ျမိဳ႕ျပ အေျခခံ စနစ္မ်ား ႏွင့္ စည္ပင္သာယာ ဝန္ေဆာင္မႈ စနစ္မ်ား အေၾကာင္း မိတ္ဆက္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ့ Infrastructure ေတြ ကို မြမ္းမံဘို႔ Mega-City ျဖစ္ေနတဲ့ မဟာရန္ကုန္ ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို ေဆြးေႏြးႏိုင္ဘို႔ အခ်က္ေတြကို File Upload တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။ (Rev 4, 28 Nov 2015)
တိုးတက္လာတဲ့ လူဦးေရ နဲ႔ မြမ္းမံ ရမဲ့ စနစ္ေတြ အေၾကာင္းပါ။ အင္မတန္ အိမ္ယာ ေစ်းႀကီးတဲ့ ျမိဳ႕ ျဖစ္ေနေပမဲ့ အေျခခံ စနစ္ေတြ မျပည့္စုံေသးတာ ကို မဟာရန္ကုန္ က စၿပီး ျပင္ႏိုင္ေအာင္ အေျဖရွာ ေပးႏိုင္ဘို႔ပါ။
လက္ရွိအစိုးရ ဖြဲ႔ေတာ့ မဲ့ NLD ပါတီ ရဲ့ စီးပြားေရး မူဝါဒ အခ်က္ ငါးခု ေျမာက္ က လည္း Infrastructure ေတြ ကို မြမ္းမံဘို႔  ျဖစ္တာမို႔ အေကာင္အထည္ ေပၚႏိုင္ပါေစ လို႔ ဆႏၵလည္းျပဳ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို လည္း ေလ့လာတဲ့ သေဘာပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမိဳ႕ျပအေျခအေန ေတြ အေၾကာင္း ေျပာဆို ေဆြးေႏြး ၾကတဲ့ အခါ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာ အင္ဂ်င္နီယာ ေတြ နဲ႔ ႏိုင္ငံျခားသား အင္ဂ်င္နီယာ ေတြ သေဘာ တူညီတဲ့ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခု ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ က Public Infrastructure ေတြ ကို တိုးခ်ဲ႕ ၿပီး ပိုမို ေကာင္းမြန္ ေအာင္ လုပ္သင့္ ေနၿပီ ဆိုတဲ့ အခ်က္တစ္ခုပါ။
ဒီေနရာမွာ Public Infrastructure ဆိုတာ ကေတာ့ ႏိုင္ငံ တစ္ခု၊ ျမိဳ႕ျပတစ္ခု ရဲ့ လူေနမႈ နဲ႔ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ ဘို႔ အေထာက္အပံ့ ေပးမဲ့ အေျခခံ စနစ္ေတြ ကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဒါကို Hard Infrastructure နဲ႔ Soft Infrastructure လို႔ ႏွစ္ပိုင္းခြဲႏိုင္ပါတယ္။
Hard Infrastructure လို႔ေခၚတဲ့ အေျခခံ စနစ္ေတြ ကိုၾကည့္ရင္။

1. ခရီးသြား အဆင္ေျပဘို႔ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ကြန္ယက္မ်ား။ (ကားလမ္း၊ အျမန္လမ္း၊ ရထားလမ္း၊ ၿမိဳ႕ျပ လူမ်ားစု ပို႔ေဆာင္ေရး စနစ္မ်ား၊ တံတား၊ ကားဂိတ္၊ဘူတာ၊ သေဘာၤဆိပ္၊ ေလဆိပ္၊)
2. မိုးေရ ႏွင့္ ေရအရင္းအျမစ္ စီမံခန္႔ခြဲ ေရး ႏွင့္ ေရသန္႔ ေပးေဝေရး စနစ္မ်ား၊
3. မိလႅာ ႏွင့္ ေရဆိုး သန္႔စင္ေရး ႏွင့္ စြန္႔ပစ္ေရး စနစ္မ်ား၊
4. အမိႈက္သိမ္း စနစ္ ႏွင့္ စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ ေရး စနစ္မ်ား၊ သန္႔ရွင္းေရး စနစ္မ်ား။
5. အဆိပ္အေတာက္ (သို႔) အႏၱာရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ အမိႈက္မ်ား စနစ္တက် သန္႔စင္ စြန္႔ပစ္ေရး စနစ္မ်ား။
6. လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ေရး ႏွင့္ ျဖန္႔ေဝေရး စနစ္မ်ား၊
7. ဆက္သြယ္ေရး တယ္လီဖုန္း၊ ေကဘယ္ (တီဗီ၊ အင္တာနက္) ႏွင့္ အေရးေပၚ အခ်က္ေပး ႏွင့္ ကာကြယ္ေရး စနစ္မ်ား၊

ဒုတိယ အမ်ိဳးအစား က ေတာ့ ႏိုင္ငံ တိုးတက္ေရး နဲ႔ ျပည္သူေတြ ရဲ့ လူေနမႈ ဘဝ တိုးတက္ေရး (စားဝတ္ေနေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ လူမႈေရး၊ အပန္းေျဖ ေရး နဲ႔ အသက္ အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ လံုျခံုစိတ္ခ် မႈ ရွိေရး) အတြက္ လိုအပ္တဲ့ Soft Infrastructure လို႔ ေခၚတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ေတြ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈ စနစ္ေတြ နဲ႔ ၄င္းတုိ႔ရဲ့ အေျခခံ အေဆာက္အအံုေတြ ကို ဆိုလိုပါတယ္။

• အုပ္ခ်ုပ္ေရး တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး။ ။ အုပ္ခ်ုပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရး၊ စီမံခန္႔ခြဲေရး၊ လံုျခံဳေရး၊ အေရးေပၚ (ရဲတပ္ဖြဲ႔၊ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၊ အေရးေပၚသူနာျပဳ / လူနာပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ သဘာဝ ကပ္ေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္မ်ား)၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရး နဲ႔စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ။
• စီးပြားေရး။ ။ ဘဏ္၊ ေစ်းကြက္၊ အေျခခံ စီးပြားေရး ႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ဆိုင္ရာ စက္ရံု အလုပ္ရံု၊ ဝန္ၾကီးဌာန (လယ္ယာ၊ စက္မႈ၊လက္မႈ၊ သယံဇာတ။)
• လူမႈေရး။ ။က်န္းမာေရး၊ (ေဆးရံု၊ေဆးခန္း)၊ ပညာေရး (စာသင္ေက်ာင္း၊ သင္တန္းေက်ာင္း၊ တကၠသိုလ္)၊ ကပ္ေဘး မွ ျပန္လည္ျပိဳးေထာင္ေရး။
• ရိုးရာဓေလ့ ယဥ္ေက်းမႈ၊အားကစား ႏွင့္ အပန္းေျဖေရး။ ။အားကစားရံု၊ အားကစားကြင္း၊ ပန္းျခံ၊ ျပတိုက္၊ ရုပ္ရွင္၊ ေရွးေဟာင္းအေမြ အႏွစ္၊ဘာသာေရး ဆိုင္ရာ အသင္းအဖြဲ႔ မ်ား။

ဒီလိုအပ္ခ်က္ေတြ က လည္း ၿမိဳ႕ျပ စည္ပင္သာယာေရး (ျမဴနီစီပါယ္) စနစ္ ေတြ အတြက္ အေျခခံ ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံ တကာ ရဲ့ ၿမိဳ႕ေတြ မွာ သူတို႔ ၿမိဳ႕တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အတြက္ အစီအစဥ္ ေတြ ရွိေနေလ့ရွိပါတယ္။ ကုိယ့္ၿမိဳ႕စီးပြားေရး နဲ႔ လူေနမႈ ဘဝတိုးတက္ဘို႔၊ သန္႔ရွင္း သာယာလွပဘုိ႔၊ နာမည္ေကာင္း ရွိဘို႔ နဲ႔ထိန္းသိမ္း ႏိုင္ဘို႔၊ လံုျခံဳစိတ္ခ် ရဘို႔၊ စီးပြားေရ အရေရာ၊ အလည္အပတ္ အတြက္ပါ ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိဘို႔ ေရတို၊ ေရရွည္စီမံကိန္း ေတြ သတ္မွတ္ ၿပီး ၿမိဳ႕က်က္သေရ နဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာ ရွိေအာင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ေတြ စည္ပင္သာယာ၊ အျခားလူမႈေရး၊ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို စနစ္တက် အုပ္ခ်ုပ္ စီမံ ခန္႔ခြဲ ေနႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
စာေရးသူ အေနနဲ႔ ဆရာႀကီးတစ္ေယာက္ မဟုတ္သလို Jack-of-All-Trades မဟုတ္တာ မို႔ ကိုယ္ ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္တဲ့၊ လုပ္ငန္းအေတြ႕ အၾကံဳနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ပတ္သက္တဲ့ ၿမိဳ႕ျပေဒသ အေဆာက္အအံု ေတြ ဘက္ ရႈေထာင့္ကေန ပဲ ၾကည့္ၿပီး ေဆြးေႏြး မွာပါ။ မဟာ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ေတာ္ အတြက္ အဆင့္ျမွင့္ ဘို႔ လိုအပ္တဲ့ ျမိဳ႕ျပလူေနမႈ စနစ္ မွာ ရွိသင့္တဲ့ ဝန္ေဆာင္မႈ အေၾကာင္းအရာ အခ်ိဳ႕ ကို ဦးစားေပး ေဆြးေႏြး သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမိဳ႕လို႔ေခၚလိုက္ရင္ ျမိဳ႕အဂၤါရပ္ေတြ နဲ႔ ညီဘို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအဂၤါရပ္ ဆိုတဲ့ စကားလံုး မွာ လည္း ေခတ္နဲ႔ လည္း လိုက္ေလ်ာ ညီေထြ ရွိတဲ့ အဂၤါရပ္မ်ိဳး ေတြ ကို ဆိုလိုပါတယ္။ ျမိဳ႕ေတာ္ ဆိုရင္ လည္း ျမိဳ႕ေတာ္ တစ္ခု ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ နဲ႔ ညီဘို႔ လိုအပ္ပါမယ္။ အနာသိမွ ေဆးရွိမွာ မို႔ လုပ္သင့္တာ နဲ႔ ျဖစ္သလို လုပ္ေနရတာ ေတြ ကို အေျခအေန ဆိုးသည္ထက္ ဆိုးသည့္ ဘက္ ကို မသြားပဲ အျမန္ဆံုး ျပဳျပင္ႏိုင္ဘို႔ ႀကိဳးစားၾကရမွာပါ။ စနစ္ က်တဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေတြ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း ေတြ ခ်မွ ၿပီး သင့္ေတာ္တဲ့ စီမံကိန္းေတြ ကို လည္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ ႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ျမိဳ႕လို႔ ဆိုလိုက္တာ နဲ႔ စနစ္တက် ေဖာက္လုပ္ထားတဲ့ လမ္းေတြ ရွိရမယ္။ ရာဇဝတ္ မႈ နဲ႔ မီးေဘးအႏာၱရာယ္ ေတြ တင္ မက သဘာဝ ေဘးအႏာၱရာယ္ အတြက္ ကာကြယ္မႈ အစီအစဥ္ ေတြ ရွိရမယ္။ ေရ၊ မီးအစံု ရွိရမယ္။ အမိႈက္ ေတြ ရွင္းရမယ္။ သန္႔ရွင္းမႈ ရွိရမယ္။ အနားယူ အပန္းေျဖ၊ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ဘို႔ ပန္းျခံေတြ၊ ကစားကြင္းေတြ ရွိရမယ္။ က်န္းမာေရး အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေဆးရံု၊ ေဆးခန္း နဲ႔ အေရးေပၚ လူနာေစာင့္ေရွာက္မႈ စနစ္ေတြ ရွိရမယ္။ ေနခ်င္ စဖြယ္လည္း ျဖစ္ေနရပါမယ္။
ဟုတ္ကဲ့။ ျမိဳ႕ျပတစ္ခု မွာ ေနတဲ့ သူေတြ အတြက္ ဒါေတြက ရသင့္တဲ့ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ပါ။ ေရ၊မီး အစံု လိုခ်င္ပါတယ္။ ျခင္ကိုက္ မခံျခင္ၾကပါဘူး။ အစားအေသာက္ေတြ ယင္နားတာ မႀကိဳက္ၾက ပါဘူး။ အမိႈက္ေတြ နဲ႔ နံေစာ္ညစ္ပတ္ေနတာ လည္း ႀကိဳက္ၾကမယ္ မထင္ပါဘူး။ သြားေရးလာေရး လည္း လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕ေစခ်င္ပါမယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာစြာ သြားလာေနထိုင္ခ်င္ၾကပါမယ္။
ဒါဆို ဒီလို စည္ပင္သာယာ ဝန္ေဆာင္ မႈ ေတြ အလကား ရႏိုင္မလား ဆိုရင္ လည္း မရႏိုင္ပါဘူး လို႔ပဲ ေျဖရပါမယ္။။ လမ္းေတြခင္းတာ၊ လူသြား ပလက္ေဖာင္းေတြ၊ မီးပြိဳင့္ေတြ၊ ေရ၊ မီး၊ မိလႅာ စနစ္ေတြ အပါအဝင္ Infrastructure ေတြ အားလံုး ကို ေဆာက္လုပ္ဘို႔၊ ထိန္းသိမ္းဘို႔၊ မြမ္းမံ ခ်ဲ႕ထြင္ဘို႔ ကုန္က်စရိတ္ ေတြ လည္း ရွိပါတယ္။ ဒီကုန္က် စရိတ္ ေတြ ကို ျမိဳ႕ကို စနစ္တက် စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေတြ က ရလာတဲ့ အခြန္အေကာက္ ေငြေတြ၊ မ တည္ေငြ ေတြ နဲ႔ ျဖည့္ဆီးေပးရပါတယ္။ ျမိဳ႕ေတာ္ေတြ ရဲ့ စီမံ ခန္႔ခြဲ မႈ လိုအပ္ခ်က္ ကို ေနာက္ ပိုင္း စာစုေတြ မွာ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးေပးသြားပါမယ္။
ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ေတာ္ မွာ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ မျဖစ္မီ က လူဦးေရ ငါးသိန္းခန္႔ ပဲ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ခုလက္ရွိ အေျခအေန မွာ လူဦးေရ က ငါးသန္း မက ေတာ့တာ မို႔ မဟာ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ေတာ္ လို႔ ေျပာရမွာပါ။ လူဦးေရ ဆယ္ဆ မက တိုးလာေပမဲ့ ကိုလိုနီ ေခတ္ တံုး က ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္ သာယာေရး အတြက္ စနစ္တက် တြက္ခ်က္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ တဲ့ ေရေပးေဝေရး၊ မိလႅာစနစ္ နဲ႔ စည္ပင္သာယာ ဝန္ေဆာင္မႈ ေတြ က ဘယ္ေလာက္အဆင့္ အထိ တိုးခ်ဲ႕မႈ ရွိခဲ့ပါသလဲ။ ဘယ္ေလာက္ အထိ ထိန္းသိမ္း ထား ႏိုင္ခဲ့ သလဲ။ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ကို ေျဖႏိုင္တဲ့ သူရွားပါလိမ့္မယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ခုႏွစ္ဆယ္ ဆိုတာ နည္းတဲ့ အခ်ိန္ မဟုတ္တာ မို႔ အခ်ိဳ႕ စနစ္ ေတြ ခုခ်ိန္ အထိ သံုးလို႔ ရေနဆဲ ဆိုရင္ေတာင္ လဲလွယ္၊ မြမ္းမံ ဘို႔ လိုအပ္ေန ေလာက္ပါၿပီ။ လူဦးေရ က လည္း ထပ္တိုး လာဘို႔ရွိပါတယ္။
မြမ္းမံတယ္ ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ လက္ရွိ အေျခအေန ကို ေျပလည္းရံု ေလာက္သာမက ေရရွည္ အတြက္၊ တိုးတက္လာမဲ့ လူဦးေရ၊ ေျပာင္းလဲလာႏိုင္တဲ့ စီးပြားေရး အေျခအေန နဲ႔ အေဆာက္အအံု အမ်ိဳးအစား၊ စတာ ေတြ ကို ပါျခံဳငံု သံုးသပ္ၿပီး အနာဂါတ္ အခ်ိန္ အတိုင္းအတာ တစ္ခု အတြက္ ပါျပင္ဆင္ထား ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ဒီ ႏွစ္ေပါင္း ခုႏွစ္ဆယ္ အတြင္း ႏိုင္ငံ တကာ မွာ နည္းစနစ္ ေတြ က လည္း အေတာ္ေလး တိုးတက္ေျပာင္းလဲ ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ နဲ႔ ရင္ေပါင္တန္း ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ က ကိုယ့္ေနရာ တစ္ခုထဲ ကြက္ၾကည့္ေန လို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ အျခားႏိုင္ငံ ၿမိဳ႔ျပ ေတြ ရဲ့ တိုးတက္မႈ ကို လည္း မ်က္ေျခမျပတ္ ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
အခု လက္ရွိျဖစ္ေနတာက

1. ခရီးသြား ရတာ အဆင္မေျပၾကပါဘူး။ ကားေတြ ပိတ္က်ပ္ေနတယ္။ အခ်ိန္အရမ္းကုန္တယ္။ ဘတ္စ္ကားေတြ၊ လုိင္းကားေတြ က လည္း လူေတြ က်ပ္က်ပ္တည္းတည္း စီးေနရတုန္း၊ လမ္းသြားရတာ လည္း အဆင္မေျပၾကပါ။
2. မိုးေရကို စနစ္တက် မစြန္႔ထုတ္ႏိုင္၊ ေသာက္ေရအျဖစ္လည္း ေရကန္ေတြ နဲ႔ မစုေဆာင္းႏိုင္ေသးပါ။ ေရအရင္းအျမစ္ စီမံခန္႔ခြဲ ႏိုင္မႈ အားနည္းေနပါေသးတယ္။
   
3. ေရသန္႔ ေပးေဝေရး စနစ္မ်ား ကို ၾကည့္ရင္လည္း ႏိုင္ငံတကာ နဲ႔ WHO ကလက္ခံ ႏိုင္တဲ့ ေရသန္႔ အဆင့္ ေပးေဝႏိုင္မႈ အားနည္းပါတယ္။ tap water က မသန္႔ပါ၊ စည္ပင္ေရ မေပးႏိုင္တာ မို႔ သဘာဝဆိုးက်ိဳးမ်ားစြာ ေပးမဲ့ အထပ္ျမင့္ နဲ႔ အဝီစိတြင္းေတြ တူးၿပီး ေျမေအာက္ေရ ကို မတန္တဆ ထုတ္ယူ သံုးစြဲေနရပါတယ္။ ေရကို ဆိုးဝါးစြာ ညစ္ညမ္းေစမဲ့ ေျမေအာက္ အုတ္ကန္ ေတြ နဲ႔ ေရေလွာင္ၿပီး သံုးစြဲ ေနၾကဆဲပါ။
4. မိလႅာ ႏွင့္ ေရဆိုး သန္႔စင္ေရး ႏွင့္ စြန္႔ပစ္ေရး စနစ္မ်ား ဆိုရင္ လည္း ပိုက္လိုင္း၊ ( Sewer Pipes & Manhole Networks) ေတြ မႏိုင္ေတာ့ပါ။ အထပ္ျမင့္အပါအဝင္ အေဆာက္အဦ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မွာ Septic Tanks ေတြ သံုးျပီး ကမာၻေျမႀကီး ကို ပူေဇာ္ပသ ေနၾကရဆဲပါ။ Septic Tanks ေတြ က ထြက္လာတဲ့ ေရနဲ႔ ခ်ိဳးေရ၊ သံုးေရေတြ စြန္႔ထုတ္ဘို႔ အတြက္လည္း ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ေျမာင္းေတြ တူးၾကရပါတယ္။ ေရႏုတ္ေျမာင္း မဟုတ္ပဲ၊ ျခင္ပြား၊ ေရပုတ္၊ ေရေသေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။
5. အမိႈက္သိမ္း စနစ္ ႏွင့္ စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ ေရး စနစ္မ်ား၊ သန္႔ရွင္းေရး စနစ္မ်ား ဆိုရင္ လည္း ေကာင္းေသာ ေျပာင္းလဲမႈ ေတြ နဲ႔ တိုးတက္မႈ ေတြ ေတြ႕လာရၿပီ ဆိုေပမဲ့ လက္ရွိအေျခအေန က ေတာ့ ရႈတ္ပြ ေနဆဲပါ။ လူေတြ ကလည္း အမိႈက္ေတြ မဆင္မျခင္ ပစ္ေနၾကတုန္းပါ။
6. အဆိပ္အေတာက္ (သို႔) အႏၱာရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ အမိႈက္မ်ား စနစ္တက် သန္႔စင္ စြန္႔ပစ္ေရး စနစ္မ်ား မွာ လည္း စည္ပင္သာယာ ဘက္က က်ိဳးစားအားထုတ္မႈ ေတြ ေတြ႕လာရပါၿပီ။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ ဆက္ၿပီး မမွားၾကဘို႔ နဲ႔ ကိုယ့္အရႈတ္ ကိုယ္ရွင္းဘို႔ လည္း လိုပါမယ္။
7. လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ေရး ႏွင့္ ျဖန္႔ေဝေရး စနစ္မ်ား၊ အသစ္ေတြ လည္း လုပ္ေနၾကပါတယ္။ JICA နဲ႔ေပါင္း ၿပီး 500KV လိုင္းေတြ နဲ႔ Infrastructure ျမွင့္ဘို႔ လုပ္ေနတာ လည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အျခားေရအားလွ်ပ္စစ္ အပါအဝင္ ထုတ္ေနတာ ေတြ ေတာ့ ေတြ႕လာရပါၿပီ။ အိမ္ေတြမွာ ရွိတဲ့ မီးအားျမွင့္ထိန္းစက္၊ ေတြ ေပ်ာက္သြားဘို႔ နဲ႔ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြ ေကာင္းေကာင္းသံုးရ ဘို႔ ေတာ့ ဘယ္ေလာက္ေစာင့္ရမယ္ မသိေသးပါ။
8. ဆက္သြယ္ေရး တယ္လီဖုန္း၊ ေကဘယ္ (တီဗီ၊ အင္တာနက္) ႏွင့္ အေရးေပၚ အခ်က္ေပး ႏွင့္ ကာကြယ္ေရး စနစ္မ်ား၊ ဒီေနရာ မွာ အေရးေပၚ (ေရႀကီး၊ မုန္တိုင္း) ေတြ အတြက္ တီဗီ၊ ေကဘယ္တီဗီ နဲ႔ ေရဒီယို မီဒီယာ အားလံုးမွာ ျဖတ္ၿပီး အေရးေပၚ ( overwrite) ေၾကျငာ အခ်က္ေပးတဲ့ စနစ္မ်ိဳးေတြ လည္း မရွိေသးပါဘူး။

မီးေဘးကာကြယ္ ေရး စနစ္ ေတြ ကို သတ္မွတ္ျပဌာန္း ေပမဲ့ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္တဲ့ Public Fire Hydrants Networks ေတြ ကလည္း အရင္ ကိုလိုနီေခတ္ တုန္းက ေကာင္းေကာင္း ရွိခဲ့ပံု ရေပမဲ့ ခု က ေျပာက္တိေျပာက္က်ား နဲ႔ လြယ္လင့္တကူ အဆင္သင့္ မရွိေသးပါဘူး။ မီးေဘးကာကြယ္ေရး စနစ္ေတြ စနစ္တက် အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ဘို႔ ရာ ေရေပးတဲ့ စနစ္ ကို လည္း အဆင့္ျမွင့္ ဘို႔ လိုအပ္တယ္ ဆိုတာပါ။
မိုးေရ စနစ္တက် စီမံခန္႔ခြဲတဲ့ စနစ္၊ မိလႅာစနစ္ နဲ႔ အမိႈက္သိမ္း စနစ္ မေကာင္းတဲ့ အခါ ျမိဳ႕ေတာ္ သန္႔ရွင္းေရး သာယာ လွပေရး ဆိုတာ ျဖစ္မလာ ႏိုင္ပါဘူး။ အနံ႔အသက္ ဆိုးရြားရံုမက၊ ျခင္၊ ယင္၊ ၾကြက္၊ ပိုးဟတ္ နဲ႔ အျခား ေရာဂါပိုး သယ္ေဆာင္မဲ့ အေကာင္ပေလာင္ ေတြ ကိုပါ တိုးပြား ေစမွာပါ။ မသန္႔ရွင္းတဲ့ အမိႈက္ပံု ေတြ ကို ျဖတ္စီးလာတဲ့ မိုးေရကို လည္း ေသာက္ေရကန္ေတြ ကို ပို႔လို႔ မရေတာ့ပါဘူး။
ေနထိုင္တဲ့ လူဦးေရ တိုးပြား လာတာ နဲ႔ လက္ရွိစည္ပင္သာယာ စနစ္ေတြ မလံုေလာက္ ေတာ့တာ ကို YCDC မွာ ရွိတဲ့ အင္ဂ်င္နီယာ ေတြ လည္း ေလးေလးနက္နက္ သိၾကပါလိမ့္မယ္။ သုေတသန စာတမ္းေတြ နဲ႔ Presentations အခ်ိဳ႕ ကို အင္တာနက္ မွာ ေတြ႕မိပါတယ္။ ကန္႔သတ္ခ်က္ ေတြ၊ ဘတ္ဂ်က္၊ နည္းပညာ၊ ကန္ထရိုက္တာ၊ အဆင့္တိုင္းမွာ အခက္အခဲ ေတြ ကို လည္း ၾကံဳေတြ႕ရမွာပါ။
ႏိုင္ငံတကာ က ပညာရွင္ေတြ ကလည္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ကို လာေရာက္ အၾကံေပး ေဆြးေႏြးမႈ ရွိေကာင္းရွိပါလိမ့္မယ္။ ဂ်ပန္ အစိုးအရ အကူအညီ နဲ႔ အၾကံေပး အဖြဲ႔ တစ္ခု ေရာက္တယ္ ဆိုတဲ့ သတင္းလည္း ၾကားမိပါတယ္။ ဂ်ပန္ အစိုးရ ေအဂ်င္စီ တစ္ခု ျဖစ္တဲ့ JICA ကေတာ့ ႏိုင္ငံတြင္း မွာ အကူအညီ ပေရာဂ်က္ ေတြ လုပ္ေပးေနတယ္ လို႔ ေတာ့ သိရပါတယ္။။
ကားလမ္း နဲ႔ ခရီးသြား လုပ္ငန္းေတြ ကို ျပင္ဘို႔ အေၾကာင္းကို အခ်ိဳ႕က အာရံုစိုက္ၾကပါတယ္။ ဟုတ္ကဲ့ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ ေရးျပင္ဘို႔ လိုသလို အရမ္းအေျခခံ က်တဲ့၊ ေရ၊ မိလႅာ၊ မီး၊ အမိႈက္၊ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ငန္းေတြ ကုိလည္းၾကည့္ရပါမယ္။ ေဆးမီးတို ေတြ နဲ႔ ပဲ ကုေနရင္ ဂ်ာေအး သူ႔အေမရိုက္ ေနပါလိမ့္မယ္။ Master Planning နဲ႔ အင္ဂ်င္နီယာ၊ ျပည္သူလူထု အသိမ်ား လာဘို႔ လိုပါတယ္။ Public Works Major Reform လိုအပ္တာမို႔ ျပိဳင္တူ တြန္းဘို႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။
အဓိက ကေတာ့ Public Works ေတြ ကို Tranparency နဲ႔ ဌာန ဆိုင္ရာခ်င္း ယိုင္းပင္း၊လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ဘို႔ပါ။ စည္ပင္သာယာ နဲ႔ ဆုိင္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ အားလံုး ကို Master Plan နဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ Coordination လုပ္ၿပီးမွ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ပါမယ္။
ဆက္ရန္- https://www.dropbox.com/s/uzm8avzq96yjyc2/I001_R4%20Infrastructure%2C%20Municipal%20Svs%20and%20Bldg%20Mech%20Sys.pdf?dl=0

Read More... [ အက်ယ္ ဖတ္ရန္... ]

Summary only...

Sanitary Plumbing Systems: Introduction

Sanitary ဆိုတာက က်န္းမာသန္႕ရႇင္းေရး လို႔ အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Sanitary Plumbing ဆိုတာ ေရေပးေဝ ေရးႏႇင့္ ေရဆိုးႏုတ္တဲ့ စနစ္ကို ေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတစ္ပါတ္ ေတာ့ Sanitary Drainage System (ေရဆိုးႏုတ္ တဲ့စနစ္) အေၾကာင္းကို တင္ျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြကို အႏၲရာယ္ေပးႏိုင္တဲ့ ေရဆိုး ေတြကို လူေတြ နဲ႔ မထိေတြ႔ရေလ ေအာင္စနစ္တက် စြန္႔ပစ္တဲ့ နည္းစနစ္ပါ။

1. Introduction
   
   • ဒီေနရမွာ အလ်င္းသင့္လို႔ သင့္ေတာ္မယ့္ စကာၤပူ ႏိုင္ငံ ရဲ့ Code of Practice on Sewerage and Sanitary Works ကို မွီျငမ္းစရာ အျဖစ္ေ႐ြးခ်ယ္ ထားပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ က Online Free download လုပ္ႏိုင္တာရယ္၊ အခ်က္အလက္ ျပည့္စံုတာရယ္ နဲ႔ လက္႐ွိ ကမာၻေပၚမွာ သံုးေနတဲ့ အဆင့္အတန္း ေကာင္းေတြ နဲ႔ ညီမွ်တာရယ္ ေတြ ေၾကာင့္ ေရြးခ်ယ္ရတာပါ။
   • က်န္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္သံုးေလးဆယ္ ေလာက္ကို ျပန္ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ စကာၤပူရဲ့ လူေနရပ္ကြက္ အေတာ္မ်ားမ်ားက ေက်း႐ြာ ေလးေတြပါ။ ေရတြင္းကေရ ခပ္၊ ျခံစိုက္၊ ဝက္ေမြး၊ ဘဲေမြး၊ တံငါ လုပ္ စသည္ျဖင့္ ေပါ႔။ စကာၤပူ ဆိုတာ ခုလို သန္႔႐ွင္းတိုးတက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာမယ္ လို႔ ဘယ္သူထင္ပါ႔ မလဲ။ အေျမာ္အျမင္ ရႇိတဲ့ ပညာတတ္ ၿပီး (သၾကၤန္ အေျမာက္ မဟုတ္ပဲ) အလုပ္ တကယ္ ျဖစ္ေအာင္ လည္း လုပ္ႏိုင္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရဲ့ ႀကိဳးစားမႈ နဲ႔ ဒီေန႔ စကာၤပူ ႏိုင္ငံ ဟာ ေရသန္႔ ထုတ္လုပ္မႈ မွာ ေ႐ွ႕ေျပးေနသလို၊ ေရဆိုးကို သန္႔စင္တဲ့ ေနရာမွာ လည္း ထိပ္ကိုေရာက္ေန ပါတယ္။
   • Singapore က တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးလို မိုးမ်ား ၿပီး ပူျပင္းစြတ္စို တဲ့ ေဒသတစ္ခုပါ။ ထူထပ္လြန္းတဲ့ လူဦးေရ နဲ႔ေပါင္းစပ္ လိုက္တဲ့အခါ high standard of public health (အဆင့္ျမင့္ တဲ့ အမ်ားက်န္းမာေရး စံႏႈန္း) သာ မထိန္းထား ႏိုင္ရင္ ေရကေန ကူးစက္တဲ့ ေရာဂါေတြ လြယ္လြယ္ကူကူ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ကူးစက္ ေစပါလိမ့္မယ္။
   • ေရလမ္းေၾကာင္း၊ ေရေလွာင္ကန္၊ ျမစ္ နဲ႔ ပင္လယ္ ေရျပင္ ေတြကို မညစ္ညမ္းေစဘို႔ လုပ္ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါေတြ မကူးစက္ေအာင္ ထိန္းသိန္း ႏိုင္ေစဘို႔ အတြက္ စနစ္တက် Collection (သိမ္းဆည္းျခင္း) , Treatment (သန္႔စင္ျခင္း) နဲ႔ Disposal (စြန္႔ပစ္ျခင္း) တို႔ဟာ အေရးပါပါတယ္။
   • ပင္လယ္ကူး သေဘာၤေတြ တန္းစီေနတဲ့ World Busiest Port ျဖစ္ေနေပ မဲ့ ေရထဲမွာ အညစ္အေၾကး စြန္႔ပစ္ခြင့္ မေပးထားတာ မို႔ အမိႈက္သ႐ိုက္၊ ဆီ၊ နဲ႔ လူေတြ ရဲ့ မိလႅာအညစ္ အေၾကးေတြ ကမ္းေျခ ကိုေဝးလို႔ ပင္လယ္ေရ ထဲကို ေတာင္ ေရာက္မလာပါဘူး။
   • စကာၤပူ ႏိုင္ငံရဲ့ Used Water သန္႔စင္ နည္းပညာေတြ ဘယ္လို တိုးတက္လာလဲ ဆိုတာသိခ်င္ရင္ ေတာ့ PUB Website မွာ သြားေရာက္ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။ လူေနအိမ္ေတြနဲ႔ စက္႐ံုေတြက စြန္႔ပစ္ေရ ေတြကို Sewer (မိလႅာပိုက္) ေတြကေန Sewerage Treatment Plant (ေရဆိုးသန္႔စင္ စက္႐ံု) ေတြကို ပို႔၊ သန္႔စင္ၿပီးမွ ဒီေရေတြ ကိုကမ္းေျခနဲ႔ ေဝးတဲ့ ပင္လယ္ထဲ စြန္႔ပစ္ တာပါ။ ခုေနာက္တစ္ဆင့္ သြားေနတဲ့ The Deep Tunnel Sewerage System ဆိုတာကေတာ့ တစ္ႏိုင္ငံ လံုးက ေရဆိုးေတြက ခပ္နက္နက္မွာ လိႈင္ေခါင္း၊ ပိုက္ႀကီးေတြ နဲ႔ အဆင့္ျမင့္ သန္႔စင္စက္႐ံုေတြ ကိုပို႔လႊတ္သန္႔စင္ ေစတဲ့နည္းပါ။ ဗဟုသုတ အေနနဲ႔ သိခ်င္ရင္ DTSS Presentation Download လုပ္ၿပီးေလ့လာပါ။
2. References (မွီျငမ္းစရာ)
   • စကာၤပူႏိုင္ငံ မွာ Sanitary Drainage System ေတြ ဒီဇိုင္းလုပ္တဲ့ အခါ နဲ႔ Install လုပ္တဲ့ အခါ လိုက္နာရမဲ့ Code of Practices ေတြ၊ Standard Drawings ေတြနဲ႔ Requirements ေတြ ကေတာ့။
     1. Code of Practice on Sewerage and Sanitary Works (View Online)
        (OR) Download Code in Word Document
     2. The Sanitary Drawings
     3. Sewerage Standard Drawings
     4. Requirements for Discharge of Trade Effluent into public sewer
     5. NEA: Code of Practice on Pollution Control
   • အေပၚက References ေတြအကုန္လံုးကို Web-link ထည့္ထားေပးပါတယ္။ Download လုပ္ယူႏိုင္ေအာင္ ပါ။
   • ဒီ PUB Code of Practice website မွာပဲ မိုးေရနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Code of Practice on Surface Water Drainage စာအုပ္ ကို ပါ Free Download လုပ္ယူႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒီစာအုပ္ကလည္း စကာၤပူ မွာ မိုးမ်ားတဲ့ၾကားထဲက ျခင္မ႐ွိ ေအာင္၊ ေရမဝပ္ေအာင္ နဲ႔ မိုးေရသန္႔သန္႔ Reservoir ထဲအထိ ေရာက္လာရေအာင္ဘာလုပ္ထား လဲ သိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကိုေတာ့ ေနာက္ၾကံဳမွပဲ တင္ျပေပးပါမယ္။ ေရသန္႔နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ CP:48 Code of Practice for Water Services ကေတာ့ ေစ်းႀကီးေပးဝယ္ မွရႏိုင္တဲ့ စာအုပ္ပါ။ ရင္းႏွီးတဲ့သူ အခ်င္းခ်င္း ဆီက လက္တို႔ မိတၱဴ ဆြဲရင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မူပိုင္ခြင့္ ရွိတာ မို႔ သတိေတာ့ ထားရပါလိမ့္မယ္။
   • ဒီအခ်က္အလက္ ေတြက လက္႐ွိ Sanitary Services Drawing ေတြကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္ဘို႔ နဲ႔ အေျခခံ ဒီဇိုင္းအတြက္ အေထာက္အကူျပဳပါလိမ့္မယ္။ ပိုက္ေတြကို အေသးစိတ္ Sizing လုပ္ႏိုင္ဘို႔ကေတာ့ Discharge Loading Units Calculation လုပ္နည္းေတြကို British Plumbing Institutes ရဲ့ Handbook ကပဲ ျဖစ္ျဖစ္ US-International Plumbing Codes နဲ႔ ASHRAE ကပဲျဖစ္ျဖစ္ ရႏိုင္ပါတယ္။ (အေသးစိတ္ ကို ေနာက္ ထပ္ေရးတဲ့ အခါ ထည့္သြင္းေပးပါမယ္။)
3. Common Definitions and Terms (စကားလံုးအသံုးအႏႈန္း)
   • Definitions
     1. Waste (liquid): ေရသံုးတဲ့ ပစၥည္းေတြ ကေနထြက္လာတဲ့ စြန္႔ပစ္ေရ။
     2. Sanitary Waste: Plumbing Fixtures ေတြကေန စြန္႔ထုတ္တဲ့ေရ။
     3. Soil (Waste): မိလႅာ (ဆီး၊ ဝမ္း၊) အနည္းနဲ႔အမ်ား ပါဝင္ တဲ့ စြန္႔ပစ္ေရ။
     4. Vent : ေလပိုက္။ အဓိက ကေတာ့ အနံ႔ဆိုး ေတြကို ထိန္းဘို႔၊ အႏၲရာယ္႐ွိတဲ့ ဓာတ္ေငြ႕ေတြ ကို မစုႏိုင္ေအာင္ ထိန္းဘို႔ နဲ႕ Water-seal trap ေတြကို Anti-syphonage Effect ေပးဘို႔ လိုအပ္တဲ့ ေလပိုက္။
     5. Sewer: ေရဆိုးေတြကို Treatment Plnat အထိသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေပး မဲ့ ပိုက္ေတြ ပါဝင္တဲ့ စနစ္။
     6. Soil & Waste Stack - ေရဆိုးေတြကို သယ္ယူမဲ့ Vertical Soil & Waste Pipe
     7. Ventilating Stack - vertical ventilating pipe
     8. Singapore : Code of Practice on Sewerage and Sanitary Works ထဲက Terminology ကိုေလ့လာပါ။
   • Domestic (အိမ္သံုး) Sanitary Appliances & Fittings (Ref Sec 3.3)
     
     
     1. Water Closet Pan (အိမ္သာ ေၾကြခြက္)
        အဓိက သံုးတဲ့ ႏွစ္မ်ိဳးကေတာ့
        • Oriental Water Closet Pan (Squatting Pan) - ေဆာင့္ေဆာင့္ ထုိင္သြားရေသာ အာရွ႐ိုးရာ ပံုစံ အိမ္သာခြက္
        • Pedestal (or) Wall Hung (Sitting Pan) - ကုလားထိုင္မွာ ထိုင္သလို သက္သက္သာသာ ထိုင္ သြားလို႔ရတဲ့ အိမ္သာခြက္
          

          Pedestal Water Closet Pan with Cistern	Pedestal Water Closet Pan with Flush Valve	Wall-Hung Water Closet Pan with Flush Valve

     2. Urnial (အမ်ိဳးသား က်င္ငယ္စြန္႔ ဘို႔ပါ)
        • Bowl (တစ္ေယာက္ခ်င္း အတြက္)
        • Trough (တစ္ႀကိမ္မွာ တစ္ေယာက္ထက္ ပိုလက္ခံ ႏိုင္တဲ့ ခြက္႐ွည္)။ စကာၤပူ မွာ အသံုးနည္းလာပါၿပီ။ အဓိက သံုးတာက စက္႐ံုလုိ ေနရာမ်ိဳးေတြမွာပါ။
          

          Urnial Bowl	Urinal Bowls in Series

     3. Flushing Devices (ေရေလာင္းတဲ႔ ကိရိယာေတြ)
        • Flushing Cistern (ေရကန္ အေသး၊ တစ္ႀကိမ္ေလာင္းၿပီး ျပန္ျဖည့္ရန္ အခ်ိန္အနည္းငယ္ လိုသည္။)
        • Flush Valve (ေရေပးေဝေသာ ပိုက္မွ တိုက္႐ိုက္ဆက္ထားေသာ Flush Valve)
        • Automatic Flushing Devices (လူ အသံုးကို အာ႐ံုခံ ၿပီး အလိုအေလ်ာက္ Flush လုပ္ေပးႏိုင္ေသာ ကိရိယာမ်ား။)

          Flush Valve
          WC Auto-FlushValve
          Urinal Auto-Flush Valve

     4. Bidet အညစ္အေၾကးစြန္႔ အဂၤါမ်ား ကိုေဆးေၾကာရန္ ေၾကြခြက္ (ျပင္သစ္ ေဝါဟာရျဖစ္ၿပီး အနည္းစပ္ဆံုး အသံထြက္ မွာ "ဘီေဒး" ျဖစ္သည္။ သာမန္အိမ္ မ်ားတြင္သံုးေလ့ မ႐ွိပဲ အဆင့္ျမင့္ အိမ္၊ ဟိုတယ္ အထူးခန္း တို႔တြင္သာ သံုးၾကသည္။)

        Pedestal Type Bidet	Wallhung Bidet	Bathroom with Wash Basin (Lavatory), Longbath, WC & Bidet

     5. Bath & Shower Units ေရခ်ိဳးဇလံု ႏွင့္ ေရပန္းမ်ား
        
     6. Floor Trap

ၾကမ္းခင္းမွ ေရကိုစြန္႔ထုတ္ရန္ သံုးရသည္။ အနံ႔ဆိုးမ်ား တက္မလာေစရန္ Water Seal ပါေသာေၾကာင့္ Trap ဟုေခၚရျခင္းျဖစ္သည္။

ေျမညီထပ္ အတြက္ (Floor Trap)
Floor Trap အမ်ိဳးမ်ိဳး

Floor Waste ၾကမ္းခင္းမွ ေရကိုစြန္႔ထုတ္ရန္ သံုးရသည္။ သူ႔တြင္ Water Seal မပါေသာေၾကာင့္ Floor trap သို႔သာ စြန္႔ထုတ္ရသည္။ Soil & Waste Pipe သို႔တိုက္႐ိုက္ သြယ္ခြင့္မ႐ိွ။

Wash Basin (Lavatory) မ်က္ႏွာသစ္ရန္၊ လက္ေဆးရန္ သံုးရေသာ ေၾကြခြက္။

Wash Basin (Lavatory)	Wash Basin (Lavatory) with Pedestal

Sink ပန္းကန္ေဆးရန္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အသား၊ငါး ေဆးေၾကာျပင္ဆင္ ရန္ မီးဖိုေခ်ာင္ သံုး Sink၊ (ဓာတ္ခြဲခန္း မ်ားတြင္သံုးေသာ Lab Sink လည္း႐ွိပါသည္။)

Kitchen Cabinet with Sink	Kichen Island Counter with Sink

Sanitary Drainage အေျခခံ သတိထားစရာ ေလးေတြ။

• Waste Water ေကာင္းေကာင္းစီးသြားႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္တဲ့ Pipe Size (အ႐ြယ္အစား) နဲ႔ Slope / Gradient (ေလွ်ာေစာက္) ႐ွိရပါမယ္။ Back-Slope လို႔ေခၚတဲ့ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ ေနတဲ့ Slope က မွားေလ့မွားထ ရွိေပမဲ့ (Underground Pipework မွာေတာ့ အင္မတန္ ဆိုးဝါးၿပီး ျပင္ဆင္ဘို႔ အကုန္အက်မ်ားတဲ့) အမွား တစ္ခုပါ။ ဒါေၾကာင့္ Flow Direction နဲ႔ Invert Level ေတြကို ေသခ်ာနားလည္ေအာင္ ဂရုစိုက္ပါ။
• ဓာတ္ေငြ႔ေတြ၊ အနံ႔ဆိုးေတြ၊ အင္းဆက္၊ ပိုးမႊား ေတြ ျပန္တက္ မလာႏိုင္ေစ ဘို႔အတြက္ Water-Seal Trap (ေရခံ) အၿမဲ႐ွိေန ရပါမယ္။ Trap ပံုစံကိုလိုက္ၿပီး
  • S-Trap
  • P-Trap
  • U-Trap
• ေအာက္ကပံု မွာ ေျမညီထပ္က စြန္႔ထုတ္တဲ႔ Sanitary Drainage ပံုကို ထုတ္ယူ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။
  • ဒီပံုအရ အနည္းဆံုး ႐ွိရမဲ့ ပိုက္အ႐ြယ္အစား Diameter (အခ်င္း) ေတြကေတာ့
    • Wash Basin (Lavatory) နဲ႔ Bath Tub အတြက္ 40mm (1-1/2”)
    • Floor Waste 75mm (3”)
    • Floor Trap 100mm (4”)
  • Basin (Lavatory)မွာ Bottle Trap ပါေလ့႐ွိၿပီး Bath မွာ Bath Trap ပါေလ့႐ွိပါတယ္။ သူတို႔ကို Floor Trap ထပ္ခံၿပီး မွဆက္တာ က Singapore Style ပါ။ သူ႔ Trap နဲ႔ သူပါၿပီးသားမို႔ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ Floor Trap မခံပဲ တိုက္႐ိုက္ ဆက္ တတ္ၾက ပါတယ္။ Hong Kong မွာ SARS (Severe acute respiratory syndrome) ေတြျဖစ္တံုးက ေရာဂါ ပိုးျပန္႔လြယ္တာ Floor Trap မခံပဲ ဆက္တဲ့ စနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။
• Sanitary Fixture Connection Size (တစ္ခုခ်င္းစီ အတြက္၊)

  Fixture	Discharge Size	Min. Depth of Water Seal
  Domestic
  Wash Basin (Lavatory)	1-¼" (32mm)	3" (75mm)
  Bidet	1-¼" (32mm)	3" (75mm)
  Bathtub	1-½" (40mm)	2" (50mm)
  Sink	1-½" (40mm)	3" (75mm)
  Dishwasher, domestic	1-½" (40mm)	3" (75mm)
  Laundry (Washing Machine)	1-½" (40mm)	3" (75mm)
  Shower Tray	1-½" (40mm)	3" (75mm)
  Hose bibs	Provide F.W / F.T
  Shower, standard	Provide F.W / F.T
  Floor Waste	3" (75mm)	2" (50mm)
  Floor Trap	4" (100mm)	2" (50mm)
  Water Closet	4" (100mm)	2" (50mm)
  Non-Domestic
  Drinking fountain	1-¼" (32mm)	2" (50mm)
  Urinal Bowl	2" (50mm)	3" (75mm)
  Hotel / Canteen Sink	1-½" (40mm)	3" (75mm)

• Recommended Pipe Slope (Gradient)

  Pipe Size	Gradient	Gradient(°)	Slope/foot
  1-¼" (32mm)	1:25 -to- 1:50	1¼° -to- 2½°	1/4" -to- 1/2"
  1-½" (40mm)	1:25 -to- 1:50	1¼° -to- 2½°	1/4" -to- 1/2"
  2" (50mm)	1:25 -to- 1:50	1¼° -to- 2½°	1/4" -to- 1/2"
  3" (75mm)	1:25 -to- 1:100*	½° -to- 2½°	1/8" -to- 1/2"
  4" (100mm)	1:25 -to- 1:100*	½° -to- 2½°	1/8" -to- 1/2"
  6" (150mm)	1:25 -to- 1:100**	½° -to- 2½°	1/8" -to- 1/2"
  8" (200mm) and above	1:30 -to- 1:200	¼° -to- 2½°	1/16" -to- 1/2"

     *Singapore code specified < 1:60
     **Singapore code specified < 1:90
• Vent Pipe က ဒီ Water Seal မွာ Siphon Effect ေၾကာင့္ေရေတြ မက်န္ခဲ့ မျဖစ္ရေအာင္ ထည့္ေပးရတာပါ။ Vent Pipe မွာေလပဲ႐ွိေအာင္၊ ေရဝင္လာရင္ အားလံုးျပန္ထြက္သြားရေအာင္ Trap ပံုစံ ျဖစ္ မေနဘို႔ ဂ႐ုစိုက္ ရပါတယ္။ (ေနရာတက် အသံုးခ်ရတာပါ။ ဥပမာ၊ Sanitary မွာ Anti-Siphonage လိုခ်င္ေပမဲ့ Rain-water Drain မွာေတာ့ Siphonage သံုးတဲ့ နည္းပညာက ပိုေကာင္းပါတယ္။ Proper Trap က Drainage မွာအေရးႀကီး ေပမဲ့ Vent Pipe မွာေတာ့ Trap ပံုစံမျဖစ္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ရ ျပန္ပါတယ္။)
• ဒီ Soil & Waste ပိုက္ေတြ ေသာက္ေရကန္ ေတြအေပၚ၊ ေသာက္ေရပိုက္ေတြ အေပၚ တိုက္႐ိုက္ေရာက္ မေနဘို႔။ မီးဖို၊ စားေသာက္ဆိုင္ ေတြ အေပၚ တိုက္႐ိုက္ ေရာက္မေန ဘို႔ တားျမစ္ထားပါတယ္။ မေတာ္တဆ ယိုစိမ့္ခဲ့ရင္ လူေတြ အႏၲရာယ္ ျဖစ္မွာစိုးလို႔ပါ။ ျဖစ္ဘူးခဲ့တဲ့ အေတြ႔အၾကံဳေတြ လည္း႐ွိခဲ့ဘူးတာမို႔ပါ။
• Silt (သဲ၊ ႏုန္း၊)၊ Grease (အဆီ)၊ ေရနံ၊ စက္ဆီ (Diesel/Patrol Oil) ေတြ ကုိ Public Sewer ထဲစြန္႔ထုတ္ခြင့္ မျပဳပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Public Sewer နဲ႔မသြယ္ခင္
  • Beach Site / Construction Site ေတြမွာ Silt Sump (သဲစုကန္)
  • Restaurants နဲ႔ Non-Domestic Kitchen ေတြ မွာ Grease Interceptor (ဆီစစ္ကန္) နဲ႔
  • Garage ေတြမွာ Patrol Interceptor
  ေတြ ထည့္ေပးရပါတယ္။ Grease Interceptor ေတြထဲ က Grease ေတြကို လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္ကာလ တစ္ခုအတြင္း မွာ Special Collector ေတြကို ေခၚယူ စြန္႔ပစ္ေစရပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ အနံ႔ဆိုးထြက္ လာပါလိမ့္မယ္။
• စက္႐ံုေတြ မွာေတာ့ Chemical Properties နဲ႔ PH Level ေတြ ကိုထိန္းသိမ္းႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ လက္ခံႏိုင္တဲ့ အရည္အေသြး ရေစဘို႔ ဂ႐ုစိုက္ရပါတယ္။ စကာၤပူ မွာေတာ့ လိုအပ္တဲ့ Chemical Treatment ေတြအျပင္ PH Monitoring Chamber နဲ႔ လိုအပ္ရင္ မထုတ္ေသးပဲ ပိတ္ထားလို႔ရမဲ့ တံခါး Penstock ေတြကို ထည့္ေပးရပါတယ္။
• Waste Sump, Inspection Chamber (IC) & Manhole
  အားလံုးက အဖံုးဖံုး ထားတဲ့ က်င္းေတြပါပဲ။ ေအာက္ေျခအနား မွာ ပိုက္ဝင္ဘို႔ နဲ႔ ေရစီးဘို႔ Channel ေတြပါပါတယ္။
  • Waste Sump က မိလႅာမပါတဲ့ Waste Water အတြက္ပဲသံုးလို႔ ရပါတယ္။
  • Inspection Chamber (IC) ကေတာ့ အေဆာက္အအံု ရဲ့ Boundary (နယ္နိမိတ္၊ ျခံစည္း႐ိုးအတြင္း) မွာသံုးတာ ပါ။
  • Manhole ဆိုတာကေတာ့ Public Sewer / Minor Sewer ပိုက္ေတြကိုသြယ္ဘို႔ သံုးတာပါ။
• Inspection Chamber (IC) / Manhole ကိုသြယ္ထုတ္တဲ့ ပိုက္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ IC to IC, IC to Manhole or Manhole to Manhole သြယ္တဲ့ပိုက္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေရကို ပံုမွန္ ေခ်ာေခ်ာေမာေမာ စီးေအာင္ (ပရမ္းပတာ လို၊ ေရတံခြန္ လုိ မစီးေအာင္) လည္းဂ႐ုစိုက္ ရပါမယ္။ ဒါမွာအဖတ္ေတြ တင္က်န္ မေနပဲ Self-Cleansing Flow (အလိုလို ေဆးထုတ္တဲ့ ေရစီး) ျဖစ္မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အထဲမွာ Channel (ေရတံေလွ်ာက္ လိုေျမာင္း) ေတြ နဲ႔ အျမင့္ ကြာရင္ Back-drop တို႔ , Tumbling Bay တို႔ ထည့္သြင္းေပးရတာပါ။
• အိမ္သာေတြ၊ ေရခ်ိဳးခန္းေတြ မွာ သန္႔႐ွင္းဘို႔ နဲ႔ အနံ႔အသက္ ကင္းစင္ဘို႔ အတြက္ ဒီ Proper Sanitary and Venting Systems ေတြ သာမက ေလ အဝင္အထြက္ ေကာင္းဘို႔ နဲ႔ ဒီေလေတြ လူေတြေနတဲ့ ေနရာကေန ေဝးေဝးကို ပို႔ေပးႏိုင္ဘို႔ Ventilation (Natural or Mechanical) Systems ေတြ နဲ႔ ေပါင္းစပ္ေပး ရပါတယ္။
• ဒီေလာက္ဆို စာဖတ္သူ Code Of Practice On Sewerage And Sanitary Works နဲ႔တြဲၿပီး Sanitary Drainage အေၾကာင္းကို ေကာင္းေကာင္း ေလ့လာႏိုင္ပါၿပီ။ ေအာင္ျမင္ပါေစ။

ဆက္လက္ ေလ့လာရန္ စာအုပ္အညႊန္း

1. Plumbing Engineering Services Design Guide, The Institute of Plumbing, UK
2. International Plumbing Code^® , International Code Council^®

Web-Links

1. Code of Practice on Sewerage and Sanitary Works[ http://www.pub.gov.sg/general/code/Pages/default.aspx ]
2. Singapore : History of Waste Water[ http://www.pub.gov.sg/about/historyfuture/Pages/UsedWater.aspx ]
3. The Deep Tunnel Sewerage System [ http://www.pub.gov.sg/dtss/Pages/default.aspx ]
4. DTSS Presentation Download [ http://www.pub.gov.sg/sites/dtss/Documents/DTSS_SIWW_2008_Presentation.pdf ]
5. Code of Practice on Sewerage and Sanitary Works (View Online) [ http://www.pub.gov.sg/general/code/Pages/ViewOnlineSewandSan.aspx ]
6. Code of Practice on Sewerage and Sanitary Works (Download Word Document ) [ http://www.pub.gov.sg/general/Documents/COPSSW nov2004.doc ]
7. The Sanitary Drawings [ http://www.pub.gov.sg/general/code/Pages/SanitaryDrawings.aspx ]
8. Sewerage Standard Drawings [ http://www.pub.gov.sg/general/Pages/StandardDrawings-Sewerage.aspx ]
9. Requirements for Discharge of Trade Effluent into public sewer [ http://www.pub.gov.sg/general/Documents/RequirementsForDischargeToSewer.doc ]
10. NEA: Code of Practice on Pollution Control [ http://app.nea.gov.sg/cms/htdocs/category_sub.asp?cid=47 ]

Read More... [ အက်ယ္ ဖတ္ရန္... ]

Summary only...

ျမန္မာျပည္ နဲ႔ ေရေကာင္းေရသန္႔ (အပိုင္း တစ္)

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ဘို႔ အသိပညာေပး ေဆာင္းပါးေတြ ေရးလာတာ၊ NGO ေတြ ကလည္း ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ဘို႔ အားထုတ္ ေနၾကတာ ေတြ ကို မဂၢဇင္း ေတြမွာ ေတြ႕လာရပါတယ္။ ျပႆနာ ကိုသိေပမဲ့ အေျဖ႐ွာ ႏိုင္ဘို႔ ကေတာ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ႐ွိေနဆဲပါ။

• UNICEF: Water Quality Handbook 2008 ကိုဖတ္မိ တဲ့ အခါ ဒါကို ျပန္ေရး ဘို႔ျဖစ္လာပါတယ္။ သန္႔႐ွင္းေရး အေၾကာင္းေရး ရမွာ မို႔ လက္႐ွိအေျခအေန ေတြကို တင္ျပတဲ့ အခါ ႐ြံစရာ စကားလံုးေတြ ကိုေ႐ွာင္လို႔ မရပါဘူး။ (ဒီအတြက္ေတာ့ ႀကိဳေတာင္းပန္ ထား ပါရေစ။)
• အဓိက ကေတာ့ တကယ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ဘို႔ အခက္အခဲ ေတြကို သိ႐ွိဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈ က သံုးမ်ိဳးပါ။
  1. Air Pollution (ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ)၊ Air Pollution ဆိုတာကေတာ့ ေလထဲမွာ လူ၊ တိရစာၦန္၊ အပင္ နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ထိခိုက္ပ်က္စီး ေစမဲ့ အရာဝတၳဳ ေတြ ပါဝင္ေန တာကို ေခၚပါတယ္။
  2. Water Pollution (ေရထု ညစ္ညမ္းမႈ)၊ Water Pollution ဆိုတာကေတာ့ ေရထဲမွာ လူ၊ တိရစာၦန္၊ အပင္ နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ထိခိုက္ပ်က္စီး ေစမဲ့ အရာဝတၳဳ ေတြ ပါဝင္ေန တာကို ေခၚပါတယ္။
  3. Soil Pollution (ေျမထု ညစ္ညမ္းမႈ)၊ Soil Pollution ဆိုတာကေတာ့ ေျမႀကီးထဲမွာ လူ၊ တိရစာၦန္၊ အပင္ နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ထိခိုက္ပ်က္စီး ေစမဲ့ အရာဝတၳဳ ေတြ ပါဝင္ေန တာကို ေခၚပါတယ္။
• ျမန္မာျပည္ မွာ အဓိကေတြ႔ ရမွာ က Water Pollution ျဖစ္ၿပီး Soil Pollution လည္း အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ႐ွိလာေနတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္ မယ္။ အခုလို တစ္ကမ ၻာလုံး ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ေအာ္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္မွာေရထုညစ္ညမ္းမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး အတြက္ ဘာလုပ္ၾကရင္ေကာင္းမွာလဲ။ ေရထဲကို အမိႈက္ေတြ၊ အညစ္အေၾကးေတြ မိလႅာေတြ မစြန္႔ပစ္ၾကဘို႔။ စက္႐ုံ ေတြက စြန္႔ပစ္ ပစၥည္းေတြ၊ ဓါတု အဆိပ္ေတြ မစြန္႔ ပစ္ၾကဘို႔ က အေရး ႀကီးပါ တယ္။
• ႏိုင္ငံ ရဲ့ လူဦးေရ အေတာ္မ်ားမ်ား က ျမစ္၊ေခ်ာင္း ေတြက ေရေတြကို အမွီျပဳေန ရတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ဧရာဝတီ ျမစ္ ဆိုရင္ လူသန္းေပါင္း မ်ားစြာ ရဲ့ အသက္႐ွင္ေရး အတြက္ ေသာက္သံုးဘို႔ သာမက စီးပြားေရး အတြက္ လည္း အေရးပါတဲ့ မိခင္ နဲ႔ တူတဲ့ ျမစ္ တစ္စင္းပါ။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ကေန ဧရာဝတီ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ ေဒသ၊ ေရငံ မထိေသးခင္ အထိ ေရခ်ိဳ ရတဲ့ ေနရာေတြမွာ ဒီျမစ္ေရကို ပဲ အဓိက ထား သံုးစြဲၾက ရပါတယ္။ ျမစ္ညာမွာ ညစ္ညမ္းမႈ ျဖစ္ခဲ့ရင္ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း ေတြအထိ ေတာက္ေလွ်ာက္ ဒါဏ္ခံ ရမွာပါ။
• “ေရတစ္ပိႆာ႐ွိရင္ သန္႕တယ္” ဆိုတဲ့ အယူအဆ နဲ႔ ေရထဲမွာ အီးတုံး ေမ်ာလာတာ ေတြ႔တာေတာင္ မွ လက္နဲ႔ ယက္ထုတ္ ၿပီး၊ အဲဒီ ေရကို လက္ခုတ္ နဲ႔ခတ္ မ႐ြံမ႐ွာ ပလုတ္က်င္း ေနႏိုင္ ၾကတဲ့ သနားစရာ ႏိုင္ငံသားေတြ ကို အျပစ္တင္ လို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ဗဟုသုတ ျပည့္စံုခြင့္ေလး ေတာင္မွ မရၾက႐ွာ ေလေတာ့လည္း။
• လက္႐ွိ အေျခအေန မွာ က်န္ခဲ့ တဲ့ အႏွစ္၂၀ -ေလာက္ ကနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ေတာင္ ငါး၊ပုစြန္ ေတြ ပို ႐ွားပါးလာတာ၊ ေရထု ပိုညစ္ညမ္း လာတာ သိသိသာသာ ေတြ႔ရမွာပါ။ ေရထုညစ္ညမ္းမႈ ကိုေလႇ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ဘို႔ ဟာ လက္႐ွိ လူေတြ အတြက္ သာမက ၊ အနာဂါတ္ မ်ိဳးဆက္ သစ္ေတြ အတြက္ေရာ၊ ေရေနသတၱဝါေတြ ပံုမွန္ ေပါက္ဖြား႐ွင္သန္ႏိုင္ ဘို႔ အတြက္ပါ အရမ္း အေရးႀကီးေန ပါၿပီ။ ဒီေရေတြ ကိုညစ္ညမ္း ေစတဲ့ အဓိက လက္သည္ေတြကေတာ့
  1. မိလႅာ၊ အညစ္အေၾကး
  2. အမိႈက္စြန္႔ပစ္
  3. စက္႐ံု ထုတ္ ေရဆိုး၊ အမိႈက္၊ ဓာတု အညစ္အေၾကး
  4. ပိုးသတ္ေဆး၊ အဆိပ္၊ ဓာတ္ေျမၾသဇာ။
• ဆရာဝန္ ေတြ၊ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြ နဲ႔ ေဆး႐ံုေတြ က အညစ္အေၾကး စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ဘို႔ အတြက္ စံျပ ေတြျဖစ္ ရပါမယ္။ (ျပည္သူ႔ ေဆး႐ံု အနား ေရာက္ ေလ အေဝ့ မွာ မစင္နံ႔ ထြက္ ေနရင္ မေကာင္း ပါဘူး။) ေရေကာင္း၊ ေရသန္႔ ရေနဘို႔ နဲ႔ မိလႅာ စနစ္ေကာင္း ႐ွိဘို႔ ပထမ စံျပျဖစ္ေနရမဲ့ ေနရာပါ။ ဒါေပမဲ့...
  
• ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမေတြ နဲ႔ ေက်ာင္းေတြ။ ။ ဆရာ၊ ဆရာမ ေတြက ဆရာဝန္ မဟုတ္ေပ မဲ့ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရး ဗဟုသုတ ျဖန္႔ ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ အဓိက ေနရာ မွာ ရွိေနပါတယ္။ က်ေနာ္ ငယ္ငယ္ တုန္းက (ေလးတန္း၊ ငါးတန္း ေလာက္ က) အမျဖစ္သူ ေက်ာင္းဆရာမ ရဲ့ “ က်န္းမာျခင္း ႏွင့္ အသက္႐ွည္ျခင္း ” ဆိုတဲ့ စာအုပ္ ခပ္ထူထူ တစ္အုပ္ ကို အထပ္ထပ္ ဖတ္ဘူးပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ ထဲ မွာ အေျခခံ က်န္းမာေရး လိုအပ္ခ်က္ ေတြသာမက Pathogens & Parasites(ေရဂါပိုး၊ ကပ္ပါးပိုး၊ သန္ေကာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အစ႐ွိသည္။) ေတြကို ပံုေတြ နဲ႔ အတူ ႐ွင္းျပထားတာ ပါ။ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမ ေတြ က တဆင့္ ပညာေပးဘို႔ ရည္႐ြယ္ဟန္ တူပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပီတိ ကိုပဲ စားခြင့္ ရ႐ွာ ေနတဲ့ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမ ေတြ၊ သူတို႔ ခမ်ာ ကိုယ္တိုင္ ေတာင္ လိုက္နာ ႏိုင္ပါ႔မလား။

1. မိလႅာ
   • မိလႅာ ကတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ေလ်ာ့ပါးေစဘို႔ နဲ႔ လူေနမႈ အဆင့္ျမင့္လာေစ ဘို႔ မိလႅာ ကိုစနစ္တက် စြန္႔ပစ္ႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
   • ျမစ္၊ ေခ်ာင္းေရ ေတြကို သံုးေနၾကေပမဲ့ အိမ္သာ ေဆာက္ရင္ ေတာင္ လြယ္လြယ္ကူကူ ကမ္းနားေဘး ေရထဲ (ဒါမွမဟုတ္) ေရစပ္ မွာ ေဆာက္ၿပီး သံုးေနရက္ ၾကတုန္းပါ။ တခ်ိဳ႕ဆို အိမ္သာေတာင္ မေဆာက္ပဲ ေရက် တုန္း ေရစပ္နား မွာစြန္႔၊ ေရတက္ေတာ့ ေရထဲပါသြား တဲ့နည္းနဲ႔ ေျဖ႐ွင္းတတ္ ၾကပါေသးတယ္။ ေလွသမားေတြ လည္း ဒီလိုပါပဲ။ ေရထဲငုတ္ ၿပီး အီးပါေတာ့ လူမေပၚခင္ အီးေပၚမွာ မို႔ အီးတံုး နဲ႔လြတ္ ရာ ငုတ္ကူးတတ္ တဲ့ အက်င့္ ကို ေရနဲ႔ နီးတဲ့ ကေလးတိုင္း လိုသိပါတယ္။
   • စက္ေလွေတြ၊ ေမာ္ေတာ္ဘုတ္ ေတြ၊ သေဘာၤေတြ ကလည္း တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မွာလို Sewerage Storage Tank / Treatment မပါပဲ ေရထဲ တိုက္႐ိုက္ စြန္႔ပစ္ေနတာ ပါ။ ေရနံဆီ ေဝ့ေနတဲ့ သေဘာၤဝမ္း ထဲက ေရေတြကို တုန္ကင္ နဲ႔ျမစ္ထဲ တိုက္႐ိုက္ စြန္႔ထုတ္ ပါေသးတယ္။
   • ငါးေတြက ေတာ့ သတၱဝါပီပီ မသိ႐ွာ လို႔ပဲလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ႀကိဳက္တတ္ လို႔ပဲလားမသိ၊ အီးတံုး ေတြ႔တာနဲ႔ အားရပါးရ ဝိုင္းတြတ္ ၾကေတာ့ တာပါပဲ။ ဒီငါးေတြ ကို တံငါေတြ ဖမ္းမိေတာ့...
   • ၿမိ့ဳတစ္ခ်ိဳ႕ ကမိလႅာေတြ ကိုလည္း Sewerage Treatment Plant ကိုမျဖတ္ပဲ ေရထဲ တိုက္႐ိုက္ စြန္႔ပစ္ ေနဆဲပါ။ ရန္ကုန္က ေရဆိုးဌာန က Sewerage Treatment Plant တစ္ခုကို မၾကာခင္ က ေဆာက္လုပ္ အသံုးျပဳတဲ့ အေၾကာင္း တစ္ေနရာ မွာ ဖတ္ဘူးပါတယ္။ ဒီ Sewerage Treatment Plant ေတြဟာ အမွန္ တကယ္ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္ေပမဲ့ (သယံဇာတ ၾကြယ္ဝပါလ်က္) အရာရာ လိုအပ္ေနတဲ့ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသားေတြ အတြက္ ဦးစားေပး အေျခအေန မွာ မ႐ွိႏိုင္ ေသးပါဘူး။
   • ငယ္ငယ္တုန္း က ေက်ာင္းသြားရင္ ရထား လမ္းေပၚက ဇလီဖားတုံး (Sleepers) ေတြ အတုိင္း ေလွ်ာက္ သြားရင္ တစ္ခါတစ္ေလ အီးပံုႀကီး ေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ ရထားေတြေပၚ ကစြန္႔ခ် ထားခဲ့ၾကတာပါ။ ေနာက္ ခရီးသြားရတဲ့ အခါ အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္ ဘူတာႀကီး လို ေနရာေတြ မွာ ဒီလို အီးပံုေတြ အေျမာက္အမ်ား ႐ွိေနတာ၊ ေတြ႔ ခဲ့ ဘူးပါတယ္။ ခရီးေဝး သြားေနတဲ့ ခရီးသည္ ေတြကို အီးမပါ နဲ႔ ေျပာလို႔ မျဖစ္သလို ျဖစ္လည္း မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ (ျမန္မာျပည္၊ ရန္ကုန္ ျပည္တြင္း ေလဆိပ္ မွာ ေလယာဥ္ေစာင့္ ေနတဲ့ (Transit) ခရီးသည္ တစ္ေယာက္ကို (လူႀကီးေတြ လာစစ္မွာမို႔လို႔ အိမ္သာပိတ္ထားေၾကာင္း)အိမ္သာသံုးခြင့္ မ႐ွိေၾကာင္း သန္႔႐ွင္းေရး သမားက ေျပာၿပီး အိမ္သာ ကိုအဝတ္နဲ႔ ခ်ည္ပိတ္ထားၿပီး ထြက္သြားခဲ့တယ္ လို႔ ၾကားဘူးပါတယ္။ အိမ္ေျခမနီး၊ ေလယာဥ္ကြင္း ေဘးမွာ ထိုင္သြား ေစခ်င္တဲ့ ပံုစံပါပဲ။ အံ့ၾသစရာ ပါ။ စကားခ်ပ္။) ဒါေပမဲ့ ဒီ Sewerage ေတြ ကို သံလမ္းေပၚ အလြတ္ မစြန္႔ပစ္ ပဲ သုိေလွာင္ၿပီး စနစ္တက် သန္႔စင္ စြန္႔ပစ္ ဘို႔ Sewerage Treatment Facilities ေတြေဆာက္လုပ္ သံုးစြဲ ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
     ဒီလို ႏိုင္ငံပိုင္ သေဘာၤေတြ မီးရထားေတြ မွာ ေတာင္ သန္႔႐ွင္းမႈ ကို ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း မလုပ္ ႏိုင္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္ လူေတြ ကို ေရေလာင္းအိမ္သာ သံုးဘို႔ ႏိႈးေဆာ္ ႏိုင္ပါ႔မလဲ။
   • ဒီလို သေဘာၤေတြ၊ မီးရထားေတြ မွာ မိလႅာ အလြတ္ စြန္႔ထုတ္ တာကို ပဲျမင္ဘူးတဲ့ ကေလးဘဝ တုန္းက က်ေနာ္ ဟာ ေလယဥ္ပ်ံ ေတြလာ ရင္လယ္ကြင္း ထဲ ေျပးထြက္ ၾကည့္တတ္ ေပမဲ့ ကိုယ့္ အထက္ တည့္တည့္ ေရာက္မွာ ေတာ့ ေၾကာက္တတ္ ပါတယ္။ (သူတို႔အီးယိုလို႔၊ ငါ႔အေပၚ အီးေတြက်လာရင္ ဒုကၡပဲ)
   • က်ေနာ္ ငယ္ငယ္ (ေျခာက္ႏွစ္သားေလာက္၊ သိတတ္ခါစ) တုန္းက အေဖက မိသားစုအတြက္ ဝါးပိုးဝါး ထက္ျခမ္းခြဲ နဲ႕ေရေလာင္း အိမ္သာ တစ္လံုး ေဆာက္ေပး ေနတုန္း သြားစပ္စု ခဲ့တာ မွတ္မိ ပါတယ္။ အီအီး ေတြ မျမင္ ရပဲ အီးပါ ရတာ စိတ္ခ်မ္းသာစရာပါ။
   • ေနာက္ ၁၉၈၀ ေလာက္မွာ အိမ္သာ ကမုတ္ ခြက္ (PVC Squatting Pan) ေတြ လိုက္ေဝေပးပါတယ္။ UNICEF က ေပးတာ လို႕ထင္ပါတယ္။ (Water Seal P-Trap) ပါတဲ့အတြက္ အနံ႕အသက္ပါနည္းပါတယ္။ မွတ္မွတ္ရရ အဲဒီ ခြက္ကို ဆယ္စု ႏွစ္ တစ္ခုေလာက္ သုံးလိုက္ရတယ္ထင္ပါရဲ႕။ က်န္တဲ့အိမ္ေတြ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား က တကယ္ မသံုးပဲ ေရာင္းစားၾကပါတယ္။ က်ေနာ္မူလတန္း တက္တုန္းက မၾကာခန သြားညာစားေန ၾက အိမ္က တ႐ုတ္မႀကီး ျမိ့ဳ ကို ပို႔တာ ေတြ႕ခဲ့ဘူးပါတယ္။ အမွန္တကယ္ သံုးတဲ့ မိသားစုက ၁၀% ထက္ ပို က်န္မယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။
     အိမ္သာေဆာက္ ၿပီး မထိန္းသိမ္းႏိုင္မဲ့ အတူတူ ေရာင္းစားတာ ကမွ အဓိပၸါယ္ ႐ွိအံုးမယ္ မဟုတ္လား။
     
   • ေအာက္မွာ အဲဒီ အိမ္သာ ပံု ကို မွတ္မိ သေလာက္ ျပန္တင္ ျပထားပါတယ္။ ပံုစံ ၄ -မ်ိဳး ေ႐ြးခ်ယ္ တတ္ဆင္ ႏိုင္ျပီး ႏွစ္မ်ိဳးက ေရခံ (Water Seal Trap) ပါပါတယ္။
     

     PVC WC Pan	Assembly Options
     Toilet with Offset Pit	Toilet On Pit

     
     
   • က်ေနာ္တို႔ သံုးခဲ့တာက ပထမ (A) ပံုစံပါ။ အနံ႔အသက္ ေရာ ပံုစံပါ ေကာင္းေပမဲ့ ေရေတာ့ အေတာ္ ကုန္ပါတယ္။ အဲဒီ အိမ္သာ တစ္ခါတက္ၿပီးတိုင္း ေရ ႏွစ္ဂါလံေလာက္ေလာင္းရပါတယ္။ ေရရဖို႕ မလြယ္ရင္ ဒီလို ေရေလာင္း အိမ္သာ သုံးႏိုင္ဘို႕ရာ မလြယ္ပါဘူး။ အဲဒါ ကလည္း အဓိက ျပႆနာ တစ္ခုပါပဲ။ ႐ြာေတြ မွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေရကို ပင္ပန္းႀကီးစြာ ခပ္ရပါတယ္။ ေရထမ္းပုံး ႏွစ္ပံုးျပည့္ဘို႔ ေရတြင္းထဲက ဂါလံပံုး နဲ႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ငင္ရပါတယ္။ ေခ်ာင္းေတြျမစ္ေတြ နားက လူေတြလည္း ကမ္းမတ္မတ္ကို တက္ရဆင္းရ လြယ္လွတယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ၿပီးရင္ အိမ္ေရာက္သည္ အထိ ခရီးေဝးေဝး ကို သယ္ရ ပါေသးတယ္။ ေရကို အဆင္သင့္ ပိုက္နဲ႔ သြယ္ မထားႏိုင္တဲ့ ေနရာမွာ အခ်ိန္ကုန္ လူပင္ပန္း မခံဘဲ ဘယ္လိုလုပ္ ေရေလာင္းအိမ္သာ သံုးႏိုင္မွာလဲ။ က်န္းမာေရး အသိပညာ ကလည္း မျပည္႕စံုေတာ့ (ျပည့္စံုခြင့္ ေလးေတာင္ မရၾက႐ွာေတာ့)…
   • ျပည္သူေတြ ယင္လံုအိမ္သာ သုံးစြဲလာႏိုင္ဘို႔ ဘာေတြ လိုအပ္ေနလဲ။ ယင္လံုအိမ္သာ၊ ေရေလာင္းအိမ္သာ၊ သံုးစြဲႏိုင္ဘို႔ရာ အေျခအေနေပးဘို႔လိုပါေသးတယ္။ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးပဲ ျဖစ္ေနမယ္၊ စားဝတ္ေနေရး ကိုပဲ ပူပန္ေနရမယ္ ဆိုရင္လည္း မျဖစ္ေသးပါဘူး။ မနက္ျခင္ေထာင္ေပါင္၊ ညအိုးေပါင္ မိသားစုေတြ နဲ႔ တစ္ေန႔ လုပ္မွ တစ္ေန႔စားရ တဲ့ မိသားစုေတြ အတြက္ ေတာ့ ေရေလာင္းအိမ္သာ ဆိုတာ တကယ့္ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုး ပါ။ ေနစရာ အမိုးအကာ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မ႐ွိ၊ ျခင္ေထာင္ မ႐ွိ၊ အဝတ္အစား ခါးလံု ႐ုံ၊ မိသားစုေတြ အိမ္သာေကာင္း ေဆာက္ႏိုင္ပါ႔မလား။
   • အက်င့္ဆိုးေတြ ကို ျပင္ေပးရပါလိမ့္မယ္။ “ Old Habits Die Hard” လို ႔ဆိုတဲ့အတိုင္း လြယ္လြယ္ကူကူ နဲ႔ ျပင္လို႔ရ မွာေတာ့ မဟုတ္သလို အတင္းအက်ပ္ ဇြတ္ခိုင္း႐ုံ နဲ႔လည္း ေအာင္ျမင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္သူေတြ ကိုယ္၌က အေျခခံ စားဝတ္ေနေရး ေတြျပည့္စံုလာ၊ ဗဟုသုတ ေတြတိုးပြားလာၿပီး ကိုယ္ပိုင္ အသိစိတ္ နဲ႔ စိတ္ပါလက္ပါ ျဖစ္လာမွပဲ ဒီအက်င့္ေတြ တကယ္ေပ်ာက္ သြားမွာ ပါ။ ေတာထိုင္၊ ေရစပ္နားဆင္း ၊ လယ္ကြင္းထဲသြားတဲ့အက်င့္ေတြ နဲ႔ ျဖစ္သလို အိမ္သာ ေဆာက္တဲ့ အက်င့္ေတြက စလို႔ေပါ႔ေလ။ ဒါေတြျဖစ္လာဘို႔ ကေတာ့…
   • ႐ြာေတြမွာေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္၊ ခေနာ္နီခေနာ္နဲ႔ ဝါးအိမ္သာေလးေတြကိုပါ။ ေျမအိုး တစ္လံုး နဲ႔ ဝါး႐ိုးတပ္ အိုးမႈတ္ခြက္ ႐ွိတဲ့ ေရေလာင္း အိမ္သာ ေလးေတြ ႐ွိသလို၊ ေရမသံုးႏိုင္တဲ့ေနရာေတြမွာေတာ့ က်င္းအိမ္သာ နဲ႔ သန္႔စင္စရာ ဒုတ္ခေနာင္းကို သံုးၾကပါတယ္။
   • ၃ ေပေလာက္နက္တဲ့ က်င္းေလးတူး သစ္သားေလးႏွစ္ေခ်ာင္းတင္ ၿပီး ဓနိပစ္ေလး သုံးေလးပစ္ ေလာက္ ကာလိုက္ရင္ အလုပ္ျဖစ္ တဲ့ အိမ္သာေတြ ႐ွိသလို က်င္းေတာင္မွမတူးပဲ ေခြးပဲစားစား၊ ၾကက္ပဲယက္ယက္္ ၊ ဝက္ပဲထိုးထိုး၊ ၿပီးေတာ့ မြစိတက္ေနတဲ့ ေလာက္ေကာင္ေတြ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ေနႏိုင္ေစ တဲ့ အိမ္သာေတြ လည္း အမ်ားႀကီးပါ။ သာမန္ ယင္လံု အိမ္သာ တစ္လံုးေဆာက္ဘို႔ လိုအပ္တာေတြ ကေတာ့
     1. လိုအပ္တဲ့ေျမေနရာ႐ွိဘို႔ - တစ္ခ်ိဳ႕ ဆင္းရဲသား ရပ္ကြက္မွာ အိမ္ေတြ ျပည့္က်ပ္ ေနေအာင္ ေဆာက္ထားတာ ေနရာလြတ္ မ႐ွိေအာင္ ပါပဲ။
     2. က်င္းတူး ဘို႔ - ၅ ေပ လံုးပတ္၊ ၆ေပ အနက္ က်င္း တစ္လံုး တူးဘို႔ အားေကာင္းေမာင္းသန္ ေယာက်ာ္း တစ္ေယာက္ လိုပါတယ္။ ငွားတူးရင္ ဆင္းရဲသား ေတြ အတြက္ မသက္သာ လွပါဘူး။
     3. ယို္င္ပတ္ ခ် - ဝါးေၾကာ နဲ႔ ရက္ထားတဲ့ ယိုင္တစ္ခု ရဘို႔ က လည္း မလြယ္လွပါဘူး။
     4. အဖံုးဖံုး - မေတာ္တဆ လူကၽြံ မက်ႏိုင္ ေအာင္ ဒါဏ္ခံ ႏိုင္ဘို႔ ကလည္း အလကား မရ ပါဘူး။
     5. အိမ္သာ ေဆာက္ - ၾကမ္းခင္း၊ အကာ၊ အမိုး၊ ေရတံေလွ်ာက္၊ သစ္ေစ်း၊ ဝါးေစ်း၊ ဓနိေစ်း နဲ႔
     ဒါေတြ အားလံုး ေပါင္းရင္ ပီတိပဲ စားခြင့္ရ႐ွာ တဲ့ မူလတန္း ေက်ာင္းဆရာ တစ္ေယာက္ အတြက္ေတာင္ ...
     
     
   • UNICEF: Water Quality Handbook 2008 မွာေဖာ္ျပထား တဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေတြ ကိုဆီေလ်ာ္ မယ္ထင္သလုိ ဘာသာျပန္ တင္ျပထားပါတယ္။ မူရင္းကို ေလ့လာခ်င္ ရင္ လည္း Download UNICEF: Water Quality Handbook 2008 လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
     
     
     1. Sanitation promotion (က်န္းမာသန္႕ရႇင္းေရး ကို အားေပးျခင္း)
        • တကိုယ္ရည္ သန္႕ရႇင္းေရး ရဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူး မ်ားပါလ်က္ နဲ႔ sanitation coverage က water supply coverage ထက္ မ်ားစြာ ေနာက္က် က်န္ေနတုန္းပါ။ ကမာၻ႕လူဦးေရ ရဲ့ ၄၀% ျဖစ္တဲ့ 2.4 billion က အေျခခံ sanitation facilities ကို အသံုးျပဳခြင့္မရၾကေသး ပါဘူး။ အဓိက အေၾကာင္းရင္း ကေတာ့ “လူထုေတြ ၾကားမွာေရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ႏိုင္တဲ့ သူေတြ အတြက္ ပါ စနစ္တက် မိလႅာစြန္႔ ႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္ခ်က္ (ေတာင္းဆုိခ်က္) ေတြက ေရ နဲ႔ အျခား စားဝတ္ေနေရး လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကိုျဖည့္ဆီး ေပးႏိုင္ဘို႔ထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ နည္းေနတဲ့ အေျခအေန ေတြပါ။ “
        • ေအာင္ေအာင္ ျမင္ျမင္ ေရ႐ွည္ ထိန္းသိမ္း သြား ႏိုင္မဲ့ sanitation programmes ေတြ က ႏိုင္ငံေရး အရေရာ အိမ္တြင္းေရး အရေရာ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဖန္တီးေပး ႏိုင္ဘို႔ပါ။
        • sanitation coverage တိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးလြန္း တာက promotion efforts တြန္းအားေပးတဲ့ အားထုတ္လုပ္ေဆာင္မႈ ေတြ မလံုေလာက္ ေသးတာ ကို ျပသေန ပါတယ္။
        • New sanitation promotion initiatives ေတြ က coverage ကိုအ႐ွိန္ အဟုန္ နဲ႔ တိုးတက္ လာေစဘို႔ အတြက္ နည္းေပါင္း စံု အေပၚ အားထားေနရပါတယ္။ ပါဝင္တာ ေတြကေတာ့
          • ဦးတည္တဲ့ လူေတြ ရဲ့ အသိပညာ၊ ဗဟုသုတ ကို နီးနီးစပ္စပ္ ခန္႔မွန္း ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ကို တြန္းအား ေပးႏိုင္ဘို႔ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ဆန္းစစ္ ေလ့လာမႈ နဲ႔ အေျခခံ စစ္တမ္း ေကာက္ယူမႈ ေတြကို ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ ဘို႔။
          • ဆက္သြယ္မႈ နည္းပညာ အမ်ိဳးမ်ိဳး နဲ႔ media (ေရဒီယို၊ သတင္းစာ၊ တီဗီ၊ မဂၢဇင္း၊ ဂ်ာနယ္၊ စသည္.) ကို အသံုးျပဳၿပီး social marketing approaches ကိုသံုးၿပီး လူထု ဆီေရာက္ ေအာင္ ေၾကာ္ျငာ ေပးႏိုင္ဘို႔
        
        
     2. Community-led total sanitation (CLTS) [လူထု ေတြ ဦးေဆာင္ တဲ့ အလံုးစံု သန္႔႐ွင္းေရး ]
        • CLTS ဆိုတာကေတာ့ မိလႅာစြန္႔တဲ့ ပံုစံ နဲ႔ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြ ကို ကိုယ့္ဖာသာ ကိုယ္ သိေစ ႏိုင္ဘို႔ အားေပးျခင္း ျဖင့္ open defecation (အိမ္သာမ႐ွိ ပဲ အေလးစြန္႔ျခင္း) ကို ေလွ်ာ့ခ်ရာ ကစလို႔ လံုးလံုး မ႐ွိေတာ့ တဲ့ အထိ တြန္းအားေပး ႏိုင္ေစမဲ့ နည္းလမ္း ျဖစ္ပါတယ္။
        • ဒီနည္းလမ္း က လူေတြကို အိမ္သာေဆာက္ဘို႔ ၊ ပစၥည္းေတြ ေထာက္ပံ့ ဘို႔ ကို တိုက္႐ိုက္ အေလးအနက္ ထားေျပာ တာ မဟုတ္ပဲ လူထု နဲ႔ တစ္ဦးခ်င္း အေပၚကို ဦးတည္ခ်က္ ထား၊ open defecation ရဲ့ က်န္းမာေရး အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြ ကို ေသခ်ာသိနား လည္ေစဘို႔ ပညာေပး ၿပီး၊ ႐ြံ႐ွာ ေအာ္ဂလီ ဆန္စရာ နဲ႔ ႐ွက္စရာ ဆိုတဲ့ အသိ နဲ႔ တြန္းအား ေပးျခင္းျဖင့္ ေစ်းခ်ိဳခ်ိဳ ကိုယ္ပိုင္ အိမ္သာ ေဆာက္သံုး ႏိုင္ဘို႔ ကို ဦးတည္ပါတယ္။
        • CLTS ရဲ့အႏၲိမ ရည္မႇန္းခ်က္ ေတြ ကေတာ့ “ open defecation-free” status ကိုရဘို႔ နဲ႔ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း ႏိုင္ေစ ဘို႔ျဖစ္ပါတယ္။
        • The CLTS approach က အထူးသျဖင့္ Bangladesh မွာေအာင္ျမင္မႈ ရေနပါ ၿပီး MDG target for sanitation ကို မွီေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ MDG target for sanitation ဆိုတာကေတာ့ UNDP (United Nations Development Programme) ကသတ္မွတ္ ထားတဲ့ Millennium Development Goals (MDGs) ကိုေျပာတာပါ။ Cambodia, Ethiopia, Indonesia နဲ႔ အျခားႏိုင္ငံ ေတြမွာ လည္း စတင္ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ၿပီး ေအာင္ျမင္မႈ ရေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
        
        
     3. Design and technologies (ဒီဇိုင္း နဲ႔ နည္းပညာ)
        • sanitation technologies မွာ categories ႏွစ္ခု ႐ွိပါတယ္။ on-site နဲ႔ off-site ပါ။
        • On-site technologies ဆိုတာကေတာ့ အိမ္သာ၊ က်င္း (သို႔) မိလႅာကန္ ေတြ နဲ႔ အိမ္နားမွာ မိလႅာ ေတြ ကိုစြန္႔ပစ္ တဲ့ နည္းပါ။
        • Off-site technologies: water-borne sewage systems လို Manhole ေတြ ပိုက္လိုင္းေတြ နဲ႔ မိလႅာေတြ ကို အေဝးကုိ ပို႔ပစ္တဲ့ နည္းပါ။
        • off-site systems ေတြက အၾကမ္းအားျဖင့္ မိလႅာေတြ အေဝးကို ပို႔ပစ္တာမို႔ အဲဒီ လူထု အတြက္ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ သန္႔႐ွင္းေစပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ off-site systems ေတြကို ေကာင္းေကာင္း မြန္မြန္ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း မလုပ္ ႏိုင္ရင္ ေတာ့ ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္သြား ပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ လူေနအုပ္စု တစ္စုဆီ ကစြန္႔ထုတ္ လိုက္တဲ့ မိလႅာ က ေနာက္ လူေနအုပ္စု ဆီေရာက္သြား ႏိုင္ပါ ေသးတယ္။
        • off-site systems ေတြထက္ ကုန္က်စရိတ္ သက္သာတာ မို႔ On-site solutions ကို ေ႐ြးခ်ယ္ ၾကပါတယ္။ အဓိက သံုးတဲ့ on-site systems ေတြကေတာ့
          1. simple pit latrines, (႐ိုး႐ိုး က်င္းတူး အိမ္သာ)
          2. ventilated pit latrines, (အနံ႔ ထြက္ရန္ ေလေပါက္ ပါေသာ က်င္း)
          3. pour-flush latrines (ေရေလာင္းအိမ္သာ) and
          4. septic tanks (မိလႅာကန္)
          
          
        • UNICEF: Water Quality Handbook 2008 ထဲမွာ ေဖာ္ျပထား တဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံ ေတြ အတြက္ အိမ္သာ ေတြ အေၾကာင္း ကို ေအာက္က ဇယား မွာ ဘာသာျပန္ ေပး ထားပါတယ္။

     Technology (နည္းပညာ)	Advantages (အားသာခ်က္)	Disadvantages (အားနည္းခ်က္)
     Simple pit latrine (႐ိုး႐ိုး က်င္းတူး အိမ္သာ)	ကုန္က်စရိတ္ အသက္သာ ဆံုး မိသားစုဝင္ ေတြကိုယ္တိုင္ ေဆာက္ႏိုင္ ေရေလာင္းရန္ မလို	ယင္ ကိုမထိန္းႏိုင္ အနံ႔ ထြက္ မိ႐ိုးဖလာ သာမန္ ပစၥည္းေတြ နဲ႔လုပ္ထားရင္ ၿပိဳက် ပ်က္စီးႏိုင္
     Ventilated pit latrine (အနံ႔ ထြက္ရန္ ေလေပါက္ ပါေသာ က်င္း)	ကုန္က်စရိတ္ သက္သာ ယင္ေပါက္ပြားမႈ ကို ေလ်ာ့ခ် ႏိုင္ အနံ႔ အသက္ ကို ေလ်ာ့ခ် ႏိုင္ ေရေလာင္းရန္ မလို	အိမ္သာ ထိထိေရာက္ေရာက္ အလုပ္လုပ္ေစ ႏိုင္ဘို႔ အိမ္သာ၏ အတြင္း ပိုင္း ေမွာင္ေနဘို႔ လိုအပ္တာ မို႔၊ အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြ အတြက္ ထိခိုက္မႈ ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံ တိုင္းမွာ ရခ်င္မွ ရႏိုင္မဲ့ screening and vent pipe အတြက္ materials ပစၥည္းေတြလိုအပ္ပါတယ္။ အတန္သင့္ ကၽြမ္းက်င္ တဲ့ အလုပ္သမား လိုအပ္ ပါတယ္။
     Pour-flush latrine (ေရေလာင္းအိမ္သာ)	ယင္ေတြ ကို ႐ွင္းႏိုင္ အနံ႔ကို ဖယ္ထုတ္ႏိုင္ အိမ္သာ နဲ႔က်င္း တဲ့ ေနစရာမလို (အိမ္သာ ကိုအိမ္ ထဲမွာ ထားႏိုင္) မိလႅာကန္ ကိုမျမင္ရ (အိမ္သာထဲမွ) Sewer Pipeline ေတြ႐ွိလာ တဲ့ အခ်ိန္ အသင့္ သြယ္ထုတ္ ႏိုင္	ေစ်းႀကီး ေရေလာင္းဘို႔ ပံုမွန္ေရျဖည့္ထား ဘို႔လိုအပ္ အတန္သင့္ ကၽြမ္းက်င္ တဲ့ အလုပ္သမား လိုအပ္ ပါတယ္။ ဒုတ္ကေနာင္း လို ေျပာင္းဖူး႐ိုး လို ခပ္မာမာ နဲ႔မွ အီးကံုး တတ္တဲ့ (solid anal cleaning materials) ေတြသံုးတဲ့ ေနရာေတြ အတြက္ မသင့္ေတာ္။ Permeable Soil စိမ့္ ထြက္ႏိုင္တဲ့ ေျမမ်ိဳး လိုအပ္ Periodic Sludging - ရံဖန္ရံခါ အဖတ္ေတြ ဆယ္ထုတ္ ဘို႔ လိုအပ္။
     Septic tanks (မိလႅာကန္)	ေရေလာင္းအိမ္သာ အတိုင္း Sewer ကိုဆက္ထားတဲ့ flush toilet လို convenience မ်ိဳးရႏိုင္	ေစ်းအႀကီးဆံုး ပံုမွန္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရႏိုင္တဲ့ ေရ အေတာ္မ်ားမ်ား လိုအပ္ Skilled Labour (ကၽြမ္းက်င္ တဲ့ အလုပ္သမား) လိုအပ္၊ Permeable soil စိမ့္ ထြက္ႏိုင္တဲ့ ေျမမ်ိဳး လိုအပ္၊ Periodic Sludging - ရံဖန္ရံခါ အဖတ္ေတြ ဆယ္ထုတ္ ဘို႔ လိုအပ္၊

     
     
     
   • အိမ္သာ မသံုးတာ ဟာ မိမိက်န္းမာ ေရးသာ မကပဲ အမ်ားျပည္သူ က်န္းမာေရး ပါ ထိခိုက္ေစ ႏိုင္တာ မို႔ အိမ္သာ အားလံုး သံုးခြင့္ ရေအာင္ ပံ့ပိုးသင့္ တာပံ့ပိုး၊ ၾကပ္မတ္ သင့္တာ ၾကပ္မတ္ သင့္ပါၿပီ။
     
   • ေက်ာင္းအိမ္သာ ေတြ အထူး အုပ္စုထဲ မွာ ပါဝင္ ပါတယ္။ Sanitation facilities (တကိုယ္ရည္ သန္႔႐ွင္းေရး စနစ္၊ အိမ္သာ ေကာင္းေကာင္း။ ) ႐ွိတဲ့ ေက်ာင္း မွာ ကေလးေတြ ေက်ာင္းပိုအပ္ လာေစၿပီး စာသင္ၾကားမႈ ကိုပို တိုးတက္ ေစ ႐ံုသာမက ကေလးေတြ က လူထုၾကားထဲကုိ သန္႔႐ွင္းေရး အတြက္ ေထာက္ခံေျပာဆို ေပး ၾကမွာ ပါ။
   • ဒါေၾကာင့္ အိမ္သာ ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ အခါ သူတို႔ သံုးဘို႔ အားေပးႏိုင္တဲ့ ဒီဇိုင္း ျဖစ္ဘို႔ လိုပါတယ္။ privacy လို႔ ေခၚတဲ့ သီးသန္႔ (လူေတြ ေခ်ာင္းမၾကည့္ႏိုင္) တာက အဓိက စဥ္းစားရမဲ့ အခ်က္ပါ၊ အထူးသျဖင့္ မိန္းကေလး ေတြ အတြက္ ေပါ႔။ လံုျခံဳတဲ့ တံခါးေတြ နဲ႔ အျခား privacy features ေတြ ကိုထည့္သြင္း စဥ္းစား ေပးရပါမယ္။ က်ား၊မ သီးသန္႔ ခြဲထားတဲ့ အိမ္သာ မွ မိန္းကေလး ေတြ ပို အသံုးျပဳေၾကာင္း ေလ့လာခ်က္ ေတြ က ျပသ ပါတယ္။
   • ကေလးေတြ ရဲ့ အ႐ြယ္အစား နဲ႔ အျခားအေၾကာင္းအရာ ေတြကို လည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစား ရပါမယ္။ အေအာင္ျမင္ဆံုး အိမ္သာ ဒီဇိုင္း ကေတာ့ ဒီဇိုင္း ကာလ တစ္ေလွ်ာက္ ကေလးေတြ ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ပတ္သက္ ခြင့္ ရထားတဲ့ ဒီဇိုင္းေတြ ပဲျဖစ္ပါတယ္။
   
   - ဆက္ရန္ -
   
   
2. ျမန္မာျပည္ နဲ႔ ေရေကာင္းေရသန္႔ (1)

Read More... [ အက်ယ္ ဖတ္ရန္... ]

Summary only...

၁.၇ ၊ High-Rise Buildings ေတြအတြက္ M&E ဒီဇိုင္း

High-rise building တစ္ခုအတြက္ ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ အခါ ျပႆနာ တစ္ခု အတြက္ အေျဖက တစ္ခုထဲ မဟုတ္ ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အ႐ြယ္အစား နဲ႔ Configuration တူေနရင္ ေတာင္ မွ Site Location မတူတာ နဲ႔ပဲ သံုးသင့္တဲ့ M&E Systems နဲ႔၊ Central Plant ထားသင့္တဲ႔ ေနရာ တူခ်င္မွ တူပါမယ္။ ရာသီဥတု အေျခအေန နဲ႔ ေဒသ ရဲ႕ စီးပြားေရး အေျခအေန နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံ စတဲ့ အခ်က္ေတြကလည္း M&E Systems ေတြ ေ႐ြးခ်ယ္ရာ အေၾကာင္းရင္း တစ္ခ်ိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။

ထူးျခားတဲ့ အခက္အခဲ နဲ႔ ထည့္သြင္းစဥ္းစား ရမဲ့ အခ်က္ ေတြကေတာ့

1. Architectural Design
2. Life Safety (အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ လူေတြ ေဘးမသီ ရန္မခ လြတ္ေျမာက္ ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ထား ရမွာလဲ။ မီးသတ္စနစ္ ေတြ၊ မီးေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္ေတြ က ေရာ ဘယ္လိုလုပ္ရမွာလဲ။)
3. Space Requirements (ေနရာ လိုအပ္ ခ်က္)
4. Ventilation
5. Water / Hydronic Systems Pressure(ေရဖိအား ကို ဘယ္လို ထိန္းမွာ လဲ။ ဒါက ေရသံုးတဲ့ စနစ္ တိုင္း အတြက္ စဥ္းစားရမွာပါ။)
6. Electrical Distribution, Wiring & Voltage Drops
7. ELV Signals
8. Lightning Protection

MEP Systems ေတြကို ဒီဇိုင္းလုပ္ သူေတြ အတြက္ Architectural & Structural Design ေတြကို ဒီဇိုင္းလုပ္ေပး စရာမလို ေပမဲ့ ေကာင္းေကာင္း ၾကည့္တတ္ ၿပီး နားလည္ႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

1. Architectural Design
   
   1. Penthouse Design
      အေပၚဆံုး အမိုးေပၚ မွာ Elevator Equipments, နဲ႔ Elevator overtravel, Cooling Towers, Exhaust Fans နဲ႔ အျခား Equipment ကို ငံုၿပီး ကာထား တဲ့ အထပ္ တစ္ထပ္ ထည့္ေဆာက္ တာပါ။ Elevator Overtravel ဆိုတာ ကေတာ့ ဓာတ္ေလွကား လိုအပ္တဲ့ အတိုင္း အခ်ိန္မီ မရပ္ႏိုင္ခဲ့ရင္ အ႐ွိန္ေလ်ာ့ ဘို႔ အတြက္ ခ်န္ထားတဲ့ ေနရာ (အျမင့္) ကိုေခၚတာပါ။ ဒါက အေျခခံက် တဲ႔ ပံုစံ ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံ အေတာ္ မ်ားမ်ား နဲ႔ ျမိ့ဳ အေတာ္မ်ားမ်ား မွာ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔ အစည္းေတြ ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
      
      
   2. Flattop Design
      
      အေပၚဆံုး တစ္ထပ္၊ ႏွစ္ထပ္ ကို Cooling Towers, Air Handling Units ေတြနဲ႔ Elevator Equipments စတဲ့ Upper-Level M&E equipments ေတြ ထားဘို႔ အတြက္ ဒီဇိုင္းလုပ္ ထားတာပါ။ ထင္႐ွားတဲ့ အေဆာက္အအံု ကေတာ့ 9/11 တုန္းက ဖ်က္ဆီး ခံခဲ့ရ တဲ့ New York -World Trade Center ျဖစ္ပါတယ္။
      
      
   3. Intermediate Floor Bands Design
      
      အထပ္ ၃၀ ထက္ျမင့္တဲ့ အေဆာက္အအံု ေတြမွာ Central M&E Equipments ေတြ ကိုထား ဘို႔ အတြက္ ၾကားမွာ Intermediate Floor ထား႐ွိ ရပါတယ္။ M&E Systems ေတြအတြက္ အထပ္အျမင့္ ပိုလိုတာမို႔ ဒီ Intermediate Floors ေတြ ရဲ့ Façade ကို အျခား အထပ္ေတြ နဲ႔ မတူျခားနား တာကို ျမင္ေတြ႔ ႏိုင္ပါတယ္။
      
      
   4. Signature Design
      
      ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းမွာ အထိန္းအမွတ္ ပံုစံ အႏုပညာ အေဆာင္အေယာင္ ေတြနဲ႕ သီးသန္႔ အလွဆင္ ထားတဲ့ Sculpture-Type rooftops ေတြ ေခတ္စား လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီပံုစံ ေတြမွာ Cooling Tower ေတြကို ေျမညီထပ္ နဲ႔ နီးတဲ့ ေနရာ ပို႔ခ်င္ပို႔ ဒါမွမဟုတ္ အေဆာက္အအံု ထဲမွာ ထည့္ထားခ်င္ ထည့္ထား ရပါလိမ့္မယ္။
      
   
   
2. Life Safety
   • အေရးေပၚ အေျခအေန၊ လိုအပ္ခ်က္ ေတြပါဝင္ဘို႔ လိုပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ မီးေဘးအႏၲရာယ္ ပါ။ မီးအႏၲရာယ္ ဆိုတာမွာ မီးသာ မက ဆက္ႏြယ္ ေနတဲ့ မီးခိုး၊ အဆိပ္ အေတာက္ ေတြ နဲ႔၊ မီးေၾကာင့္ ၿပိဳက် ပ်က္စီး မဲ႔ အေဆာက္အအံု ရဲ့ အစိတ္အပိုင္း ေတြ ကိုပါထည့္သြင္း စဥ္းစား ရပါမယ္။
   • အမ်ားအားျဖင့္ mixed occupancies ႐ံုးခန္းေတြ၊ ဆိုင္ခန္း၊ ေစ်း (Office Premises, Shopping Malls, Retail Outlets, Amusement Arcade, Residents, Mass Transport Terminals) ေတြ ပါ႐ွိ ႏိုင္ပါတယ္။ အ႐ြယ္အစား အလယ္အလတ္ ေလာက္ ႐ွိတဲ့ High-Rise Building တစ္ခုမွာ ႐ွိေနႏိုင္ တဲ့ Occupants (လူေတြ) ၅၀၀ ကေန ၁၀၀၀ ေလာက္႐ွိ ႏိုင္ၿပီး အရြယ္အစား ႀကီးမားတဲ့ City နာမည္ တတ္ထားႏိုင္တဲ့ အေဆာက္အအံု ေတြမွာ ဆို လူေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ ႐ွိေနႏိုင္ ပါတယ္။ ဒီအထဲ မွာ ပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႔ စိမ္းေနေသးတဲ့ ဧည့္သည္ ေတြ၊ ကေလးေတြ၊ မစြမ္းမသန္ ေတြ၊ သက္ႀကီး႐ြယ္အို ေတြ ပါ ႐ွိႏိုင္တာမို႔ အားလံုးကို အႏၲရာယ္ ကင္းကင္း ထြက္ခြာ ေစႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္း ေပးႏိုင္ဘို႔ အခက္အခဲ ေတြ ရွိေနႏိုင္ ပါတယ္။
   • ဘယ္လို အခက္အခဲ ပဲ႐ွိ႐ွိ Occupants ေတြရဲ့ Safety (အႏၲရာယ္ ကင္း႐ွင္းေရး) နဲ႔ Well-Being (ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာ ရ႐ွိေရး) ေတြ က မ႐ွိမျဖစ္ ပါဝင္ရမဲ့ အခ်က္ေတြ ပါ။
   • ဒီလို အႏၲရာယ္ ကင္းကင္း လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ဘို႔ အခ်ိန္ကို တြက္ခ်က္ တဲ့ အခါ ASET > RSET ျဖစ္ရပါမယ္။
     • ASET (Available Safe Egress Time) ရ႐ွိႏိုင္ တဲ့ အခ်ိန္
     • RSET (Required Safe Egress Time) လိုအပ္ တဲ့ အခ်ိန္
   
   
   1. Structural Safety (Passive Fire Protection)
      
      1. Purpose Groups
         
         • လူေတြ အသံုးျပဳတဲ့ အေျခအေန ေပၚမူတည္ ၿပီး Purpose Groups ခြဲေပးရပါတယ္။
         • Compartments လို႔ေခၚတဲ့ မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္တဲ့ အခန္းေတြ ဖြဲ႔တာ တို႔၊ စီစဥ္တာ တို႔လုပ္ရ ပါမယ္။
      2. Fire Appliance Access
         • မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ နဲ႔ မီးသတ္ကားေတြ အခ်ိန္မေ႐ြး ဝင္လို႔ရေအာင္၊ မီးသတ္ကား ဝင္လို႔ ရတဲ့ လမ္း နဲ႔ ရပ္စရာ ေနရာ ေတြ၊
         • မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ အရံသင့္ သံုးစရာ Fire Appliances ေတြ ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားရ ပါမယ္။
      3. Walls & Floors
         • အေဆာက္အအံု ရဲ့ အစိတ္အပိုင္း ေတြ ကို လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္ အတိုင္းအတာ အထိ မီးေဘး၊ ဒါဏ္ခံ ႏိုင္ဘို႔ FRR (Fire Resistance Rating, ) ကို သတ္မွတ္ ၿပီး ၊ သတ္မွတ္ခ်က္ အတိုင္း ေဆာက္လုပ္ ရပါမယ္။
         • Purpose Group နဲ႔ Dimension (အခန္း ရဲ့ အ႐ြယ္အစား) ကို လိုက္ၿပီး လိုအပ္ တဲ့ minimum periods of fire resistance (hours) ကို သတ္မွတ္ ရပါတယ္။
      4. Means of Escape
         • ႐ွိေနႏိုင္တဲ့ လူအေရအတြက္ နဲ႔ ေနရာ အကြာအေဝး ကုိ မူတည္ၿပီး လိုအပ္တဲ့ အေရးေပၚ Emergency Exits (ထြက္ေပါက္) ေတြ Staircases (ေလွခါး) ေတြ ကို ထည့္သြင္း ရမွာ ျဖစ္ၿပီး၊ အထူးသျဖင့္ အဲဒီေနရာ ေတြကို မီးဒါဏ္ ခံႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ မီးခိုး မေရာက္ လာေစဘို႔ ဒီဇိုင္းလုပ္ရ ပါတယ္။
         • ေရြးစရာ Alternative Means of Escape ႐ွိထား ရပါမယ္။
         • Mean of Escape ဆိုတာက အႏၲရာယ္ကင္း တဲ့ ေနရာ (ဥပမာ၊ အေဆာက္အအံု ရဲ့ အျပင္ဘက္၊ (သို႔) အေဆာက္အအံု အတြင္း အႏၲရာယ္ကင္းကင္း ခိုနားစရာ ေနရာ) ေတြဆီ လမ္းညႊန္ေပးႏိုင္မဲ႔ အနီးစပ္ဆံုး လမ္းေၾကာင္း ကိုဆိုလိုတာ ပါ။ အထပ္ျမင့္ ေတာ့ Ground Floor မေရာက္ခင္ၾကားမွာ ခိုနားစရာ ေနရာ Refuge Floor လိုအပ္ေကာင္း လိုအပ္ ပါလိ္မ့္ မယ္။
         • အေဆာက္အအံု အတြင္းပိုင္း လူ႐ွိ ေနႏိုင္တဲ့ ေနရာ အားလံုး ကေန လြယ္လြယ္ကူကူ ထြက္ခြာ ႏိုင္ဘို႔ Exit Path ေတြ လိုပါတယ္။
         • Unprotected Areas, leading direct to exit
         • Protected Areas, leading direct to exit
         • Protected Areas ဆိုတာကေတာ့ မီးအႏၲရာယ္ (အပူ၊ မီးခိုး) ကို အတိုင္းအတာ တစ္ခုထိ အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြ ကို ေခၚတာပါ။
         • သြားရမဲ့ အကြာအေဝး ျဖစ္တဲ့ Travel Distance ကို စဥ္းစားရပါမယ္။
           
         • Staircase
           • ေလွကား ဆိုရင္လည္း ဘယ္ေလာက္က်ယ္ရမယ္။ ေလွကား ဆိုတာ လူေတြ အ႐ြယ္မေ႐ြး တက္ႏိုင္ဆင္းႏိုင္ တဲ့ ခပ္ေျပေျပ Staircase ကိုဆိုလိုတာ ပါ။ မတ္ေစာက္လြန္း တဲ့ Ladder ကိုဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ Staircase ကိုလည္း ေလွကားထစ္ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ညီညီညာညာ မွ်မွ်တတ ႐ွိရပါမယ္။ ေျခနင္း အက်ယ္ အျမင့္ သင့္ေတာ္ ေအာင္ ထားရပါတယ္။ မေလး႐ွား၊ စကာၤပူ မွာ ေျခနင္းျပား အ႐ြယ္ Thread Width အနည္းဆံုး ၁၀” (255mm Min) ေလွကားထစ္ တစ္ထစ္ အျမင့္ ၄ - ၇” (102mm - 180mm Max) ႐ွိရပါမယ္။ NFPA အရေတာ့ Thread Width အနည္းဆံုး ၁၁” (279mm Min) ေလွကားထစ္ တစ္ထစ္ အျမင့္ ၄ - ၇” (102 to 178mm) ႐ွိရ မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေၾကာင္လိမ္ ေလွကား သံုးခြင့္ ရရင္ေတာ့ လိုအပ္ခ်က္ ကို ထပ္မံစစ္ ေဆး ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
           • ေလွကား မွာ ေ႐ြးစရာ အရံ တစ္ခု အနည္းဆံုး ပါဝင္သင့္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီေလွကားေတြ အမိုးေပၚ အထိ ေပါက္ ဘို႔ လည္း လိုအပ္ ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေျမျပင္ေပၚ အႏၲရာယ္ ကင္းကင္း ထြက္ခြာ ႏိုင္တဲ့ ထြက္ေပါက္ လည္း ပါဝင္ရ ပါမယ္။ လူေတြ ေယာင္ေယာင္မွား မွာ မျဖစ္ ေစဘို႔ ေျမေအာင္ ေလွကား နဲ႔ ေျမေပၚ ေလွကား ကို သီးသန္႔ ခြဲ ထားေပးရပါမယ္။
           • ျပင္ပ ေလထု နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ မထိေနတဲ့ အေဆာက္ အအံု ရဲ့ အတြင္းပိုင္းျဖစ္ ေနရင္ Pressurization (Inflation) System လို႔ ေခၚတဲ့ မီးခိုးမဝင္ ေအာင္ ေလကို ဖိ မႈတ္ ေပးေနႏိုင္ တဲ့ Blower (Fan) ေတြ ကို တြက္ခ်က္ တတ္ဆင္ ေပးရပါမယ္။ အျပင္ဘက္ မွာ ဆိုရင္ ေတာ့ လံုေလာက္တဲ့ Natural Ventilation Louvers ေတြပါဝင္ ရပါမယ္။
             
             
             
             
         
         
      5. Elevator use for Evacuation
         
         
         • ႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား မွာ Elevator နဲ႔ Evacuate လုပ္တာကို တားျမစ္ထား ဆဲပါ။ US က NFPA Code မွာေတာ့ အတိုင္းအတာ တစ္ခု အထိခြင့္ျပဳ ထားပါတယ္။ အေမရိကန္ Architects ေတြကေတာ့ Elevator သံုးႏိုင္ဘို႔ ကို အားသန္ ၾကပါတယ္။
           NFPA Code : An elevator complying with the requirements of Section (x.x) and (x.x.x) shall be permitted to be used as a second means of egress from towers, as defined in (x.x.xxx), provided that the following criteria are met:
           
           1. The tower and any attached structure shall be protected throughout by an approved, supervised automatic sprinkler system in accordance with Section (x.x.)
           2. The tower shall be subject to occupancy not to exceed 90 persons.
           3. Primary egress discharges shall be directly to the outside.
           4. No high hazard content areas shall exist in the tower or attached structure.
           5. One hundred percent of the egress capacity shall be provided independent of the elevators.
           6. An evacuation plan shall be implemented, specifically including the elevator, and staff personnel shall be trained in operations and procedures for elevator emergency use in normal operating mode prior to fire fighter recall.
           7. The tower shall not be used by the general public.
           
           
           
         • အဓိက စိုးရိမ္ၾကတာ ကေတာ့ မီးေလာင္တဲ့ အထပ္မွာ Elevator ရပ္ၿပီး လူေတြပိတ္မိ ေနမွာ ကိုပါ။ Elevator သံုးခြင့္ ရဘို႔ အတြက္ Elevator Shaft ေရာ Elevator Lobby ကိုပါ Fire Compartment လုပ္ၿပီး Pressurized လုပ္ရပါတယ္။ အ႐ွိန္ နဲ႔ သြားေနတဲ့ Elevator ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာတဲ့ Piston Effect ကိုထိန္းႏိုင္ ဘို႔ ကလည္းမလြယ္ ပါဘူး။
         • လူႀကီးေတြ၊ မသန္မစြမ္း ေတြ အတြက္ အထပ္ျမင့္ ကို ေျခက်ဥ္ ေလွ်ာက္ဆင္း ဘို႔ ကလည္း မလြယ္တာ မို႔ Elevator သံုးသင့္၊ မသံုးသင့္ ဆုိတဲ့ အခ်က္က စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာ ပါၿပီ။
         
         
      
      
      
   2. Fire Protection Modes
      M&E Systems ေတြကို အၾကမ္း ႐ွင္းျပထားတာ ကို အရင္ တင္ျပခဲ့တဲ့ M&E Systems ဆိုတာ ဘာေတြလဲ။ မွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။
      
      1. Fire Detection, Alarm and Communication Systems
         
         • Heat Detectors / Smoke Detectors
         • Heat Detectors: က အပူကုိ အာ႐ံုခံတာ ပါ။ Smoke Detectors ကေတာ့ မီးခိုးကို အာ႐ံုခံတာ ေပါ႔၊ ဒါေတြ နဲ႔ Fire Alarm (မီးလွန္႔ အခ်က္ေပး စနစ္) ကို Activate လုပ္မွာ ပါ။
         Communication Systems ဆက္သြယ္ေရး စနစ္ေတြ ကေတာ့
         • မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ Fire Brigade communication Systems
         • အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ လူေတြ စနစ္တက် Evacuate လုပ္ႏိုင္ေစဘို႔ ညႊန္ၾကားေပးႏိုင္ဘို႔ အတြက္၊ Public Address Systems
         
         
      2. Extinguishing Systems မီးကို ၿငိမ္းသတ္ ဘို႔ အတြက္ လိုအပ္တာ ေတြကေတာ့
         • Portable Fire Extinguishers
         • Sprinkler Systems
         • Standpipes (Wet / Dry Rising Mains)
         • Fire Hoses (Hose reels)
         
         High-rise Buildings ေတြ အတြက္ အထက္က မီးသတ္စနစ္ ၄ -ခု လံုး လိုအပ္ပါတယ္။
         အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံ ေတြ မွာ Residential High rise (လူေနအိမ္ခန္း) ေတြ Sprinkler Systems
         မပါတာ ကို ေလွ်ာ့ေပါ႔စဥ္းစားေပး တတ္ပါတယ္။ Sprinkler Systems က မီးသတ္ ရာမွာ အထိေရာက္ဆံုး မို႔ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ပါေအာင္ ထည့္ေပးရ ပါမယ္။ Data Center လိုေနရာ မ်ိဳးမွာ Gas Suppression System ထည့္ေပးထား လို႔ Sprinkler ကိုျဖဳတ္ မပစ္သင့္ ေၾကာင္း Fire Engineer ေတြက ဆိုပါတယ္။
         
         
      3. Emergency Lighting and Standby Power
         အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ သံုးလို႔ ရမဲ့ Standby Power (Usually by Diesel Generator) ကို စဥ္းစားတဲ့ အခါ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စက္ပစၥည္း ေတြ နဲ႔ အေရးေပၚ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ အေပၚ မွီၿပီး တြက္ခ်က္ ရပါမယ္။
         
         • Electric Fire Pumps
         • Emergency Command Center / Fire Command Center Equipment & Lighting
         • Fire Lifts (serving all floors)
         • Mechanical Equipment for Smoke Proof Enclosure
         • Power for Detection, Alarm, and Communication Systems
         • Emergency Lightings
         
         
      4. Emergency Command Center
         Emergency Command Center (အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ စီမံခန္႔ခြဲ လမ္းညႊန္ မဲ့ သူနဲ႔ ပစၥည္း ေတြထားတဲ့ အခန္း) မွာ ဒါေတြ ထားရမယ္။
         1. Voice fire alarm system panels and controls
         2. Fire department two-way telephone communication (ဆက္သြယ္ေရး စနစ္) service panels and controls where required by another section of this Code
         3. Fire detection and fire alarm system annunciation panels
         4. Elevator floor location and operation annunciators (ဓာတ္ေလွကား ေနရာျပ)
         5. Sprinkler valve and waterflow annunciators
         6. Emergency generator status indicators
         7. Controls for any automatic stairway door unlocking system
         8. Fire pump status indicators
         9. Telephone for fire department use with controlled access to the public telephone
      
      
   3. မီးစေလာင္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ား
      • Fire Ignition (အလိုအေလ်ာက္ မီးပြင္)့
      • Faulty Electricity (လွ်ပ္စစ္ေလွ်ာ့ခ္)
      • Smoking (ေဆးလိပ္မီး)
      • Arson (တို႔မီး၊ ႐ိႈ႕မီး)
      • Cooking (ခ်က္ျပဳတ္ မီး)
      • Renovations (အတြင္းပိုင္း ျပန္လည္ျပင္ဆင္မႈ လုပ္ေနစဥ္)
      
      
   4. မီးဒါဏ္ခံ ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ား
      • လံုေလာက္ တဲ့ မီးသတ္စနစ္ မ႐ွိျခင္း
      • အခ်က္ေပးစနစ္ ၊ အႏၲရာယ္ကင္းေသာလမ္းေၾကာင္း မ႐ွိျခင္း
      • လွ်င္ျမန္တိက်ေသာ တံု႕ျပန္ မႈ မ႐ွိျခင္း
      • အခ်က္ေပးမႈ ညံ့ဖ်င္းျခင္း
      
      
   5. High-rise Building Fire Tragedies (အထပ္ျမင့္ အေဆာက္အအံု မီးေဘးသင့္မႈမ်ား။)
      1. Dupont Plaza, Puerto Rico
         
         • December 1986 New Year’ s Eve (ႏွစ္သစ္ကူး အႀကိဳည) မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ မီးေလာင္မႈပါ။
         • ဟုိတယ္ အလုပ္သမား သံုးေယာက္ က လစာ နဲ႔ က်န္းမာေရး ခံစားခြင့္ ေတြကို မေက်နပ္ ရာက အလုပ္သမား အဖြဲ႔ နဲ႔ တိုင္ပင္ အခ်ိဳ႕ က အျပင္မွာ ဆႏၵျပ ေနတဲ့ အခ်ိန္ အခ်ိဳ႕ က Ballroom နဲ႔ Ground Floor မွာ ဆီေလာင္း မီး႐ိႈ႔ ၾကပါေတာ့တယ္။ အမွန္က Tourists ေတြကို မတည္းေအာင္ ေၾကာက္လန္႔ေအာင္ လုပ္ခ်င္တာပါ။ ဒါေပမဲ့ မီးက လူ ၉၇ ေယာက္ ကိုေသဆံုးေစခဲ့ ၿပီး လူ ၁၄၀ ေလာက္ ကို ဒါဏ္ရာရေစခဲ့ ပါတယ္။
         • အမ်ားစု က မီးခိုးမႊန္ လို႔ ေသဆံုး ရတာပါ။
         • မီးသတ္စနစ္ မလံုေလာက္ တာရယ္။ ထြက္ေပါက္ က တံခါး ေတြက အျပင္ကိုဖြင့္တာ မဟုတ္ပဲ အတြင္းကို ဖြင့္တာေတြ ျဖစ္ေနၿပီး လူေတြ က ေၾကာက္လန္႔ တၾကား တိုးၾက တြန္းဖြင့္ၾက ေတာ့ ဘယ္လိုမွ ဖြင့္လုိ႔ မရေတာ့ ပဲ ပိတ္မိ ကုန္ပါတယ္။
         • ဒီ မီးမွာ Rescue Effort ေတြ အေၾကာင္းကို ၾကည့္ခ်င္ရင္ ေတာ့
           • Dupont Plaza fire/San Juan, PR-12.31.86 (Part 1)
           • Dupont Plaza fire/San Juan, PR-12.31.86 (Part 2)
         
         
      2. MGM Grand fire (November 21, 1980)
         
      3. Fire at Las Vegas Hilton (February 10, 1981)
         
   
   
   
3. ေနရာလိုအပ္ခ်က္
   M&E Space လိုအပ္ခ်က္ေတြ ကို အရင္ တင္ျပခဲ့တဲ့ ၁.၄ ၊ ေနရာ လ်ာထားသတ္မွတ္ျခင္း။ မွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။
   
   • အရင္တုန္းက Post မွာ တင္ျပခဲ့သလို M&E Systems ေတြဟာ ေနရာ အေတာ္ယူပါတယ္။ အလယ္အလတ္ တန္းစား Office Building (႐ုံးခန္း အေဆာက္အအံု) တစ္ခုမွာ ေနရာ ဧရိယာ ၄% ေလာက္ လိုအပ္ပါတယ္။ ၂၅ ထပ္႐ွိရင္ တစ္ထပ္စာ ေလာက္လိုအပ္တာပါ။ ဒီလိုပဲ အထပ္ ၅၀ ႐ွိရင္ ၂ ထပ္၊ အထပ္ ၁၀၀ ႐ွိရင္ ၄ ထပ္ စာ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ Initial Planning Stage မွာထဲ က ေနရာကို ယူမထားခဲ့ ရင္ ေနာက္မွ လိုခ်င္သလို ထပ္တိုး ခ်င္တိုင္း တိုးလို႔ ရႏိုင္တာမ်ိဳး မဟုတ္တာ ေျပာစရာေတာင္ မလိုေတာ့ပါဘူး။
   • ေ႐ြးခ်ယ္ထားတဲ့ systems ေတြကို မူတည္ၿပီး M&E Equipment Spaces ေတြဟာ Centralized (သို႔မဟုတ္) Decentralized ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏွစ္ခုလံုး အထပ္တိုင္းမွာ Local Equipments အတြက္ နဲ႔ Distribution Shafts ေတြအတြက္ On-Floor (Local Space) ေနရာ လိုအပ္ ပါတယ္။ အဓိက ကြာျခားခ်က္ ကေတာ့ Centralized Systems ေတြမွာ အဓိက Equipments ေတြ အထပ္ တစ္ထပ္ ႏွစ္ထပ္မွာ စုစည္းတပ္ဆင္ ထားၿပီး On-Floor ေနရာလိုအပ္ခ်က္ နည္းပါမယ္။ Decentralized Systems ေတြမွာ ကေတာ့ေျပာင္းျပန္ေပါ႔။
   • High-rise Building အားလံုးလိုလို မွာ Basement Floor (ေျမေအာက္ထပ္) တစ္ထပ္ အနည္းဆံုး ပါေလ့ ႐ွိပါတယ္။ Underground Parking (ကားရပ္နားရန္ ေနရာ) Utility Service အတြက္၊ Delivery of Supplies, Fuel Storage
   • Underground Levels က Foundation အတြက္ ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္ ခိုင္မာတဲ့ Structural Stability ကိုေပးပါတယ္။ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ Car Parking အေရအတြက္ ပါဘို႔ City Codes ေတြမွာ ျပ႒ာန္းထား ေလ့႐ွိတာမို႔ လည္း Underground Parking က ေ႐ွာင္လႊဲလို႔ မရႏိုင္တဲ့ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
   • ပံုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ M&E Central Plant ေတြကို Underground Level မွာ ထားသင့္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အၿမဲတမ္း ျဖစ္ႏိုင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ M&E systems risers ေတြဟာ Building Core နဲ႔ နီးတဲ့ ေနရာေတြမွာ ႐ွိရမွာ မို႔ တစ္ခါတစ္ရံ Parking နဲ႔ အကူးအသန္း လုပ္ဘို႔ ရာမွာ အတားအဆီး ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ M&E Central Plant ေတြကို Roof (သို႔မဟုတ္) Intermediate Level မွာ ထားရႏိုင္ပါတယ္။
   • Equipments ေတြရဲ႕သဘာဝ အရ လည္း ေနရာ ကို ေ႐ြးရပါတယ္။ ဥပမာ Cooling Tower ဆိုရင္ ေလသြားေလလာ ေကာင္းတဲ့ အေဆာက္အအံု ရဲ႕ အျပင္ (သုိ႔) အမိုးေပၚမွာပဲ ထားလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမိုး ေပၚ တင္ထားဘို႕ ဆိုတာကလည္း High-rise Building ေတြမွာ လြယ္လွတာ မဟုတ္ပါဘူး။
     
     
   • Central Plant Location
     1. Central Plant Room လိုအပ္ခ်က္ေတြ ကို ၁.၄ ၊ ေနရာ လ်ာထားသတ္မွတ္ျခင္း။ မွာျပခဲ့ပါတယ္။
        သတိထားရမွာ က ဒီေနရာလို အပ္ခ်က္ေတြ စဥ္းစားတဲ့ အခါ Structural Column နဲ႔ Architectural Detail ေတြကို ထည့္ စဥ္းစား ေပးဘို႔ပါ။
     2. Loading / Unloading (ပစၥည္းေတြ အတင္အခ် လုပ္ဘို႔ေနရာ) ကို လြယ္ကူစြာ သြားႏိုင္၊ ေရာက္ႏိုင္ ဘို႔၊
     3. M&E Equipments ေတြ ျပင္ဆင္ဘို႔ လိုအပ္လို႔ လဲရမယ္၊ ျဖဳတ္ရမယ္ ဆိုရင္ လည္း သယ္ထုတ္၊ ျပန္သြင္း လုပ္ႏိုင္ဘို႔။
     4. ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းႏုိင္ဘို႔ Outside Air Supply နဲ႔ Exhaust Air Discharge ေတြနဲ႔ နီးနီးနားနားျဖစ္ဘို႔။ (ဒီေနရာ မွာ Outside Air Supply နဲ႔ Exhaust Air Discharge ၾကားမွာ လံုေလာက္ တဲ့ အကြာအေဝး ႐ွိရမယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုလည္းစဥ္းစား ရမွာပါ။ အနည္းဆံုး 5m (16.5 ft) နဲ႔ တစ္ခါတစ္ရံ 8m (26.2 ft) ေလာက္အထိ လိုအပ္ႏိုင္ပါတယ္။)
     5. လံုေလာက္ တဲ့ Floor Height (အထပ္ အျမင့္) ရႏိုင္ဘို႔
     6. အဆင္ေျပေျပ Car Parking Plan (ကားရပ္နား စရာ ေနရာေတြ) နဲ႔ သင့္ေတာ္စြာ ဆက္စပ္ႏိုင္ဘို႔။
     7. Safety (အႏၲရာယ္ ကင္းေဝး ေစဘို႔) - ဥပမာ Boilers, Chillers, Liquid Filled Transformers တို႔လို M&E Equipments ေတြမွာ Stored Energy နဲ႔ Toxic Material ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီ Equipments ေတြကို Fireproof Walls ေတြနဲ႔ ကာရံထားရ ပါမယ္။
     8. M&E System Components တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခု ၾကား နီးနီးနားနား ျဖစ္ေစဘို႔။ ဥပမာ Chiller ရဲ႕ Condenser နဲ႕ Cooling Towers ၾကား၊
     9. Piping System Pressure - Hydrostatic Pressure ကို လိုအပ္ခ်က္ လည္းရေအာင္ ခံႏိုင္ရည္ ထက္ လည္း မလြန္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ မွာလဲ၊
     10. Ease of Maintenance ထိန္းသိမ္းဘို႔
     11. Vibration and Noise from Equipment စက္ခန္းေတြ နဲ႔ နီးတဲ့ ေနရာမွာ တိတ္ဆိပ္ၿငိမ္သက္ မႈကို လိုအပ္တဲ့ အခန္းမ်ိဳး ႐ွိရင္ အေတာ္ ခက္ခဲပါတယ္။
     12. Aesthetics : Architects အမ်ားစု က M&E Plants ေတြကို ဖံုးကြယ္ထားခ်င္ ၾကပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ Architects ေတြကေတာ့ M&E Plants ေတြကို ျမင္ကြင္းမွာ ျပသထားလိုၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ M&E Plant ေတြက Architect's Concept ကို လိုက္ၿပီး အႏုပညာ အားျဖည့္ေပး ႏိုင္တာ ႐ွိသလို၊ အားေပ်ာ့ ေစႏိုင္တာ လည္း ႐ွိပါတယ္။
         
     13. Code and Authority Requirements တခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံေတြမွာ လည္း Authorities ေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကလည္း Fire Water Tank နဲ႔ Fire Fighting Equipments ေတြကို Ground Floor (or) Basement 1st Storey မွာပဲ ထားရပါတယ္။ ေသာက္ေရ ေပးတဲ့ Utilities Authorities ေတြကလည္း Storage / Transfer Tank (ေရကန္) ေတြကို Basement Floor ေတြမွာ Flood (ေရလႊမ္း) ခဲ့ရင္ ေရညစ္ေတြ ဝင္မွာစိုးလို႔ ပါ။
     
     
   • Cooling Towers
     • တစ္ခါတစ္ရံ Podium လို႔ေခၚတဲ့ Tower ေအာက္ေျခမွာ ပိုၿပီး က်ယ္တဲ့ အထပ္ေတြ ပါခဲ့ရင္ Podium Roof ကို သံုးလို႔ရေကာင္း ရႏိုင္ပါတယ္။
     • Cooling Tower ရဲ့ Exhaust က Moisture Saturated Air ျဖစ္တဲ့ အျပင္ Fresh Air အေနနဲ႔ သံုးဘို႔မသင့္ေတာ္ တာမို႔ Fresh Air Intake ေတြကို Cooling Tower နဲ႔ေဝးရာ မွာပဲထားရပါတယ္။
       
     
     
   • AHU
     • AHU မွာ ဘာ components ေတြထည့္မွာလဲ။
     • AHU Components
       • Mixing Box – Fresh Air (with or without pre-cool) နဲ႔ Return Air ကို သမေအာင္ ေရာစပ္ဘို႔ ပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ Room Plenum လုပ္ခြင့္ရရင္ Mixing Box မလိုပါဘူး။ Room Plenum ဆိုရင္ AHU အခန္းက Plenum ျဖစ္သြားတာပါ။ AHU အခန္းထဲက ေလကို တိုက္႐ိုက္ စုတ္ယူတဲ့အခါ Negative Pressure ျဖစ္သြားတာမို႔ Drainage Pipe ေတြ အျခား Contaminants ေတြ ကိုစုတ္ယူႏုိင္တာ ေၾကာင့္ သိပ္မၾကိဳက္ပါဘူး။
       • Air Washers - အခ်ိဳ႕ေနရာေတြ မွာ Air Washers ထည့္တတ္ပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ Humidify လုပ္ဘို႔ပါ။ Evaporative Cooling လည္း လုပ္လို႔ရပါတယ္။ ေလထဲမွာ ပါလာတဲ့ အမႈန္အမႊား ကိုအတိုင္းအတာ တစ္ခုထိလည္း သန္႔စင္ေပးႏုိင္ပါတယ္။
       • Filter Sections - သံုးမဲ့ Application ေပၚမူတည္ၿပီး Filter Section တစ္ခု (သို႔) တစ္ခုထက္ပိုၿပီး ပါႏိုင္ပါတယ္။ သိပ္ၿပီး အမႈန္အမႊားကင္း၊ သန္႔႐ွင္း ျခင္ရင္ HEPA Filter Section ေတာင္ ပါႏိုင္ ပါေသးတယ္။
       • Coil Sections - သံုးမဲ့ Application ေပၚမူတည္ၿပီး Cooling Coil (or) Heating Coil (or) BOTH ပါႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ Run Around Coils လို႔ေခၚတဲ့ Pre-Cool နဲ႔ Re-Heat Loop Coil လည္း ပါႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ Run Around Coils အစား Heat Pipe Loop Coils ကိုလည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။
       • Fan Section – AHU fan နဲ႔ Motor ကို တတ္ဆင္ဘို႔ အတြက္ Fan Section လိုအပ္ပါတယ္။
       • ခုေနာက္ပိုင္း Environment Issue ေတြကို စဥ္းစားလာတဲ့ အခါ Indoor Air Quality ကလည္း အဓိက ျဖစ္လာပါတယ္။ Indoor Air ထဲမွာ ပါတဲ့ ပိုးမႊားေတြ၊ ကပ္ပါးေတြ၊ မႈိေတြ ကို ႏွိမ္နင္းဘို႔ UV Sterilizer Lamp ေတြထည့္ေပးလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အရင္တုန္းက ေတာ့ အေရးႀကီးတဲ့ Bio-Hazard ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အခန္းေတြမွာ ပဲ UV sterilizer ေတြသံုးခဲ့ ၾကတာပါ။
         
         
     
     
   • Water Tanks and Pumps
     
     • High rise building ေတြ မွာ Mechanical Engineer ေတြ အဓိက ေတြ႔ရမဲ့ အခက္အခဲ ကေတာ့ ေရေလွာင္ကန္ ေတြ ထားဘို႔ ေနရာေတြ ပါ။ အထပ္ျမင့္ လာတာနဲ႔ ေရကန္ေတြ၊ pumps ေတြ ကလည္း အဆင့္ဆင့္ လိုအပ္လာပါတယ္။ domestic water ေသာက္ေရသံုးေရ သာမက fire fighting tanks ေတြ အတြက္ ပါ စဥ္းစားစရာ လိုအပ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနရာသာ မက အေလးခ်ိန္ က လည္း စီးတာမို႔ structural load မွာလည္း အဓိက စဥ္းစားရမဲ့ အခ်က္ တစ္ခု အေနနဲ ပါဝင္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံ ေတြ မွာ အျမင့္ဆံုး သံုးႏိုင္တဲ့ Pump head ကို ကန္႔သတ္ထား တတ္တာေၾကာင့္ လိုအပ္ခ်က္ က နည္းလွတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာ၊ မေလးရွား ႏိုင္ငံ၊ Kuala Lumpur ၿမိဳ႕မွာ ေသာက္သံုးေရျဖန္႔ေပးတဲ့ SYABAS ရဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ အရ End Suction Pump head ကို 75m maximum ထားရမယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျမင့္ မီတာ ၃၆၀ ေလာက္ ရွိတဲ့ အေဆာက္အအံု တစ္ခု အတြက္ (ေျမညီ (သို႔) ေျမေအာက္၊ တစ္ကန္ ႏွင့္ အမိုးေပၚ တစ္ကန္ အပါအဝင္) ေရကန္ ၆ ဆင့္ အနည္းဆံုး လိုပါတယ္။ တစ္ဆင့္ ကေန တစ္ဆင့္ ကို ပို႔ေပးဘို႔ Transfer Pumps ေတြလည္း လိုအပ္ျပန္ပါတယ္။
     • Fire Protection အတြက္ လည္း အလားတူ ပါပဲ။ Wet riser tanks, Sprinkler tanks, Hosereel tanks စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီစနစ္ေတြ အတြက္ သီးသန္႔ လိုအပ္တဲ့ Fire Pumps ေတြ အျပင္ တစ္ဆင့္ ကေန တစ္ဆင့္ ကို ပို႔ေပးဘို႔ Transfer Pumps ေတြလည္း လိုအပ္ျပန္ပါတယ္။
     
     
   
   
   ေအာက္က ေရးလက္စ အၾကမ္းပါ။ အပတ္စဥ္ ဆက္ေရး ေနတုန္း ပါ။
   
4. Ventilation(ေလေကာင္းေလသန္႔)
   
   
   
   
   • Temperature Stack Effect
     • အေဆာက္အအံု ရဲ့ အျပင္နဲ႔ အတြင္း အပူခ်ိန္ သိပ္ကြာေနရင္၊ ၿပီးေတာ့ အျမင့္လည္းရွိ၊ ေလဝင္၊ ေလထြက္ ေပါက္လည္းရွိမယ္ ဆိုရင္ Stack effect ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား ေပးရပါမယ္။ ဒီ stack effect က တံခါးဖြင့္တဲ့ ပိတ္တဲ့ အခါ အရွိန္ နဲ႔ မႈတ္ထုတ္သလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေဆာင္းတြင္းဘက္ အေအးျပင္းတဲ့ တိုက်ိဳ လုိ နယူးေယာက္ လို ၿမိဳ့ေတြ က High-rise Buildings ေတြမွာ ဒီ Stack effect အေျခအေန ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားေပးရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဒါဏ္ ကို ခံႏိုင္ေအာင္ တံခါးေတြ က ဆြဲဖြင့္ရတဲ့ တံခါးေတြ အစား ဆံုလည္တံခါးေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ စကာၤပူ၊ မေလးရွား လို တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး အပူခ်ိန္ အေျပာင္းအလဲ သိပ္မရွိ၊ Indoor temperature နဲ႔ outdoor temperatureအလြန္မကြာ တဲ့ ေနရာေတြ မွာ ေတာ့ ဒီျပႆနာ က သိပ္မႀကီး လွပါဘူး။
       
     • Stack effect ကိုတြက္ခ်က္တာ က ေတာ့ CFD (Computational Fluid Dynamics) specialist ေတြရဲ့ အလုပ္ပါ။
     
     
   
   
   
5. Water / Hydronic Systems Pressure(ေရဖိအား ထိန္းျခင္း)
   
   
   • Cavitation ဆိုတာက စီးေနတဲ့ ေရထဲ မွာ ပလံုစီ လာတာ ကို ေခၚတာပါ။
   • Pump ေတြမွာ Cavitation ျဖစ္တာ ကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သိၾကေပ မဲ့ valve ေတြမွာ Cavitation ျဖစ္တာ ကိုေတာ့ သိပ္သတိ မထားမိ တတ္ၾကပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ Pressure Reducing Valve ေတြမွာ Cavitation မျဖစ္ေအာင္ အရမ္း ဂ႐ုစိုက္ ရပါတယ္။
   • High pressure drop နဲ႔ Low outlet pressure ဆိုတဲ့ Factors (အခ်က္) ႏွစ္ခ်က္ ေပါင္းလိုက္ တဲ့ အခါ Cavitation ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီ အေျခအေန မွာ Fluid ရဲ့ Pressure က သူ႔ Vapor Pressure ေအာက္ ေရာက္သြားတာ မို႔ Bubbles ေလးေတြ ပလံုစီ လာပါတယ္။ ဒီ Fluid Flow Stream မွာပဲ Pressure က Vapor Pressure အထက္ျပန္ တက္လာတဲ့ အခါ ပလံုစီ ေနတဲ့ Bubbles ေလးေတြ ျပန္ အရည္ထဲ ေပ်ာ္ဝင္ ဘို႔ ျဖစ္လာတဲ့ အခါ ဒီ Bubbles ေနရာ ကို အရည္က အ႐ွိန္ နဲ႔ ဝင္ extremely high impact forces ေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီအခါ Valve ကိုသာမက အနီးအနား က Pipe ေတြကို ပါ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တိုက္စားပါေတာ့ တယ္။ Pump ေတြမွာ Cavitation ျဖစ္တဲ့ အခါ Impellers ေတြ တြန္႔လိမ္ ေကာက္ေကြး၊ လိပ္၊ ပ်က္စီး သြားတာ ေတြ႔ ရပါတယ္။
   • ဒီလို Cavitation ျဖစ္တဲ့ အခါ ပိုက္ထဲ မွာ ေက်ာက္စရစ္ ခဲ ေတြ စီးသြား သလို အသံ နဲ႔ တုန္ခါ မႈ ကို ပါ ျဖစ္ေစပါတယ္။
   • Pressure Reducing Valve က ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ Cavitation Chart နမူနာ ကို ေအာက္ မွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။
   
   
   
   
6. Electrical Distribution, Wiring & Voltage Drops
   
7. ELV Signals
   
8. Lightning Protection
   

အပတ္စဥ္ ဆက္ေရး ေနတုန္း ပါ။ 30 Nov 2008 ရက္ေန႔ၿပီးဘို႔ မွန္းထားပါတယ္။ ျပန္လာဖတ္ပါအံုး။

Read More... [ အက်ယ္ ဖတ္ရန္... ]

Summary only...