေရး ကန္ထရိုက္ ( Construction Contract) တစ္ခု ရဲ့ Scope of Work လို႔ေခၚတဲ့ ပါဝင္တဲ့ အလုပ္ေတြ နဲ႔ ေဘာင္ ေတြ ကို ေရေရရာရာ သတ္မွတ္ ကန္႔သတ္ ေပးႏိုင္ဘို႔ ရာ အပိုင္း ႏွစ္ပိုင္း လိုအပ္ပါတယ္။

1. Specifications : စပက္ (ဝါ) စာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ အရည္အေသြး အဆင့္အတန္း သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား
   
2. Drawings ( ေရးဆြဲထားေသာ ဒီဇိုင္းပံုမ်ား plans ( or) blueprints ဟုလည္း ေခၚဆိုေလ့ ရွိပါတယ္။)
   

Drawings နဲ႔ Spec က တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခု အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲလည္း ျပဳ၊ အေထာက္အပံ့ လည္း ေပးပါတယ္။ တရုတ္ ယင္-ယန္ စက္ဝိုင္း လိုပါပဲ။ Drawings နဲ႔ ေရးဆြဲ ျပဘို႔ မလြယ္တဲ့ အရည္အေသြး ေတြ ကို မွာ Spec မွာ ေရးသားလို႔ ရသလို မွာ Spec ေရးသားဘို႔ မလြယ္တဲ့ အခ်က္အလက္ ေတြ ကို Drawings ေတြ နဲ႔ ေရးဆြဲ ျပရပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ Drawings ထဲမွာ ပဲ လိုခ်င္တဲ့ Spec ေတြ မွတ္ခ်က္ အေန နဲ႔ ထည့္သြင္းၿပီး ေပးတာလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။
အင္ဂ်င္နီယာေတြ အေန နဲ႔ Drawings ေတြ အတြက္ Designers ေတြ ကို အတိုင္းအတာ တစ္ခု အထိ မ်က္ႏွာ လႊဲေပးထားလို႔ ရေကာင္း ရနိုင္ေပမဲ့ Specifications ေတြ ကို ေတာ့ ကိုယ္တိုင္ ျပင္ဆင္္ရေလ့ရွိပါတယ္။ Client လိုအပ္တာ နဲ႔ က တတ္ႏိုင္တာ၊ Quality, Performance & Cost တကယ္ ျဖစ္သင့္တာေတြ ကို စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ျပီး ကုဒ္ေတြ က အနည္းဆံုး လိုအပ္ခ်က္ ေပၚ ထည့္ေပါင္း ျပီး ျပင္ဆင္ ရပါတယ္။ (အထူးသျဖင့္ Industrial Projects ေတြမွာ ပိုသိသာပါတယ္။) Specifications ဆိုတာ ျပဳစုသူ အင္ဂ်င္နီယာ ရဲ့ ကြ်မ္းက်င္မႈ အဆင့္ ကို ျပသတဲ့ စာစု လို႔ လည္း ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
ေဆာက္လုပ္ေရး သံုး ပစၥည္းေတြ ရဲ့ အရည္အေသြး Material Quality က အင္မတန္ အေရးပါတဲ့ အခ်က္တစ္ခု ပါ။ ဒီ လိုအပ္ခ်က္ နဲ႔ အညီ အရည္အေသြးေတြ ကို ထိန္းႏို္င္ဘို႔ Building Codes, Standards, Code of Practices ေတြ မွာ အနည္းဆံုး လိုအပ္ခ်က္ေတြ ကို ျပဌာန္း ေပးထားေလ့ရွိပါတယ္။ ပေရာဂ်က္ အလိုက္၊ ပိုင္ရွင္ နဲ႔ ဗိသုကာ၊ အင္ဂ်င္နီယာ ပညာရွင္ ေတြကလည္း ကိုယ္ ဒီဇိုင္း အတိုင္း အရည္အေသြး လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို ရေစဘို႔ အတြက္ Specifications ေတြ ေရးသား သတ္မွတ္ ၾကရ ျပန္ပါတယ္။

Specifications ဆိုတာ ဘာလဲ။
အရည္အေသြး နဲ႔ စံႏႈန္း လိုအပ္ခ်က္ (သို႔) သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ကို ေရးသားထားတဲ့ Documents ေတြပါလို႔ ေျဖရပါမယ္။ ပေရာဂ်က္ တစ္ခုမွာ Drawings ကလြဲရင္ က်န္တဲ့ စာရြက္စာတမ္း အားလံုးနည္းပါး ကို သိမ္းၾကံဳးေခၚတယ္ လို႔ လဲ ဆိုခ်င္ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

• Invitation to Bid
• Instruction to Bidders
• General Conditions
• Supplementary Conditions
• Bid Proposal Form
• Bid Bond Form
• Contract Bond Form
• List of Prevailing Wages
• Technical Specifications

Specification ဆိုတာ ကို ဒီလို အေထြေထြ ကို ေရးသားမွာ မဟုတ္ပဲ ပေရာဂ်က္ အရည္အေသြး ကို ထိန္းဘို႔ လိုအပ္တဲ့ အဓိက လိုအပ္တဲ့ Technical Specifications ေတြ အေၾကာင္း ကုိပဲ ေဆြးေႏြးတင္ျပေပးသြား မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ Spec လို႔ ေရးလိုက္ရင္ Technical Specification ကိုသာ ဆိုလို ေၾကာင္း အင္ယာ လို႔ ဆိုရင္ လည္း ဒီဇို္င္း အင္ဂ်င္နီယာ ( Design Engineer / Consultant ) ကို ဆိုလို ေၾကာင္း စာဖတ္သူ ကို အသိေပးထား ပါရေစ။

ဥပမာ ေျမေအာက္ထပ္ တစ္ခု ကို ေဆာက္လုပ္ဘို႔ အတြက္ အရြယ္အစား၊ ေတာင္ေျမာက္၊ အဝင္လမ္း နဲ႔ ေဘးပတ္ဝန္း က်င္ ကို ျပတဲ့ အခါ၊ Drawings ေတြ က ဘယ္လို ေဆာက္လုပ္ရမယ္ ဆိုတာ ကို ျပလို႔ ရေပမဲ့ ဘယ္လို အရည္အေသြး ကို ထိန္းရမယ္ ဆိုတာ ကို ျပဘို႔ အတြက္ Spec ေတြ ကို သံုးရပါတယ္။ ေျမေအာက္ အစိုဓာတ္ ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဘို႔ သံုးတဲ့ ပစၥည္း ေတြ ရဲ့ အရည္အေသြး၊ သံုးမဲ့ ကြန္ကရိ ခံႏိုင္ရည္ အရည္အေသြး (ဘိလပ္ေျမ၊ သဲ၊ ေက်ာက္၊ ေက်ာက္စရစ္၊)။ လက္ရာ၊ ေဖာင္ေဒးရွင္း၊ ေျမေအာက္ပိုက္၊ ပိုက္ပစၥည္း Back filling / Compaction လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို Spec နဲ႔ ျပေလ့ရွိပါတယ္။
အေျခခံ အားျဖင့္ ကြဲလြဲမႈ ေတြ ရွိေနရင္ Spec က Drawings ထက္ အေရးပါတယ္၊ Spec ကို ဦးစားေပးရမယ္ လို႔ ဆိုေပမဲ့ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြ မွာ ပိုၿပီး Stringent ျဖစ္တဲ့ အရာ (သို႔) အရည္အေသြး ပိုမို ေကာင္းမြန္တဲ့ ဘက္ ကို လိုက္နာရမယ္ လို႔ သတ္မွတ္တာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ မွာ ေတာ့ အာခီတက္ခ္ (သို႔) အင္ယာ က ရွင္းေပးရမယ္ လို႔ သတ္မွတ္ တာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။

Technical Specifications ေတြ အေၾကာင္း ကို ဆက္ပါမယ္။
Technical Specifications: Spec တစ္ခုမွာ ပစၥည္း နဲ႔ လက္ရာ ဆိုၿပီး အဓိက ႏွစ္ပိုင္း ကို ေရးသားေပးရပါတယ္။

1. Material : သံုးစြဲ မဲ့ ပစၥည္း ေတြ ရဲ့ အမ်ိဳးအစား နဲ႔ အရည္အေသြး Type and Quality of Materials, Standards
2. Execution : တပ္ဆင္ ေဆာက္လုပ္ တဲ့ အခါ လိုအပ္တဲ့ အရည္အေသြး - Quality of Workmanship, Performance Testing, etc.

လိုခ်င္တဲ့ စံခ်ိန္မီ အရည္အေသြး ရေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ရမယ္၊ ဆန္းစစ္ ရမယ္၊ စစ္ေဆးစမ္းသပ္ရမယ္၊ ထိန္းသိမ္းရမယ္။ စတဲ့ အခ်က္ေတြ ကို သတ္မွတ္ထည့္သြင္း ေပးရပါတယ္။
ဒီလို ေရးတဲ့ အခါ သံုးပို္င္းခြဲေရးတဲ့ "the 3-Part Format" ကို သံုးၿပီး ေရးလို႔ ရပါတယ္။

• Part 1: General
• Part 2: Products
• Part 3: Execution

ေရးတဲ့ အခါ ေရးနည္း ကို ေလးမ်ိဳး ခြဲၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။

1. Descriptive Specs:
ဘယ္လို လုပ္ရမယ္ ဆိုတာ ကို တစ္ဆင့္ခ်င္း အေသးစိတ္ သတ္မွတ္ ေရးထားတာပါ။
ဥပမာ၊ ကြန္ကရိ ရဲ့ ခံနိုင္ရည္ ( concrete strength e.g., 3000 psi) ကို ထည့္သြင္း သတ္မွတ္ ျခင္းမရွိပဲ၊ ဘိလပ္ေျမ၊ သဲ၊ ေက်ာက္၊ ေရ ဘယ္အခ်ိဳး နဲ႔ စပ္၊ ဘယ္လိုေမႊ၊ ဘယ္လို ေလာင္း လို႔ အေသးစိတ္ သတ္မွတ္ေပးတဲ့ ပံုစံပါ။
ဒီလို သတ္မွတ္ရင္ ရလာမဲ့ ရလဒ္ အရည္အေသြး က သတ္မွတ္ေပးတဲ့ ဒီဇိုင္နာ မွာ တာဝန္ ရွိပါတယ္။ သတ္မွတ္တဲ့ ပစၥည္း သံုးတယ္၊ ေျပာတဲ့ အတိုင္း လုပ္တယ္၊ ေပါင္ ၆၀၀၀ မခံဘဲ ေပါင္ ၃၀၀၀ ပဲ ခံႏိုင္ရည္ ရတယ္ ဆိုရင္ လည္း ကန္ထရိုက္ တာဝန္ မဟုတ္၊ ဒီဇိုင္နာ တာဝန္ ပဲ ျဖစ္တယ္။
ဒီနည္း ကို နည္းပညာ မမီတဲ့ ေဒသ ေတြ မွာ စံ ဆို တာ မသိတဲ့ ကန္ထရိုက္တာ ကို သံုးရမယ္ သံုးဘို႔ သင့္ေတာ္ပါတယ္။ အမ်ားလုပ္ေနက် မဟုတ္ ဒီဇိုင္နာ က ပဲ ကြ်မ္းက်င္ တဲ့ နည္း ပညာ ကို သံုးမယ္ ဆိုရင္ လည္း ဒီနည္း က ေကာင္းမြန္ပါတယ္။


2. Reference specs
စံခ်ိန္ စံညြန္းမ်ားကို မီွျငမ္းျခင္း အမ်ားလက္ခံ တဲ့ ASTM, ASME, ANSI, BS စတဲ့ စံညြန္းေတြ ကို ညႊန္းတာပါ။
ဥပမာ - Building Code လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို ျဖည့္ဘို႔ ျဖစ္တာမို႔ Building Codes ေတြ နဲ႔ ညီရင္ေတာ္ၿပီ ဆိုတာ မ်ိဳး က လည္း မွီျငမ္း စပက္ အမ်ိဳးအစား ပါ။
ဒီေနရာ မွာ ညႊန္းတဲ့ စံ အနိမ့္ဆံုး လက္ခံႏိုင္တဲ့ အရည္အေသြး ျဖစ္ေနႏိုင္တာ ကို လည္း သတိမူ ရပါမယ္။ အဲဒီ အရည္အေသြး နဲ႔ ကိုယ့္ ပေရာဂ်က္ သင့္ေတာ္၊ မေတာ္ ဆိုတာ ကို သိဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။


3. Proprietary specs
Manufacturer, Brand, Model ေတြ ကို သတ္မွတ္ ထားတာပါ။ ဒီတံဆိပ္၊ ဒီေမာ္ဒယ္၊ ကို ပဲ လက္ခံမယ္ ဆိုတဲ့ ပံုစံပါ။
အထူးသျဖင့္ လည္ပတ္ေနတဲ့ စက္ရံု ေတြ မွာ ဒီအခ်က္ က အသံုးတဲ့ ပါတယ္။
စက္ရံု က အင္ယာ၊ ပညာရွင္ ေတြ၊ ကြ်မ္းက်င္ လုပ္သား ေတြ အတြက္ သံုးေနက်
မ်ိဳးတူ တာပဲ သံုးမယ္။ ဒါေတြ က ေတြ႔ဘူးၿပီးသား၊ သိၿပီးသား၊ ရင္းႏွီးၿပီးသား၊ ေခါင္းမစား၊ အလုပ္မရႈတ္ဘူး။ Maintenance လုပ္တဲ့ သူေတြ အတြက္ လည္း လြယ္တယ္။ အသစ္ေတြ ကို ေလ့လာစရာ မလိုဘူး။ Spare Parts ေတြ အတြက္ လည္း ဇယားမရႈတ္ဘူး။ စသည္ ျဖင့္ေပါ့ေလ။
ဒီအခ်က္ ကို ပေရာဂ်က္ အသစ္မွာ သံုးတဲ့ အခါ အားနည္း ခ်က္ က အျပိဳင္မရွိ ေတာ့ ေစ်းဆစ္ဘို႔ ခက္တာပါ။ ကန္ထရိုက္ တာ မွာ လည္း အခက္အခဲ အခ်ိဳ႕ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ နဲ႔ မရင္းႏွီးတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ ဆီ က ဝယ္ရတာ တို႔ လိုမ်ိဳးပါ။

အေကာင္းအဆိုး က ေတာ့ ဘယ္နည္း မွာ မဆို ရွိေနတာပါပဲ။
ဒီနည္းမွာ ေရြးစရာ မရွိ၊ တစ္မ်ိဳးထဲ သတ္မွတ္ ရင္ Close ( No Substitution) လို႔ သတ္မွတ္ႏိုင္ျပီး အျခားတစ္ခု အစားထိုး ႏိုင္ဘို႔ အခြင့္အေရး ေပးထားရင္ ေတာ့ Substitution Allowed လို႔ သတ္မွတ္ေပးလို႔ ရပါတယ္။


4. Performance specs
ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ ဆိုတာ ေျပာတာ မဟုတ္ပဲ ဘယ္လို စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရမယ္ ဆိုတာ ကို သတ္မွတ္တာပါ။ ဥပမာ။ ။
Concrete Strength က ဘယ္စံႏႈန္း အရ ဘယ္ေလာက္လိုခ်င္တယ္။
Air Handling Unit တစ္ခု ဘယ္ေလာက္အခ်ိန္ မွာ ဘယ္ Temperature / Humidity ကို ရခ်င္တယ္။ စသည္ျဖင့္

ဒီေလးမ်ိဳး ကို သင့္ေတာ္သလို သင့္ေတာ္သလို ေရာေမႊၿပီး ေရးလို႔ လည္း ရပါတယ္။
အခု မာစတာ စပက္ ေတြ အေၾကာင္း ကို ဆက္ၿပီး မိတ္ဆက္ေပးသြားမွာပါ။

MASTER SPEC / STANDARD SPECS
မာစတာ စပက္ ဆို တာ က ပစၥည္း တစ္မ်ိဳးခ်င္း အတြက္ လက္ခံႏိုင္တဲ့ အရည္အေသြး၊ သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ကို စုေပါင္း ထည့္သြင္းၿပီး ေရးထားတာပါ။
အင္ဂ်င္နီယာ ကို ကိုယ့္ပေရာ ဂ်က္ အတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ အပိုင္း ကို ယူ၊ မသင့္ေတာ္တဲ့ အပိုင္း ကို ဖ်က္ၿပီး ျပန္ေရးလို႔ ရႏိုင္ဘို႔ အတြက္ စနစ္တက် အစီအစဥ္ ခ် ၾကိဳတင္ ေရးသားထားတဲ့ စပက္ေတြပါ။ မာစတာ စပက္ ကို အေျခခံၿပီး ပေရာဂ်က္ ေပၚ မူတည္ၿပီး ျပန္လည္ တည္းျဖတ္ေရးသားလို႔ ရပါတယ္။
ယူအက္စ္ က Master Spec မွာ အသံုးမ်ားတဲ့ ပံုစံ က ေတာ့ The Construction Specifications Institute ( CSI) format ပံုစံပါ။ Master Format လို႔ ေခၚပါတယ္။ 1948 မွာ စခဲ့တဲ့ CSI က 1963 မွာ CSI-16 ဆိုၿပီး အခန္း ဆယ့္ေျခာက္ခန္း ခြဲတဲ့ ပံုစံ နဲ႔ စခဲ့ရာက 2004 မွာ အခု CSI-50 format ကုိ ေျပာင္းလဲ ေရာက္ရွိသြားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္ CSI-16 ပံုစံ ကေတာ့
Division 01 — General Requirements (အေထြေထြ)
Division 02 — Site Construction (ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္)
Division 03 — Concrete (ကြန္ကရိ)
Division 04 — Masonry (အုတ္နံရံ၊ အုတ္စီ၊)
Division 05 — Metals (သထၱဳ)
Division 06 — Wood and Plastics (သစ္သား နဲ႔ ပလတ္စတစ္)
Division 07 — Thermal and Moisture Protection (အပူ နဲ႔ ေရေငြ႕ ကာကြယ္မႈ)
Division 08 — Doors and Windows (တံခါး ႏွင့္ ျပဴတင္း)
Division 09 — Finishes (အေခ်ာ ကိုင္ျခင္း၊ အေခ်ာသတ္ ျခင္း)
Division 10 — Specialties (စပါယ္ရွယ္ ပစၥည္းမ်ား)
Division 11 — Equipment (စက္ပစၥည္း မ်ား)
Division 12 — Furnishings (ပရိေဘာဂ)
Division 13 — Special Construction (စပါယ္ရွယ္ ေဆာက္လုပ္၊ တတ္ဆင္မႈ)
Division 14 — Conveying Systems (သယ္ေဆာင္မႈ စနစ္၊ ဓါတ္ေလွကား၊ စက္ေလွကား)
Division 15 — Mechanical
Division 16 — Electrical

ခုလက္ရွိ CSI-50 Format ကိုေတာ့ ေအာက္က လင့္ခ္ မွာ သြားၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။
http://www.csinet.org/Home-Page-Category/formats/masterformat/MasterFormat-2016-Numbers-Titles.pdf

ဒီ Format ကို အေျခခံ ၿပီး မာစတာ စပက္ေတြ ကို ထင္ရွားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း အခ်ိဳက ေရးသားျဖန္႔ ေဝ ၾကပါတယ္။
AIA ( The American Institute of Architects) အသိအမွတ္ျပဳ Master Spec မွာ ပေရာဂ်က္ အၾကီး အေသးနဲ႔ သံုးမဲ့ သူရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ ကို လိုက္လို႔ မာစတာ စပက္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကို ရႏိုင္ပါတယ္။
http://www.arcomnet.com/masterspec

ဒီအထဲမွာ ရႏိုင္တဲ့ မာစတာ စပက္ ေတြ ရဲ့ ေခါင္းစဥ္ ေတြ ကို Table of Content ေအာက္မွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ေဆာက္လုပ္ေရး မွာ သံုးေလ့ရွိ တဲ့ Archi, Civil, Structural, Mechanical & Electrical ပစၥည္း အမ်ိဳးအစား အစံု သာမက ကန္ထရိုက္ စာခ်ဳပ္ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ ေတြ၊ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမွာ သံုးတဲ့ Form ေတြ ကိုပါေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ အေဆာက္အဦ ေဆာက္လုပ္ေရး ကန္ထရိုက္ တစ္ခု လံုး အတြက္ ၿပီးျပည့္စံု တဲ့ Spec လို႔ေျပာလို႔ ရပါတယ္။
"http://arcomnet.com/sites/default/files/pdf/masterspec/toc/MasterSpec%20Consolidated%20TOC.pdf"

စက္ရံု ပေရာဂ်က္ ပိုင္း ကန္ထရိုက္ အတြက္ က ေတာ့ AIA အစား Engineers Joint Contract Documents Committee ( EJCDC) ကိုမွီျငမ္းတာလည္း ရွိပါတယ္။ EJCDC အပိုင္း ကို ေနာက္ၾကံဳတဲ့ အခါ မိတ္ဆက္ေပးပါမယ္။ စကားခ်ပ္…

Format ကေတာ့ CSI format ပါ။ ပါဝင္တဲ့ စာသားမွာ က အက်ဥ္းအက်ယ္၊ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး ခြဲေပးတဲ့ သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ပံုစံ အမ်ိဳးအစား ခြဲတာေတြ ကို နမူနာ ၾကည့္ခ်င္ MasterSpec Library Comparative Table ေတြ ကို ေအာက္က လင့္ခ္ မွာ ေပးထားပါတယ္။
"http://www.arcomnet.com/masterspec/table-contents-and-sample-sections"

ဒီေနရာ မွာ မာစတာ စပက္ Text ( Word) files ေတြ သာမက ဒီအခ်က္အလက္ ေတြ ကို အေျခခံ ၿပီး အလြယ္တကူ သံုးလို႔ ရမဲ့ Spec Editor ေတြ ျဖစ္တဲ့ MasterWorks နဲ႔ SpecBuilder ေတြ လည္း ရွိပါတယ္။ ဒီလို Editor Program ေတြ ကို သံုးရင္ အေမးအေျဖ ေပၚမူတည္ၿပီး လိုတဲ့ အပိုင္းကို ခြဲထုတ္ေပးသြား တာမို႔ ေရးရတာ ပိုၿပီး ရွင္းလင္း လြယ္ကူေစပါတယ္။
ဒီလို ဆိုရင္ မာစတာ စပက္ ကို သံုးၿပီး ပေရာဂ်က္ စပက္ ကို လြယ္လြယ္ေရးလို႔ ရတယ္ လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ စနစ္ လည္း က်ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပန္လည္ တည္းျဖတ္ ေရးတဲ့ သူ က လုပ္ငန္း အေတြ႕အၾကံဳ ရွိတဲ့ အင္ဂ်င္နီယာ ျဖစ္မွ Project Spec ေကာင္းေကာင္းရမွာပါ။ ဒီအတိုင္း ကူးခ် ရင္ အသံုးမက် ပါဘူး။ မလိုတဲ့ အပိုင္း၊ ဖ်က္ရမဲ့ အပိုင္း ကို သိရပါမယ္။ ျပင္ရမဲ့ အပိုင္း ကို လည္း သိရပါမယ္။ ဆက္စပ္ခ်က္ ကို လည္း သိရပါမယ္။ အပိုမပါ က်စ္က်စ္လစ္လစ္ နဲ႔ လိုရင္းေရာက္ဘို႔ လည္း ဂရုျပဳရပါမယ္။ မလိုတဲ့ အပိုင္းေတြ ပါလာရင္ ကန္ထရိုက္တာ တင္မက ပတ္သက္ရာ လူအားလံုး ကို ေတြေဝ သြားေစႏိုင္ပါတယ္။
စာေရးသူ အေတြ႕အၾကံဳ အရ မာစတာ စပက္ ကို ဒီ အတိုင္း ကူးခ်ထားတဲ့ စပက္ေတြ ကို Review လုပ္ရတာ အင္မတန္ စိတ္ပ်က္ဘို႔ ေကာင္းပါတယ္။ ပေရာဂ်က္ နဲ႔ မအပ္စပ္ တဲ့ အပိုင္းေတြ၊ ပစၥည္းေရြးတဲ့ အခါ ေရွ႕ေနာက္ မညီတာေတြ၊ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါ။ ေနာက္ဆံုး Specification ကို Project Specific ေရးေပးဘို႔ ဖိအားေပးရပါတယ္။
လုပ္ငန္း နဲ႔ ပေရာဂ်က္ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို ေသခ်ာ နားမလည္ ဘဲ ကူးခ် မယ္ဆိုရင္ေတာ့ မာစတာ စပက္ က အသံုးမဝင္ေတာ့ပါဘူး။
Consultant / Engineering Firms ထပ္ခါထပ္ခါ လုပ္ရတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ မ်ားလာတဲ့ ပစၥည္း နဲ႔ လက္ရာ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို အၾကိမ္ၾကိမ္ တည္းျဖတ္ ေရးသားရင္ ကိုယ္ပိုင္ မာစတာ စပက္ ေတြ ပိုင္ဆိုင္လာၾကပါတယ္။ စလံုး က Consultant Firms အေတာ္မ်ားမ်ား မွာ လည္း ကိုယ္ပိုင္ မာစတာ စပက္ ေတြ ရွိေလ့ရွိပါတယ္။

အခု လာမဲ့ အပိုင္း (၄) မွာေတာ့ ပိုင္ရွင္ စပက္ ေတြ၊ အေၾကာင္း ကို မိတ္ဆက္ေပးသြားပါမယ္။

Client’s Spec
အခ်ိဳ႕ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ အထူးသျဖင့္ Petro-Chemical, Chemical ကုမၸဏီ ၾကီးေတြ မွာ ကိုယ္ပိုင္ Specifications ေတြ ရွိေလ့ရွိပါတယ္။
ဒီလို အေျခအေန မွာ ဒီဇိုင္း အင္ဂ်င္နီယာ အေနနဲ႔ Client Spec ကို ဦးစားေပး ၾကည့္ရပါတယ္။Client Spec ရွိရင္ လည္း ေသခ်ာ တစ္ေၾကာင္းခ်င္း ဖတ္ၿပီး ျပင္သင့္တယ္ ထင္တာ ေတြ ကို Client နဲ႔ ညွိၿပီး ျပင္ရတာ မ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ မျပင္ဘဲ သံုးလို႔ ရရင္ေတာ့ အလုပ္ရႈတ္ သက္သာပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ Client ေတြ က သူတို႔ Spec ကို ျပင္ဘို႔ အင္မတန္ ဝန္ေလးပါတယ္။ Spec Deviation အတြက္ အဆင့္ေပါင္းမ်ားစြာ ျဖတ္ရပါတယ္။
ဒီစပက္ေတြ က သူတို႔ရဲ့ လုပ္ငန္း အေတြ႕အၾကံဳ ေတြ ကို အေျခခံ ၿပီး သူတို႔ လိုအပ္ခ်က္ အတိုင္း အထပ္ထပ္ မြမ္းမံ တည္းျဖတ္ထားတဲ့ စပက္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ Confidential Spec ေတြ ျဖစ္တာ မို႔ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ထဲမွာေတာင္ မဆိုင္သူ လည္း ၾကည့္ခြင့္ မရွိပါဘူး။

ကန္ထရိုက္တာ ရဲ့ Spec Deviations အေကာင္း အဆိုး
ကန္ထရိုက္တာ ဆီက လာမဲ့ Spec Deviations မွာ ေတာ့ ကန္ထရိုက္တာ က စပက္မွာ ဒါေလးကို ေျဖေလ်ာ့ေပးရင္ ေတာ့ ေစ်းေလွ်ာ႔ေပးမယ္။ ဒါေလးကို ေလွ်ာ့ေပးရင္ အခ်ိန္တိုသြားမယ္။ စသည္ျဖင့္ လာႏိုင္ပါတယ္။ ကန္ထရိုက္တာ က ပစၥည္းေတြ ရဲ့ ေစ်းကြက္ နဲ႔ လုပ္ငန္း ကြ်မ္းက်င္မႈ (စီးပြားေရး အရ အျမတ္က်န္မႈ) မွာ အေတြ႕အၾကံဳ ပိုရင့္တာမ်ိဳး ရွိတတ္ပါတယ္။ ေသခ်ာ ေဆြးေႏြး ညွိႏိႈင္း တတ္ရင္ ပိုင္ရွင္၊ အင္ယာ နဲ႔ ကန္ထရိုက္တာ အားလံုး အက်ိဳးရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေနရာ မွာ အင္ဂ်င္နီယာ က ကိုယ့္ စပက္ ကိုေရာ ကန္ထရိုက္တာ တင္တဲ့ အဆို ကို ေသခ်ာ နားလည္ေနဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ လည္း Spec ေရးတဲ့ အင္ဂ်င္နီယာ က လုပ္ငန္းအေၾကာင္း ေသခ်ာ နားလည္ဘို႔၊ လိုခ်င္တဲ့ အရည္အေသြး ကို သိေနဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ မလိုအပ္ပဲ စပက္ျမွင့္ထားရင္ အင္ယာ၊ ပိုင္ရွင္ အေထာင္းခံရပါမယ္။ လိုအပ္တဲ့ အရည္အေသြး မရႏိုင္ရင္ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အက်ိဳးဆက္ ေတြ က လည္း ကိုယ့္တာဝန္ ျဖစ္မွာပါ။ ကုဒ္နဲ႔ အနိမ့္ဆံုး စပက္ေအာက္ ေရာက္ရင္ အင္ယာ မွာ ဥပေဒ အရ တာဝန္ ျဖစ္ပါမယ္။ မလည္မဝယ္ နဲ႔ သူမ်ားေယာင္တိုင္း ေယာင္ရင္ ပဲ ျဖစ္ေစ၊ နားလည္ေအာင္ မက်ိဳးစားပဲ ဘုကန္႔လန္႔ လုပ္ရင္ ပဲ ျဖစ္ေစ၊ အစြန္းႏွစ္ဘက္ က ေန မေရွာင္ႏိုင္ရင္ ေရရွည္မွာ ေအာင္ျမင္ဘို႔ မလြယ္ပါဘူး။


အပိုင္း (၅) မွာေတာ့ အမ်ားနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ Public Works စပက္ ေတြ၊ အေၾကာင္း ကို မိတ္ဆက္ေပးသြားပါမယ္။

Public Works Specs:
Public လို႔ေခၚတဲ့ ပေရာဂ်က္ အမ်ားစု မွာ Standards Specifications ေတြ ရွိပါတယ္။ ျပည္နယ္ လမ္း တံတား ေဆာက္လုပ္ေရး မွာ လမ္းတံတား နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ စံေတြ။ စာသင္ေက်ာင္း၊ ေဆးရံု၊ တကၠသိုလ္ ေတြ မွာ ေဆာက္လုပ္ေရး နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ကိုယ္ပိုင္ Standard Specificaiton / Master Specification ေတြ ရွိေလ့ရွိပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ လမ္းတံတား ဆိုင္ရာ ဌာန ေတြ မွာ လည္း ဒီလို Standard Specification ေတြ နဲ႔ Standard Drawings ရွိေလ့ ရွိပါတယ္။ စကာၤပူ က PUB မွာလည္း လက္ခံႏိုင္တဲ့ ပိုက္ပစၥည္း အရည္အေသြး သတ္မွတ္ခ်က္ စပက္ေတြ ရွိပါတယ္။ အျခားအစိုးရ ဌာန ေတြ မွာ လည္း ေဆာက္လုပ္ေရးဆိုင္ရာ စံခ်ိန္စံညႊန္း သတ္မွတ္ခ်က္ စပက္ေတြ ရွိပါတယ္။ (ကုဒ္ ကို ဆိုလိုရင္း မဟုတ္ပါ။ ဌာန တြင္းဆိုင္ရာ ေဆာက္လုပ္ေရး Specificaitons မ်ားကို ဆိုလိုပါတယ္။) ဒီေနရာ မွာ အေမရိက က စာသင္ေက်ာင္း ေတြ က စပက္ ကို အလြန္ အေရးထား တဲ့ အေၾကာင္း ကို သတိမူ ေစခ်င္ပါတယ္။ အေမရိက ဆိုတာ ကေလး ေတြကို အင္မတန္ ဦးစားေပး၊ အကာအကြယ္ ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ တက္ခ္ဆက္ မွာ ပီအီးစနစ္ ျဖစ္လာတာ လည္း စာသင္ေက်ာင္း မွာ ကေလးေတြ မေတာ္တဆ ေသဆံုးမႈ ျဖစ္ရာ က စပါတယ္။ စာသင္ေက်ာင္း ကို ေတြ႕ရလူ ဝင္ေဆာက္လို႔ မရသလို ထင္သလို ဒီဇိုင္း လုပ္လို႔ လည္း မရပါဘူး။
စာသင္ေက်ာင္း ေဆာက္လုပ္ေရး ဒီဇိုင္း လမ္းညႊန္ နဲ႔ မာစတာ စပက္ နမူနာ
နမူနာ အေနနဲ႔ Los Angeles Unified School District က စာသင္ေက်ာင္း နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ဒီဇိုင္း လမ္းညႊန္ နဲ႔ မာစတာ စပက္ ေတြ ကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒီေက်ာင္း ဒီစၾတိတ္ က စာသင္ေက်ာင္း နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ပေရာဂ်က္ ေတြ မွာ ၾကီးၾကပ္ဘို႔ အင္ဂ်င္နီယာ ဌာန ေတြ လည္း ရွိပါတယ္။
စာသင္ေက်ာင္း ေက်ာင္းဒီဇိုင္း လုပ္ဘို႔ အတြက္ လမ္းညြန္ စာအုပ္လည္း သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ရွိပါတယ္…

• စာသင္ေက်ာင္း ေက်ာင္းဒီဇိုင္း လမ္းညြန္…
  http://www.laschools.org/documents//download/asset_management/school_design_guide/current_version/School_Design_Guide_Oct_12_2016.pdf

စာသင္ေက်ာင္း ေက်ာင္း နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စံခ်ိန္စံညႊန္း နဲ႔ မာစတာ စပက္ ေတြ ကို လည္း စနစ္တက် စီစဥ္ထားပါတယ္။…

• ဒီဇိုင္း စံႏႈန္း မ်ား - Design Standards & Technical Specifications
  http://www.laschools.org/new-site/asset-management/design-standards
• မာစတာ စပက္၊ Guide Spec - 2004 CSI MasterFormat (Divisions 01-33, 6 digit section numbers)
  http://www.laschools.org/documents/?folder_id=219598873

နာမည္ၾကီး တကၠသိုလ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မွာလည္း ကိုယ္ပိုင္ ေဆာက္လုပ္ေရး စပက္ ေတြ ရွိေလ့ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဓာတ္ခြဲခန္း ( Laboratory) ေဆာက္လုပ္ေရး နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ အေသးစိတ္ သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ရွိပါတယ္။
စာဖတ္သူ စိတ္ဝင္စားရင္ ရွာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။
စကားမစပ္။ ။ စာသင္ေက်ာင္း နားမွာ လူၾကီးဗီဒီယို ( adult video) ဆိုင္ ရွိရင္ မိဘေတြ က Public Moral Code အရ ကန္႔ကြက္လို႔ ရပါတယ္။ အရက္ဆိုင္၊ ေဆးလိပ္ဆိုင္၊ ကြမ္းယာ ဆိုင္ ေတြ၊ ဂိမ္းဆိုင္ေတြ မရွိသင့္ပါဘူး။ ေက်ာင္းေတြ ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ အရ သံုးတာ က လြဲရင္ အနီးအနား မွာ ေလာ္တို႔ ေဆာင္းေဘာက္ တို႔ က်ယ္ေလာင္စြာ ဖြင့္တယ္ ဆိုရင္ ဥပေဒ အရ အင္မတန္ ၾကီးေလးတဲ့ ျပစ္ဒါဏ္သတ္မွတ္သင့္ပါတယ္။

အပိုင္း (၆) မွာေတာ့ စက္ရံု အလုပ္ရံု ေဆာက္လုပ္ေရး နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ စပက္ ေတြ၊ အေၾကာင္း ကို မိတ္ဆက္ေပးသြားပါမယ္။

စက္ရံု အလုပ္ရံု ေဆာက္လုပ္ေရး နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ စပက္ ေတြ၊
ေရနံ၊ ဓာတု စက္ရံုၾကီးေတြ ေဆာက္လုပ္တဲ့ အခါ သံုးတဲ့ Specificatons ေတြ Standards ေတြ က အေဆာက္အဦ ေတြ မွာ သံုးတဲ့ စနစ္ ေတြ နဲ႔ တစ္မ်ိဳးတစ္ဘာသာ လို႔ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။ ဒီလိုဝန္းထဲ က အေဆာက္အဦ ေတြ မွာ အရင္ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ Building Spec ေတြ အျပင္ အျခား ပိုမိုရွတ္ေထြးတဲ့ စံေတြ ကို ပါထည့္သြင္း ေရးသားရပါတယ္။
ကန္ထရိုက္ စာရြက္စာတမ္းေတြ ဆိုရင္ လည္း AIA အစား Engineers Joint Contract Documents Committee ( EJCDC) ကိုမွီျငမ္း ေလ့ရွိပါတယ္။
ေရနံ၊ ဓာတု စက္ရံုၾကီးေတြ ေဆာက္လုပ္တဲ့ အခါ သံုးတဲ့ ပိုက္အမ်ိဳးအစား စပက္ေတြ ကို ေတာ့ Piping Material Spec လို႔ ေခၚပါတယ္။ အမ်ိဳးအစား မ်ားၿပီး ကြ်မ္းက်င္ မႈ လိုအပ္ပါတယ္။ Piping Material Engineer ဆိုၿပီး ဒီအပိုင္း မွာ ကြ်မ္းက်င္တဲ့ အင္ဂ်င္နီယာ ေတြ ရွိပါတယ္။
Process Drawings ( P&IDs) , Piping Iso နဲ႔ အျခားလုပ္ငန္း ဆိုင္ရာ Specifications ေတြ အတြက္ PIP Spec လို႔ ေခၚတဲ့ Process Industry Practices ေတြ က ဒီလို ေရနံ၊ ဓာတု စက္ရံုၾကီးေတြ မွာ အသံုးမ်ားပါတယ္။
Process Industry Practices http://www.pip.org/practices
မွာ သြားေရာက္ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ အျခားဆက္စပ္တဲ့ Standards Organizations ေတြ ကေတာ့ API, ASME, ASTM, AWS, BS, ISO Standars ေတြပါ။ ဒါအျပင္ proprietry spec ေတြ ကိုယ္ပိုင္ Specs ေတြ လည္း မ်ားပါတယ္။ Client's Spec အမ်ားဆံုး ေတြ႕ႏိုင္တဲ့ ေနရာ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
စာရြက္စာတမ္း လိုအပ္ခ်က္ လည္း မ်ားပါတယ္။ Engineer ေတြ အတြက္ Very Heavy Engineering လို႔ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။
ဒီအပိုင္းေတြ ကို ေတာ့ ေနာက္ပိုင္း မွာ မိတ္ဆက္ေပးႏို္င္ဘို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေျပာရရင္၊
ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း တစ္ခု ရဲ့ စာခ်ဳပ္၊ ကန္ထရိုက္တာ ရဲ့ လုပ္ေပးရမဲံ တာဝန္၊ ေဘာင္၊ ပေရာဂ်က္ တစ္ခု ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ ကို သတ္မွတ္တဲ့ နည္း၊ (သို႔) စာရြက္စာတမ္း ႏွစ္မ်ိဳးပဲ ရွိပါတယ္။ Drawings & Specifications ပါ၊ Technical Specifications ဆိုတာ က ေတာ့ Project Specifications ေတြ ထဲ က တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းထဲ ကို ဝင္မဲ့ အင္ယာေတြ အေနနဲ႔ Technical Specifications ေတြ နဲ႔ ကြ်မ္းဝင္ေအာင္ ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ေဆာက္လုပ္ေရး မွာ မွ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္အင္ဂ်င္နီယာ အလုပ္မဆို Drawigns & Specifications ေတြ က ပါပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ တြက္ခ်က္မႈ ေတြ မွာေတာင္ Specification ေဘာင္က ေန ကင္းလြတ္လို႔ မရပါဘူး။