ASHRAE Guide for Buildings in Hot & Humid Climage မိတ္ဆက္။

• ပူျပင္းၿပီး Humidity မ်ားတဲ့ ရာသီဥတု ရွိတဲ့ ေဒသေတြ က အေဆာက္အအံု ေတြ ကို ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ အခါ Challenges က ေအးေအာင္ လုပ္ရံုတင္ မဟုတ္ေတာ့ ပါဘူး။ စြတ္စိုထိုင္းမႈိင္းမႈ Humidity နဲ႔အတူကပ္ပါလာတဲ့ ျပႆနာ ေတြ ကို ပါ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရပါတယ္။ ဟုိတယ္ခန္း က ေမြ႕ရာေအာက္မွာ ေရဝပ္ေနတာ၊ wall paper ေနာက္မွာ ေရခိုေနတာ၊ မိႈစြဲ ေနတာ၊ ၾကမ္းပိုးထူတာ၊ ေဆြးေျမ႔တာ၊ ေအာက္သက္သက္ အနံ႔ ဆိုးထြက္ေနတာ စတဲ့ ျပႆနာ ေပါင္းစံု ပါ။ အထူးသျဖင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြ အတြက္ ဒီ အေၾကာင္းအရာ က အေရးပါ ပါတယ္။
• စာေရးသူ တို႔ အေနနဲ႔ ဒီ ေဒသေတြ အတြက္ ဒီဇိုင္းလုပ္တဲ့ အခါ humidity ကို အထူး သတိထား ဂရုစိုက္ ရေလ့ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အတိမ္းအေစာင္း သိပ္မခံ တဲ့ High-Tech Production Factories ေတြ မွာ ပိုၿပီးဂရုစုိက္ ရပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကို ေလ့လာလည္း ေလ့လာ အသံုးလည္း ခ် ေနစဥ္ မွာပဲ Seminar တစ္ခု တက္ဘို႔ အခြင့္အေရး ရတာ နဲ႔ သြားတက္ျဖစ္ ခဲ့ပါတယ္။ “New & Existing Buildings in Hot and Humid Climates” ျဖစ္ပါတယ္။ ေဟာေျပာသူ က ေတာ့ ASHRAE president 2006-07 တာဝန္ ယူခဲ့ဘူးသူ Mr. Terry E. Townsend, (P.E., Fellow ASHRAE) ျဖစ္ပါတယ္။

• မၾကာေသးခင္ က ဒုတိယအႀကိမ္ ျဖည့္စြက္ ရိုက္ႏွိပ္ ထုတ္ေဝတဲ့ “The ASHRAE Guide for Buildings in Hot & Humid Climates” ကို အေျခခံၿပီး ေဟာေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနရာကေတာ့ စကၤာပူ ႏိုင္ငံ BCA Acamedy မွာပါ။ ဒုတိယ ပိုင္းမွာ ေတာ့ NUS က Professor တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ Professor S.K. Chou ကေနၿပီး “Enhancement of the Envelope Thermal Transfer Value Criterion for Improved Energy Performance of Buildings” အေၾကာင္းကို ဆက္လက္ ေဟာေျပာပါတယ္။ (ဒီအေၾကာင္းကိုေတာ့ ေနာက္တစ္ပါတ္ မွာ ဆက္လက္ တင္ျပေပးပါမယ္။)
• ဒီတစ္ပါတ္ မွာ ေတာ့ ဒီလို ပူျပင္းစြတ္စို တဲ့ ရာသီဥတု ရွိတဲ့ ေဒသ က အေဆာက္အအံု အားလံုး အတြက္ အေျခခံ စဥ္းစားရမဲ့ အခ်က္ ေတြ ကို ျခံဳငံု တင္ျပမွာပါ။
  
• North America မွာ mold (မိႈတက္တဲ့မိႈ) ကို ေရွ႕ေနေတြ ေပးထားတဲ့ နာမည္ က ေငြ (money) ပါတဲ့။ ဆိုလိုတာ က မိႈတက္တာ ေတြ႕လို႔ ကေတာ့ သူတုိ႔ ဂြင္၊ ေငြတြင္း နဲ႔ တူတဲ့ အမႈေတြ ရမွာ ျဖစ္လို႔ ပါတဲ့။
  

1. The ASHRAE Guide for Buildings in Hot & Humid Climates
   
   • ပထမ အႀကိမ္ရိုက္ႏွိပ္ စဥ္ က စာအုပ္ ကိုေတာ့ ဖတ္ရႈေလ့လာ ဘူးပါတယ္။ လက္ရွိ ဒုတိယ အႀကိမ္ မွာေတာ့ ပထမ အႀကိမ္ ထက္ သံုးဆေလာက္ ပိုထူလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဖတ္ၾကည့္ဘို႔ အခြင့္အေရး ေတာ့ မရေသး ပါဘူး။
   • ဒီစာအုပ္ရဲ့ အညႊန္း keyword ေတြ ကေတာ့ Moisture (အစုိဓာတ္), mold (မိႈတက္), humidity (စိုထိုင္းဆ), dehumidification (စိုထိုင္းဆ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း), sustainability (ေရရွည္တည္တံ့ ႏိုင္မႈ), energy reduction (စြမ္းအင္အသံုး ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း) , moisture management (စြမ္းအင္ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း), hot and humid climates (ပူျပင္းစြတ္စိုေသာ ရာသီဥတု) ေတြျဖစ္ပါတယ္။
     

     The expanded second edition of The ASHRAE Guide for Buildings in Hot and Humid Climates triples the size of this popular reference, adding information on building enclosures, dehumidification, sustainability, mold avoidance, energy reduction, and much more—all tightly focused on the needs of owners, architects, and engineers who build and manage buildings in hot and humid climates. The book includes six chapters that discuss critical crosscutting issues for architecture, engineering, and building management along with eleven chapters of detailed and practical solutions to everyday problems in each area. This expanded second edition provides a richly illustrated summary of the state of the art in building science, moisture management, and techniques for reducing energy consumption in hot and humid climates, all based on real-world field experience as well as on recent ASHRAE research. The expanded second edition is written and illustrated by Lew Harriman, the lead author of ASHRAE’s well-known Humidity Control Design Guide, and by Joe Lstiburek, ASHRAE Fellow and the author of the irreverent and popular Building Science column in the ASHRAE Journal. Related Products: Humidity Control Design Guide Format: Hard cover, 8.5" x 11" Keywords: moisture, mold, humidity, dehumidification, sustainability, energy reduction, moisture management, hot and humid climates

     Publisher: ASHRAE

     Year: 2009

     Author: Lewis G. Harriman, III, and Joseph W. Lstiburek

     Number of Pages: 316

     ISBN/ISSN: 978-1-933-742-43-4

     Sponsor: TC 1.12, Moisture Management in Buildings

     
     
   
   
   
2. Lstiburek's Guide to Solving IAQ Problems
   • ဒီေဒသေတြ မွာ ရွိတဲ့ အေဆာက္အအံု ေတြ မွာ ေတြ႕ရေလ့ ရွိတဲ့ အဓိက ျပႆနာ က ေတာ့ IAQ (Indoor Air Quality) လို႔ေခၚတဲ့ အေဆာက္အအံု အတြင္း က ေလရဲ့ သန္႔ရွင္းလတ္ဆတ္မႈ အရည္အေသြး ကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဘို႔ပါ။ IAQ မေကာင္းလို႔ ျဖစ္လာမဲ့ ျပႆနာ ေတြ ကလည္း အမ်ားႀကီးမို႔ပါ။
   • ဒီ ဒုတိယ အႀကိမ္ စာအုပ္ မွာ ပူးတြဲေရးလာတဲ့ စာေရးသူ အသစ္ Lstiburek က IAQ ျပႆနာေတြ ကို ေျဖရွင္းဘို႔ လမ္းညႊန္ခ်က္ အခ်ိဳ႕ေပးထားပါတယ္။
     
     1. If it smells – it probably is bad
        အနံ႔ရတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒါမေကာင္းတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
     2. Not everything that is bad smells
        အားလံုးက အနံ႔ဆိုးတာ ေတြခ်ည္း မဟုတ္ပါဘူး။ (Carbon monoxide, carbon dioxide, ozone လိုဓာတ္ေငြ႔ေတြ က အနံ႔အသက္ မရွိတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ေတြပါ။)
     3. Vent combustion sources
        မီးေလာင္ေပါက္ကြဲ မႈရွိတဲ့ မီးဖို၊ Dryer, Engine အစရွိတဲ့ combustion sources ေတြ ကေန vent လို႔ေခၚတဲ့ ေလကို အေဆာက္အအံု ျပင္ပကို ထုတ္လႊတ္ ေပးဘို႔။ မဟုတ္ရင္ ေလထဲကို မီးေလာင္ၿပီး ထြက္လာတဲ့ COx, NOx နဲ႔ အျခား Pollutant ေတြ အခန္းထဲ စုလာပါလိမ့္မယ္။
     4. Construct a tight enclosure
        အေဆာက္အအံု ရဲ့ အကာအရံ enclosure ေတြက ေလလံုေနဘို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွ moisture မ်ားတဲ့ အျပင္ ကေလေတြ အထဲ ကို Infiltrate (စိမ့္ဝင္) မလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
     5. Keep things form getting wet, hot or exposed to UV. Isolate those that do from occupants.
        အရာဝတၱဳေတြ ကို ေရမထိေအာင္ (မစိုစြတ္ မေနေအာင္)၊ အပူ နဲ႔ UV ေတြ မထိေအာင္ ထားပါ။ ဒါေတြထိမဲ့ အရာဝတၱဳေတြ ကိုေတာ့ လူေတြနဲ႔ သီးသန္႔ ျဖစ္ေအာင္ ခြဲထားပါ။
     6. Control indoor humidity
        အခန္း ထဲမွာ ရွိတဲ့ Humidity ကိုထိန္းပါ။ ဒီ Humidity ဆိုတဲ့ေနရာ မွာ Space Humidity တင္မက Surface Humidity ပါ ထည့္သြင္း စဥ္းစား ေပးရပါမယ္။
     7. Maintain “stinky places/ things” (eg. Bathrooms, kitchens, elevator shafts & trash chutes) under a negative pressure.
        အနံ႔မေကာင္းတဲ့ ေနရာ၊ ပစၥည္းေတြ ရွိတဲ့ ေနရာ (ေရခ်ိဳးခန္း၊ အိမ္သာ၊ မီးဖိုေခ်ာင္၊ elevator shafts နဲ႔ အမိႈက္ပစ္တဲ့ trash chutes, etc.) ေတြကို မယ္။ (လံုေလာက္တဲ့ Exhaust ေပးျခင္းျဖင့္) negative pressure မွာ အၿမဲရွိေနေအာင္ ထိန္းထားေပးပါ။
     8. Keep things & spaces clean
        ေနရာ နဲ႔ ပစၥည္းေတြ ကို သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း ထားေပးပါ။
     9. Filter for people not just equipment
        စက္ပစၥည္းေတြ ကို သာမဟုတ္ ပဲ လူေတြ အတြက္ လည္း ေလကို သန္႔စင္ ေအာင္ Filter စစ္ေပးပါ။
     10. Ventilate for people, not just the building (Source control ventilation will handle the building)
         အေဆာက္အအံု အတြက္ သာမဟုတ္ပဲ လူေတြ အတြက္ကိုလည္း ventilate (ေလသန္႔သြင္း) ေပးပါ။ အေဆာက္အအံု အတြက္ Source control ventilation က တာဝန္ယူ ပါလိမ့္မယ္။
     11. Don't do stupid things to your building
         သင့္အေဆာက္အအံု အတြက္ မိုက္မဲတဲ့ အျပဳအမူေတြ မလုပ္ပါနဲ႔။
     
     
   
   
3. Improving Thermal Comfort
   
   • ဒီ အပူပိုင္းေဒသ ေတြမွာ Humidity တက္ လာတာနဲ႔ အိုက္စပ္ မႈ က Occupant’s Comfort Level က်ဆင္းလာတာ ကို အဓိကေတြ႕ရပါတယ္။
   • Thermally Comfort ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေအးစိမ့္ေနတာ ကိုဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ Thermal Comfort အေၾကာင္းကို အရင္ HVAC Systems: Introduction to Design မွာ တင္ျပခဲ့ ပါတယ္။ ပိုၿပီး အေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ မွီျငမ္းစရာ ကေတာ့ ASHRAE Standard 55: Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy ပါ။ Hot & Humid Climate မွာ Thermal Confort ကို ဘယ္လို ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္မလဲ ဆိုတာ ကို အခု ဆက္လက္ တင္ျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
   
   
   1. Key Suggestions
      အဓိက အၾကံေပးခ်က္ ေတြ ကေတာ့
      1. အပူကူးမႈ နည္းေအာင္ ေကာင္းေကာင္း Insulation လုပ္ထားတဲ့ enclosure ေတြကို ဒီဇိုင္းလုပ္ပါ၊ ေဆာက္လုပ္ပါ။ ေန က လာတဲ့ Solar Heat အပူနဲ႔၊ Glare (မ်က္စိ က်ိန္းေစတဲ့ အေရာင္ေတာက္ေတာက္) ေတြ ကို သက္သာရေအာင္ ကို ျပဴတင္းေပါက္ေတြ မွာ exterior shading တပ္ဆင္ေပးပါ။ ျပဴတင္းေပါက္ အားလံုး ( အထူးသျဖင့္ အေနာက္ဘက္ မ်က္ႏွာမူထားတဲ့ ျပဴတင္းေပါက္ေတြ) ရဲ့ အရြယ္အစား ကိုေလွ်ာ့ခ်ပါ။
      2. အခန္းထဲ က အပူခ်ိန္ ကို 23.3°C (74°F) အထက္နဲ႔ 26.1°C (79°F) ေအာက္ ၾကားရေအာင္ ထားပါ။
         ဒီ အပူပိုင္းေဒသ ေတြမွာ Humidity တက္ လာတာနဲ႔ အိုက္စပ္ မႈ က Occupant’s Comfort Level က်ဆင္းလာတာ ကို အဓိက ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္
         Indoor Dew Point ကို 12.8°C (55°F) ေအာက္မွာ ရွိေနေအာင္ ထိန္းထား ေပးပါ။
      3. Air Handling systems ေတြကို ေလွ်ာ့သံုးမဲ့ အစား ပိုသံုးပါ။
         ဒါမွ လိုအပ္တဲ့ different/dynamic changing internal heat loads ေတြနဲ႕ အနီးစပ္ဆံုး ကိုက္ညိွေပး ပါလိမ့္မယ္။ ဆိုလိုတာက AHU တစ္လံုးတည္း နဲ႔ ႏွစ္ထပ္ေပးမဲ့ အစား တစ္ထပ္ကို တစ္လံုး ေပးခဲ့ရင္ ပိုေကာင္း ပါလိမ့္မယ္။ ေလကို ပို႔ရတာထက္ ေရ (Chilled Water) ကို ပို႔ရတာ က ပိုလြယ္ၿပီး ပိုလည္း သက္သာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပိုုမိုရိုးရွင္းၿပီး operate လုပ္ဘို႔အတြက္ ပိုလည္းသက္သာ၊ ပိုလည္း စိတ္ခ် ရပါလိမ့္မယ္။
         အနည္းဆံုး တစ္ထပ္ ကို AHU တစ္လံုး ေပးပါ။
      
      
   2. Thermal Comfort ရဘို႔အတြက္ အေျခခံ အခ်က္မ်ား
      
      1. Shaded Windows= Improved Comfort & Reduced Glare
         • Radiant Heat ျဖာကူးမႈ နည္းပါးပါတယ္။
         • Glare နည္းလာတာနဲ႔ မ်က္လံုး နဲ႔ မ်က္ႏွာေပၚ ကၾကြက္သား ေတြ တင္းမာ ရႈံ႕တြ တာကို ေလွ်ာ့ခ်ေပး ႏိုင္မွာ ျဖစ္ၿပီး သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိတဲ့ အျမင္ကို ပိုေကာင္းေစပါတယ္။
         • Peak Load ကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ် ေပးႏိုင္ ပါတယ္။
         
         
      2. Less East & West Glass= Better Comfort
         • တိုက္ရိုက္က်လာတဲ့ ေနရဲ့ Solar Load အမ်ားအျပား စုဝင္လာတာ ကို ကာကြယ္ေပးပါလိမ့္မယ္။ အာရွသား အမ်ားစုက မနက္ခင္း ခပ္ေစာေစာ ေန ကိုေတာ့ ႏွစ္သက္ၾကေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနျမင့္လာတာ နဲ႔ ဝင္လာမဲ့ အပူ ကလည္း မ်ားလာပါလိမ့္မယ္။
         • Cooling systems ေတြရဲ့ အရြယ္အစား၊ ရႈတ္ေထြးမႈ နဲ႔ Operating cost ကို ေလွ်ာ့ခ် ေပးႏိုင္ ပါတယ္။
         
         
      3. Comfort Unlikely in 'Glass Boxes'
         • မွန္ေတြ က well insulated wall ထက္ ၅ ဆ ေလာက္ အပူပို သြင္း ေပးပါတယ္။
         • သက္ေတာင့္သက္သာ မရွိလို႔႔႔ ၿငီးတြား မဲ့ Comfort complaint probability ပိုမ်ားႏိုင္ပါတယ္။
         • Mechanical Systems ေတြ ရဲ့ Construction, Operating and Maintenance Cost ပိုမ်ားပါတယ္။
         
         
      4. Tight, Well-constructed Exterior Walls Avoids Sharp Changes in Interior Conditions
         ေလလံုေအာင္ ေသခ်ာ ေဆာက္ထားတဲ့ နံရံေတြက အခန္းထဲက အေျခအေန ကို ရုတ္တရက္ မေျပာင္းလဲ ေစပါဘူး။
         • အခန္းထဲ က အပူခ်ိန္ အေျပာင္းအလဲ နည္းေစ ၿပီး သမမွ်တ ပါတယ္။
         • Infiltration ေလစိမ့္ ဝင္တာ နဲ႔ mold မိႈတက္တဲ့ ျပႆနာ ေတြ ကို ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ပါတယ္။
         
         
      5. High Ceilings and Personal Fans Allow Low-cost Comfort
         
         • Temperature Stratification ကိုရႏိုင္ပါတယ္။
         • Ideal Ceiling Height = 3.65m
         • Ideal Fan Blade Height = 3.0m
         
         
      6. One Fan per Floor = Better Comfort + Simpler Systems
         အနည္းဆံုး တစ္ထပ္ ကို Fan (AHU) တစ္လံုး ထားေပးျခင္း အားျဖင့္ Comfort ကိုပိုေကာင္း ေစၿပီး Systems ေတြ ကိုလည္း ပိုမို ရိုးရွင္း ေစပါတယ္။
         • Occupancy Schedules နဲ႔ Heat Load ေတြ နဲ႔ အကိုက္ညီဆံုး ေပးႏိုင္ပါမယ္။
         • Multiple Area အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေလအေျမာက္အမ်ား ကို ေပးရလို႔ ကုန္က်မဲ့ Energy Cost ကို သက္သာ ေစပါမယ္။
      
      
   3. HVAC Systems
      
      1. လူေတြရဲ့ ဝတ္စားဆင္ယင္ မႈ ကို လိုက္ၿပီး HVAC Design ကိုလုပ္ပါ။
         • Indoor Design ကို 24ºC ထားမဲ့ အစား 26ºC ထားၿပီး Dew point ကိုေတာ့ 12.8°C (55°F) ေအာက္မွာ ရွိေအာင္ လုပ္ပါ။
         • Equipment ေတြရဲ့ Cooling Capacity ကို Multiple-stages အဆင့္ဆင့္ ထားပါ။ (သို႔မဟုတ္) modulating capability ထည့္သြင္းေပးပါ။
         • Supply Air Stream ရဲ့ Noise နဲ႔ Chilling Effect ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားပါ။ Occupant ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က (သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ Control မလုပ္ႏိုင္ပဲ) သူတို႔ အေပၚ Cold Air Direct Blow လုပ္တာ ကို မႀကိဳက္ၾက တာေၾကာင့္မို႔ပါ။
         
         
      2. Dry Ventilation Air Helps Avoid Temperature Swings
         • Dedicated Outside Air System (DOAS) ဆိုတာ က လူေတြ နဲ႔ ေနရာ အလိုက္ လိုအပ္တဲ့ Ventilation Air ကို အျခား AC Equipments ေတြ နဲ႔ မေရာပဲ သီးသန္႔ သန္႔စင္ ပို႔လႊတ္ ေပးတဲ့ စနစ္ ကိုေခၚတာပါ။Dew point ကိုေတာ့ 12.8°C (55°F) ေအာက္မွာ ရေအာင္ Treatment လုပ္ေပးရမွာ ျဖစ္ၿပီး သင့္ေတာ္တဲ့ Filter နဲ႔လည္း ေလကို စစ္ ေပးရပါမယ္။
         • Cooling Equipment ေတြ က လည္း humidity ကိုဖယ္ဘို႔ အေအးဓာတ္ ကို အပို ခ်ပစ္ရမဲ့ အစားSensible Load ကိုပဲ ဂရုစိုက္ ရပါေတာ့မယ္။
         • အခန္းထဲ မွာ မႈိတက္တဲ့ ျပႆနာ ကို ေလ်ာ႔ပါးေစ ႏိုင္တာမို႔ US မွာ Dedicated Outdoor Air Dehumidification System ေတြ က ေရပန္းစား လာပါတယ္။ မိႈ နဲ႔ ဘက္တီးရီးယား ပြားတာ ကို ဟန္႔တားႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ လူေတြ ရဲ့ ႏွစ္သိမ့္မႈ ကို ေပးႏိုင္ဘို႔ အတြက္ Federal Buildings ေတြ မွာ Dedicated Ventilation dehumidification equipment ေတြသံုးဘို႔ 2003 ခုႏွစ္ထဲ က ျပဌာန္း ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ အေဆာက္အအံု ေတြ မွာ အခန္းထဲ က ေလကို ရံုးသူ၊ ရံုးသား ေတြကေန ထုတ္လႊတ္လာမဲ့ humidity ကို စုတ္ယူ ရင္းနဲ႔ Dew point ကို 12.8°C (55°F) ေအာက္ မွာ ထိန္းထားႏိုင္ဘို႔ အတြက္ အျပင္က O/A ေလကို Dew point 10.0°C (50°F) ေအာက္ ရေအာင္ အၿမဲတမ္း Treatment လုပ္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
           
         
         
      3. Constantly Cold Coil also Dry Air Effectively
         • Cooling Coil or Desiccant Dehumidifier controlled with a humidistat vs thermostat
         • VAV Systems with Constantly Cold Coil အတြက္
           • Supply Air Dew Point is Low enough (12.8°C (55°F))
           • Supply Air Dew Point က သတ္မွတ္ထားတဲ့ Indoor Dew Point ေအာက္မွာ ေရာက္ေနရင္ Coil stays cold ထားရပါမယ္။
           • အေအးလြန္ သြားလို႔ လိုအပ္လာတဲ့ re-heat ကို waste heat (refrig condenser or heat recovery wheel) ကေနယူပါ။
         
         
      4. Drier Air Expands the Comfort Range in Mixed Uses
         • လူေတြ ကို ရံဖန္ရံခါ မသက္မသာ ျဖစ္ေစတာ က အပူ ေၾကာင့္မဟုတ္ပဲ Humidity ေၾကာင့္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အိုက္စပ္စပ္ ႀကီးျဖစ္ေနတာပါ။ ေလကို ပိုၿပီး ေျခာက္ေသြ႔ေအာင္ လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ဒီလို ဒုကၡ မ်ိဳး ကို ေလ်ာ့ပါးေစပါတယ္။
         
         
      5. Capacity Modulation Avoids Sharp Changes – Stop Overshooting Desired Conditions
         • Stop Oversizing Cooling Equipment - Size at or under "Peak Load"
           ဒီအေၾကာင္းေၾကာင့္ ပူအိုက္တဲ့ ရာသီဥတု မွာ အေႏြးထည္ ေဆာင္ ဘို႔ အတြက္ ျဖစ္ေစတာပါ။ Peak Load ဆိုတာက Operating hour အခ်ိန္ရဲ့ 99% ေက်ာ္မွာ လိုအပ္တာထက္ ပိုေနပါၿပီ။ ဒါ့အျပင္ Designer က လိုရမယ္ရ ဆိုၿပီး 10-20% လည္း ထပ္ထည့္ ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒီလို အပိုထည္႔ထားတဲ့ အတြက္ လိုခ်င္တဲ့ temperature ကိုေက်ာ္က်သြားတတ္ တာ ကို ထိန္းဘို႔ မလြယ္ေတာ့ ပါဘူး။ ရလဒ္ အေနနဲ႔ ကေတာ့ အရမ္းပူတာ နဲ႕ အရမ္းေအးတာ ၾကား အလ်င္အျမန္ ေျပာင္းေနတာပါပဲ။
           ဒါေၾကာင့္ သင့္ေတာ္ရံု ပဲ ေရြးခဲ့မယ္ ဆိုရင္ Cost ကို ခ်ေပးႏိုင္ရံု သာမက ပိုၿပီးလည္း comfort ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
         • Variable-Speed Motors (or) Multiple Stage of equipment Capacity
           အေျပာင္းအလဲျမန္ေစတဲ့ ဖြင့္လိုက္ပိတ္လိုက္ (စက္ေတြကို) လုပ္ရမဲ့ အစား လိုအပ္တဲ့ Capacity ရေအာင္ ညင္ညင္သာသာ ေလး ေျပာင္းေပး၊ ညိွေပး ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါက Comfort ကို အမ်ားႀကီး ပိုေကာင္း ေစရံုသာမက ေစ်းလည္းခ်ိဳမဲ့ နည္းလမ္းပါ။
         • Split Cooling Load between several pieces of equipments (vs) One Large Piece /component
           Equipment စက္ႀကီးအႀကီး တစ္ခုအစား အေနေတာ္ေလးေတြ အခ်ိဳ႕ကို ေရြးတဲ့အခါ Load အတက္အက် ကိုလိုက္ၿပီး သင့္ေတာ္သလို လိုက္တင္ေပးပါလိမ့္မယ္။ ဒီနည္းကေတာ့ equipment နဲ႔ ေနရာပိုလိုတာ မို႔ အျခားေရြးစရာေတြ နဲ႔ယွဥ္ရင္ ေစ်းအႀကီးဆံုး most expensive ျဖစ္ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ ပိုလာမဲ့ နည္းပါ။ ဒါေပမဲ့ Comfort ကိုပိုေကာင္းေစမယ္။ Energy use လည္း အေတာ္ နည္းသြားမယ္။ ထိန္းသိမ္းစရိတ္ ပိုသက္သာေစမဲ့ အျပင္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ (reliability) လည္း ပိုေကာင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။Equipment စက္ႀကီးအႀကီး တစ္ခုအစား အေနေတာ္ေလးေတြ အခ်ိဳ႕ကို ေရြးတဲ့အခါ Load အတက္အက် ကိုလိုက္ၿပီး သင့္ေတာ္သလို လိုက္တင္ေပးပါလိမ့္မယ္။ ဒီနည္းကေတာ့ equipment နဲ႔ ေနရာပိုလိုတာ မို႔ ကုန္က်စရိတ္ ပိုလာမဲ့ နည္းပါ။ ဒါေပမဲ့ Comfort ကိုပိုေကာင္းေစမယ္။ Energy use လည္း အေတာ္ နည္းသြားမယ္။ ထိန္းသိမ္းစရိတ္ ပိုသက္သာေစမဲ့ အျပင္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ (reliability) လည္း ပိုေကာင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
         • Ensure that a component in system responds to a humidstat control of dew point conditions
           Cooling System မွာဘာပဲျဖစ္ေနေန အခန္းထဲ က Humidity ကို 12.8°C (55°F) ေအာက္မွာ ထိန္းထား ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ Humidistat ကို respond လုပ္ႏိုင္တဲ့ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခု သီးသန္႔ ထည့္ေပးထားဘို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ Dedicated humidification equipment မပါခဲ့ရင္ အခန္းထဲ က Heat Load နည္းလာတာ နဲ႔ အမွ် အေအးလြန္တာ ကို ထိန္းရင္း နဲ႔ Humidity က မသက္မသာ ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ ျမင့္ တက္လာ ႏိုင္ပါတယ္။
         
         
      6. Higher Velocity VAV Diffusers Avoid "Cold Air Dumping" (use with non-sleeping areas)
         • Low velocities cause " Cold Air Columns"
           High Velocity နဲ႔ ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ Loud Diffusers ေတြက အိပ္ခန္းေတြ အတြက္ မသင့္ေတာ္ ေပမဲ့ non-sleeping area ေတြ မွာ Comfort နဲ႔ Productivity အတြက္ ေကာင္းက်ိဳး ေပးႏိုင္ပါတယ္။
           အသံၿငိမ္ ေနေအာင္ ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ Diffusers ေတြမွာ Peak Design Flow ကို အေျခခံ ထား ေလ့ရွိၾကတာ မို႔၊ Low Load Condition မွာ Air Flow က အရမ္းနည္းေန တတ္ပါတယ္။ အဲဒါ က အခန္းထဲ က ေလနဲ႔ သမ Mixed ျဖစ္ ရမဲ့ အစား "Cold Column" ျဖစ္ေစၿပီး Occupant ဆီထိ ေရာက္ႏိုင္တာ မို႔ Comfort ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။
           
         • Benefit to having "White Noise" generation
           ရံုးခန္းေတြ၊ ေက်ာင္းေတြ မွာ High Velocity Diffuser က ထြက္လာ တဲ့ အသံေတြ ေၾကာင့္ Low-Level "White Noise" ကိုျဖစ္ေစပါတယ္။ တိတ္ဆိပ္ လြန္း လို႔ သူမ်ားေတြ ေျပာဆိုေန သမွ် အကုန္ ေသခ်ာ ၾကားေနရလို႔ စိတ္ရႈတ္ ေနရမဲ့ အစား ကိုယ့္အလုပ္မွာ ကိုယ္ အာရံု စိုက္လာႏိုင္မဲ့ လူမႈေရး အက်ိဳးေက်းဇူး ကို ေပးပါတယ္။ လံုးဝ တိတ္ဆိပ္ေန တာ က အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ အတြက္ မေကာင္းပါဘူး။
      
      
   
   
4. Managing Ventilation Air
   
   • သင့္ေတာ္တဲ့ Outdoor Air (O/A) ပမာဏ ကို လူေတြ အသက္ရႈ မဲ့ Breathing Zone အထိ ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးရပါမယ္။ Breathing Zone ဆိုတာ ကေတာ့ လူေတြ ရွိတဲ့ အခန္း ေတြထဲမွာ ၾကမ္းျပင္ အထက္ 3" နဲ႔ 72" ၾကား (75 & 1800mm)၊ နံရံ (သို႔) Fixed air-conditioning equipment ကေန 2 ft. (600mm) ထက္ေဝးတဲ့ ေနရာလို႔ သတ္မွတ္ ပါတယ္။
   • Ventilation Air က သန္႔ရွင္းရမယ္။ ေျခာက္ေသြ႔ရမယ္။ အမိႈက္ နဲ႔ Pollutants ေတြ ကင္းစင္ရပါမယ္။
   
   
   1. Key Suggestions
      အဓိက အၾကံေပးခ်က္ေတြ ကေတာ့
      
      1. Ventilation System ကို ASHRAE Standard 62.1: Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality နဲ႔ ASHRAE 62.1 User Manualကို သံုးၿပီး size လုပ္ ေရြးခ်ယ္ပါ။
      2. အျပင္က ေလ (O/A) ရဲ့ Dew point က 12.8°C (55°F) ထက္ပိုေနရင္ Dehumidify (Dry) လုပ္ေပးပါ။
      3. အနည္းဆံုး MERV-8 အဆင့္ရွိတဲ့ Filter နဲ႔ O/A ကို စစ္ေပးပါ။ အေဆာက္အအံု က အမႈန္အမႊား မ်ားတဲ့ ေနရာ မွာ တည္ရွိေနခဲ့ရင္ MERV-11 အဆင့္ရွိတဲ့ Filter နဲ႔ စစ္ေပးပါ။ အိုဇုန္း ပါဝင္ႏႈန္း မ်ားတဲ့ ေလဆိုရင္ေတာ့ Carbon Filter (သို႔) အျခားသင့္ေတာ္ တဲ့ နည္းနဲ႔ အိုဇုန္း ကို စစ္ေပးပါ။
      4. O/A ကို လိုအပ္ တဲ့ ပမာဏ အတို္င္း ရေအာင္ Modulate (ထိန္းညွိ) ေပး ပါ။ Energy Cost ကိုလည္းထိန္း၊ ေလေကာင္းေလသန္႔လည္း ေပးႏိုင္ဘို႔ အတြက္ လူဦးေရ အနည္းအမ်ား ကိုလိုက္ၿပီး Ventilation Amount ကို ေျပာင္းေပးႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ရွိႏိုင္မဲ့ လူဦးေရ ကို ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္းၿပီး Timer နဲ႔ ေျပာင္းတာျဖစ္ျဖစ္၊ CO2 Sensor ထည့္ၿပီး ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Motion sensor နဲ႔ လူရွိမရွိ sense လုပ္ၿပီး ျဖစ္ျဖစ္ လိုအပ္သလို modulate လုပ္ေပး ႏုိင္ပါတယ္။
      5. ျဖစ္ႏိုင္ရင္ အလဟႆ ဆံုးရႈံးသြားမဲ့ Waste Energy ေတြကို Recover လုပ္ပါ။ Cold & dry ျဖစ္ေနတဲ့ exhaust air ေတြ က ေန recover လုပ္ ယူႏိုင္ ပါတယ္။ Sensible Heat ကိုပဲ Recover လုပ္ႏိုင္တဲ့ Heat Exchanger ေတြ ရွိသလို Sensible ေရာ Latent ပါ recover လုပ္ႏိုင္တဲ့ Energy (Enthalpy) Wheel ေတြ လည္း ရွိပါတယ္။
         
      
      
   2. Dehumidification and Air Cleaning
      
      • Ventilation Air ကို Condition လုပ္ရတာ က ေစ်းႀကီးပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပူေႏြးစြတ္စုိ တဲ့ ရာသီဥတု ရွိတဲ့ ေဒသေတြ မွာ ပါ။ ဒီေဒသ ေတြ မွာ အခန္းထဲ က Pollutant ေတြ ကို Dilute ျဖစ္ဘို႔ အျပင္ကေလ သြင္းရံု သက္သက္ နဲ႔ ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သင့္ေတာ္ေအာင္ သန္႔စင္ ၿပီး dry မလုပ္ခဲ့ ရင္ ေကာင္းက်ိဳးထက္ ဆိုးက်ိဳးကို ေတာင္ ပိုျဖစ္ေစ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေဆာက္အအံု ပိုင္ရွင္ေတြ အတြက္ အျပင္က ေလကို သန္႔ေအာင္ စစ္ဘို႔၊ ေရေငြ႔ ဖယ္ဘို႔ နဲ႔ Breathing Zone အေရာက္ ပို႔ဘို႔ အတြက္ က ကုန္က်စရိတ္ သက္သာလွတာ မဟုတ္ပါဘူး။
        
      • ဒီေဒသ ေတြ က အေဆာက္အအံု ေတြ မွာ Ventilation Air က Humidity Load ရဲ့ အခ်ိဳးအစား အေတာ္မ်ားမ်ား ကို ယူထားပါတယ္။ အေဆာက္အအံု အမ်ားစု မွာ Total peak humidity load ရဲ့ 60% ေလာက္ကို ယူထားတာ ပါ။ ဒီ အပူပိုင္းဇုန္ ေတြ မွာ တစ္ႏွစ္လံုး လိုလို humidity ကလည္း မ်ားတတ္ပါတယ္။ ေဆာင္းတြင္း မွာ ေတာင္ အျပင္က ေလရဲ့ Dew point က လိုခ်င္တဲ့ 12.8°C (55°F) ထက္ ပိုေနတတ္ ပါေသးတယ္။
        
      • ဒါေၾကာင့္ အျငင္းပြားစရာ အေျခအေန ေတြ ကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ ႏႈန္းနဲ႔ ေပးရမယ္ ဆိုတာ ကို အတိအက် သတ္မွတ္ ဘို႔ ကိစၥ က လည္း HVAC Engineer ေတြ အေတာ္ သည္းညည္းခံ ရတဲ့ အျငင္းပြားမႈ ေတြ ပါ။
        
      • ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ DOAS သံုးဘို႔ တိုက္တြန္းတာပါ။ Federal Buildings ေတြ မွာ Dedicated Ventilation dehumidification equipment ေတြသံုးဘို႔ 2003 နဲ႔ အျပင္က O/A ေလကို Dew point 10.0°C (50°F) ေအာက္ ရေအာင္ အၿမဲတမ္း Treatment လုပ္ဘို႔ လိုအပ္တဲ့ အေၾကင္း အထက္မွာ တင္ျပခဲ့ ပါတယ္။
        Designer အေနနဲ႔ DOAS ကို မသံုးဘူး ဆိုရင္ humidity control က cooling system ထဲမွာ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမဲ့ အခ်က္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါက Designer ရဲ့ ေရြးခ်ယ္ မႈ ဆိုခဲ့ ရင္ Cooling systems ကို အျခားပံုမွန္ Cooling systems ေတြ နဲ႔ မတူပဲ ေသခ်ာ ဒီဇိုင္း လုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ေလက Cooling လုပ္ဘို႔ မလိုခဲ့ ရင္ေတာင္ မွ dry လုပ္ေပးႏိုင္တဲ့ စနစ္ မ်ိဳးကို ဒီဇိုင္း လုပ္ရ ပါမယ္။ အခန္းထဲ မွာ Absolute Humidity (or Dew Point Temperature) တက္လာရင္ ထိန္းႏိုင္ဘို႔ က Humidistat ကို respond လုပ္ႏိုင္တဲ့ စနစ္ေတြ ထည့္သြင္းထားဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ energy saving အတြက္ higher thermostat setting လုပ္ထားတဲ့ အခါ cooling systems သက္သက္ေတြ ပဲ သံုးခဲ့ ရင္ အခန္းထဲ မွာ humidity တက္လာၿပီး မိႈေတြ ပြားလာပါလိမ့္မယ္။
        
      • ေနာက္တစ္ခု ကေတာ့ အမႈန္အမႊား ေတြ ကိုသင့္ေတာ္ သလို Filter ေတြ သံုးၿပီး စစ္ၿပီး မွ သြင္းဘို႔ ပါ။ Filter ေတြ ရဲ့ Efficiency ကို ASHRAE MERV Rating နဲ႔ ျပႏိုင္ပါတယ္။ အေသးစိတ္ ကို MERV Chart မွာ ေလ့လာပါ။
        
      • ASHRAE Standard 62.1 က O/A ကို အနည္းဆံုး MERV-8 အဆင့္ရွိတဲ့ Filter နဲ႔ စစ္ေပးဘို႔ တိုက္တြန္း ထားပါတယ္။ အျပင္မွာ ရွိတဲ့ ေလရဲ့ အမႈန္အမႊား ပါဝင္ႏႈန္း ကို လိုက္ၿပီး Commercial Building အမ်ားစု သံုးၾကတာ က MERV-8 နဲ႔ MERV-11 ပါ။ ေဆးရံုလို အေဆာက္အအံု မ်ိဳးမွာ ေတာ့ ရံဖန္ရံခါ Filter အဆင့္ဆင့္ ခံထားရပါတယ္။ ဥပမာ၊ ပထမ အဆင့္ MERV-8 နဲ႔ အမႈန္အႀကီးေတြ ကိုစစ္ ၿပီး အႏၲရာယ္ေပး ႏိုင္တဲ့ အမႈန္ငယ္ ေလးေတြ ကို စစ္ႏိုင္ဘို႔ MERV-13 ကို ဒုတိယ အဆင့္ ခံတာမ်ိဳးပါ။
        
      • ေျမျပင္ နားမွာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ Ground Level Ozone အေၾကာင္းကို အရင္ Clean Air မွာတင္ျပခဲ့ ပါတယ္။ ဒီအိုဇုန္း က မီးခိုးျမဴ smog ကိုျဖစ္ေစတာရယ္၊ လူေတြ ရဲ့ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္း ကို အႀကီး အက်ယ္ ဒုကၡ ေပးႏိုင္တာ ရယ္ ေၾကာင့္ ေလထဲမွာ 0.08ppm (8 hour avg) or 0.12 (1 hour avg) ထက္မေက်ာ္ ေအာင္ ဂရုစိုက္ဘို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလထဲမွာ အိုဇုန္း ဒီထက္မ်ားတဲ့ ႏႈန္းနဲ႔ ပါလာရင္ carbon filter နဲ႔ စစ္ေပးရပါတယ္။
        
      
      
   3. Ventilation Rate
      
      • Ventilation rate နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အသင့္ေတာ္ ဆံုး မွီျငမ္းစရာ ကေတာ့ ASHRAE Standard 62.1: Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality ပါ။
        
        
      • Ventilation Rates ကို ႏွစ္ပိုင္း ခြဲထား ပါတယ္။ ပထမ တစ္ခု က ရွိေနႏိုင္တဲ့ လူေတြ အတြက္ ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယ ကေတာ့ အေဆာက္အအံု (ဥပမာ၊ ေကာ္ေဇာ) က ထြက္လာမဲ့ contaminants အေငြ႔ ေတြ ကို အားေပ်ာ့ စြန္႔ထုတ္ သြားေစ ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
        Ventilation Rates= Occupancy+ Area Factors
      • အသံုးမ်ားတဲ့ Occupancy density နဲ႔ လိုအပ္မဲ့ ventilation rate ေတြကို စာရင္းျပဳထားပါတယ္။ စာအုပ္ (သို႔) pdf download ဝယ္မယ္ဆိုရင္ ေစ်းအေတာ္အတန္ ႀကီးေပမဲ့ ဖတ္ရံုသက္သက္ ဆိုရင္ေတာ့ Free Online Preview လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
      • ေပးထားတဲ့ Rate ေတြ က အနည္းဆံုး လိုအပ္ခ်က္ပါ။ LEED® ကေတာ့ လိုအပ္ရင္ ASHRAE 62.1 ထက္ 30% အထိပိုေပးႏိုင္ေအာင္ ဒီဇိုင္းလုပ္ဘို႔ တိုက္တြန္း ထားပါတယ္။
      • အနံ႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေဆာက္အအံု ထဲကို ပထမ ဆံုး ဝင္လာခါစ အေျခအေန မွာ သတိထားမိေကာင္း ထားမိ ေစပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြရဲ့ သဘာဝ အရ ဝင္လာသူ ထဲက ၈၀% ေလာက္က ၆ မိနစ္ အတြင္း ပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႔ ေနသား က်သြား ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အနံ႔က အေရးပါတဲ့ ေနရာေတြ မွာ ေတာ့ လိုအပ္သလို ဒီဇိုင္းလုပ္ဘို႔ လိုအပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ။ ။စတိုးဆိုင္ လိုမ်ိဳး၊ Customer က အနံ႔ျပင္းရင္ အထဲဝင္ခ်င္မွ ဝင္ခ်င္မယ္။ ဝင္ရင္ေတာင္ မွ ခပ္ျမန္ျမန္ လိုသေလာက္ နည္းနည္းပါးပါး ပဲ ဝယ္ၿပီး ျပန္ထြက္ သြားခ်င္ သြားမယ္။
      • အေဆာက္အအံု က ေရကုိ ကုန္စင္ေအာင္ စြန္႔ထုတ္ႏိုင္ဘို႔၊ ေရမခိုေစ ႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
      • HVAC Maintenance အတြက္ Access က မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ပါတယ္။
      • 12.8°C (55°F) Dew Point က 65%RHupper Limit ထက္ပိုၿပီး သင့္ေတာ္ပါတယ္။
      • Commissioning, Documentation & Maintenance ေတြ လည္း မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီ Ventilation System ေတြရဲ့ performance စြမ္းေဆာင္ရည္ အျမဲေကာင္းေနေအာင္ လိုအပ္တဲ့ စစ္ေဆး ထိန္းသိမ္းမႈ ရွိ ေနမွ ျဖစ္မွာ မဟုတ္လား။
      • Local Codes: လုိအပ္ခ်က္ ေတြ က လည္း အနည္းဆံုး ေပးရမဲ့ Ventilation rate ကို သတ္မွတ္ထားေလ့ ရွိပါေသးတယ္။ ရံဖန္ရံခါ ဆိုသလို ဒီ rate ႏႈန္းေတြ က ASHRAE 62.1 ထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုေကာင္း ပိုႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ မလိုက္နာ လို႔ မရပါဘူး။
        • Singapore: CP 13
        • Malaysia: Uniform Building Bylaw
        
        တစ္ခု သတိျပဳရမွာ ကေတာ့ ေလကို ေျခာက္ေသြ႔ေအာင္ မလုပ္ပဲ သြင္းခဲ့ ရင္ Mold ျပႆနာ က ရွိေနအံုးမယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ Energy Recovery လုပ္ႏိုင္ဘို႔ လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ Dry and Cold Air ကပဲ Total energy recovery ရႏိုင္တယ္ ဆိုတာ ကိုလည္း သတိျပဳ ရပါလိမ့္မယ္။
      • Ventilation rate နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး US မွာ ရံုးခန္း အေဆာက္အအံု Office Buildings ေတြ 510 လံုး ကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါ မွာ အေဆာက္အအံု အမ်ားစု ASHRAE 62 က လိုအပ္တာထက္ အမ်ားႀကီး ပိုေနတာ ကိုေတြ႕ရပါတယ္။
        
      
      
   4. Ventilation System Maintenance
      1. Outdoor Air Filter ေတြကို လစဥ္ အသစ္လဲေပးပါ။
      2. O/A damper ေတြရဲ့ Position နဲ႔ Operation ကို သံုးလတစ္ခါ စစ္ေဆးပါ။
      3. O/A sensor ေတြ ကို ၆ လ တစ္ႀကိမ္ re-calibrate (စံခ်ိန္ကိုက္ေအာင္ မွန္ေအာင္ ခ်ိန္၊ ညွိ) လုပ္ေပးပါ။ Humidity Sensor ေတြ က ရက္သတၱပါတ္ အခ်ိဳ႕အတြင္း မွာတင္ accuracy တိက်မႈ ±5% RH ကေန ±15% RH ေရာက္ေအာင္ ေျပာင္းလဲ သြားႏိုင္ပါတယ္။
      4. Coil, Drain Pans နဲ႔ damp duct interior ေတြကို တစ္ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ေပးပါ။
      
      
   
   
5. Energy Consumption Reduction
   
   1. Minimize exterior glazing, install low-e glass and shade it.
      ေနေရာင္ တိုက္ရိုက္ (Direct) (သို႔) သြယ္ဝိုက္ (Diffuse) ဝင္လာႏိုင္တဲ့ မွန္ေတြ ကို ေလွ်ာ့ခ်ပါ။ Heat transfer နည္းတဲ့ low-e glass ကိုသံုးပါ။ အရိပ္ရေအာင္ Shade လုပ္ေပးပါ။
   2. Avoid West facing glazing (အေနာက္ဖက္ မ်က္ႏွာမူတဲ့ မွန္) ေတြ ကို ေရွာင္ပါ။
   3. Design glazing to allow daylighting of perimeter. ေန႔ပိုင္း မွာ perimeter (အျပင္ဘက္ႏွင့္ နီးေသာ အနား ရွိ ေနရာမ်ား) မွာ ေန႔အလင္းေရာင္ ျဖတ္ဝင္လာႏိုင္မဲ့ ပံုစံျဖစ္ေအာင္ glazing ေတြ ကို ဒီဇိုင္းလုပ္ပါ။ (လွ်ပ္စစ္မီးအသံုးေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ဘို႔ ပါ။ ျပဴတင္းေပါက္ ရဲ့ အေပၚဘက္ Shade လုပ္ထားတဲ့ အျမင့္ ေနရာ က အသင့္ေတာ္ ဆံုးပါ။ ေနေရာင္ရဲ့ အပူ ကို လွိမ့္ဝင္ မလာေအာင္ ထိန္းေပးႏိုင္သလို အလင္းေရာင္ ကိုလည္း အတြင္းပိုင္း ပိုေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးႏိုင္ပါတယ္။
   4. Exterior enclosure must be air tight. အျပင္ဘက္ က နံရံေတြ အကာေတြ အားလံုး က ေလလံု ဘို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွ အျပင္က moisture မ်ားတဲ့ ေလစိမ့္ဝင္ လာလို႔ ပိုမို ကုန္က် မဲ့ energy ကို save လုပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
   5. Commissioning building and systems. အေဆာက္အအံု နဲ႔ Systems ေတြရဲ့ Function and performance စြမ္းေဆာင္ရည္ ေတြ ကို စနစ္တက် စစ္ေဆး တာ ကို commissioning လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါမွ design လုပ္ထားတဲ့ အတိုင္း အမွန္တကယ္ အလုပ္ လုပ္မလုပ္ ေသခ်ာ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
   6. Seal all ducts and plenums. Air duct ေတြ Plenum ေတြမွာ ယိုစိမ့္မႈ ေတြ ရွိေနရင္ Energy ဆံုးရႈံးမႈ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလမယို ေအာင္ seal လုပ္ေပးရပါမယ္။
   7. Match ventilation to building's occupancy. အထဲမွာ ရွိေနမဲ့ လူေတြရဲ့ အေရအတြက္ နဲ႔ လိုအပ္ခ်က္ ကို လိုက္ၿပီး ventilation ကိုေပးပါ။
   8. Capture & re-use heat from cooling equipment & exhaust air. မသံုးရင္ အလဟႆ ျဖစ္သြားမဲ့ heat ေတြ၊ Cold & dry exhaust ေတြ က ေန Energy ကို ဖမ္းယူၿပီး ျပန္သံုးစြဲ ပါ။
   9. Control indoor dew point temperature. အခန္းထဲ က Dew point temperature ကို ထိန္းထားပါ။
   10. Provide ongoing-commissioning of systems. အေဆာက္အအံု လည္ပတ္ေနဆဲ မွာ လည္း systems ေတြ ကို ongoing-commissioning (ထိန္းသိမ္း စစ္ေဆး ျပဳျပင္) လုပ္ေပးပါ။
   
   Energy Efficiency အတြက္ လက္ရွိ အေကာင္းဆံုး မွီျငမ္းစရာ ကေတာ့ ASHRAE 90.1 ပါ။ သူ႕ကိုလည္း Free Preview တစ္အုပ္လံုး သြား ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ASHRAE Publications [http://www.ashrae.org/publications/page/1285] ကိုသြားၿပီး Preview Popular ASHRAE Standards ကိုရွာပါ။
   
   
   စာဖတ္သူ အေန နဲ႔ ဒီ့ထက္ ပိုၿပီး ေလးေလးနက္နက္ သိခ်င္ရင္ ေတာ့၊ ဝယ္ယူဖတ္ရႈ ပါ (ဒါမွမဟုတ္) ကုမၸဏီ ကို ဝယ္ခိုင္း ပါလို႔။
   
   For Further Readings
   
   1. High Performing Buildings
      • ASHRAE က ကမကထ ျပဳၿပီး သံုးလတစ္ႀကိမ္ ထုတ္ေဝေန တဲ့ မဂၢဇင္း ပါ။ နည္းပညာ အသစ္ေတြ နဲ႔ Energy-efficient design and Operation ေတြ ရဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူး ကို Decision maker ေတြ နဲ႔ Building community ေတြ သိရွိနားလည္ေအာင္ ေလ့လာႏိုင္ေအာင္ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစဘို႔ ရည္မွန္းပါတယ္။ Sustainability movement ထဲ က စံျပ အေဆာက္အအံု ေတြ ကို ေလ့လာ တင္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
        ASHRAE Website မွာ ပိုက္ဆံေပးစရာ မလိုပဲ အလကား (Free) Download လုပ္ယူၿပီး ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။
      
      
      
   2. Advanced Energy Design Guides Free Download
      • Building Energy အသံုး ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ ဘို႔ Advanced Energy Guide Series ကို ထုတ္ထားပါတယ္။ လူေတြ ဆီ ေရာက္ေလ ေကာင္းေလ မို႔ ASHRAE Website မွာ ပိုက္ဆံေပးစရာ မလိုပဲ အလကား (Free) Download လုပ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ အခုလက္ရွိ ထုတ္ေဝၿပီးတာကေတာ့
        • Small Offices
        • Small Retail
        • Warehouses
        • K-12 Schools
        
        ေနာက္ဆက္လက္ထုတ္ေဝ ဘို႔ ျပင္ဆင္ေနတာ ေတြ ကေတာ့
        • Highway Lodging
        • Healthcare Facilities
      
      

      	Small Warehouses and Self-Storage Buildings For warehouses up to 50,000 ft2 and self-storage buildings that use unitary heating and air-conditioning equipment, which represent a significant amount of commercial warehouse space in the U.S. I-P units.
      	K-12 School Buildings For elementary, middle, and high school buildings, which have a wide variety of heating and air-conditioning requirements. Options for daylighting, an important component in schools, are included. I-P units.
      	Small Retail Buildings For retail buildings up to 20,000 ft2, the bulk of retail space in the U.S. Addresses typical uses: retail (other than shopping malls); strip shopping centers; automobile dealers; building material, garden supply, and hardware stores; department stores; drugstores; equipment and home furnishing stores; liquor stores; and wholesale goods (except food). I-P units.
      	Small Office Buildings For office buildings up to 20,000 ft2 the bulk of office space in the U.S.; and provides benefits and savings for the building owner while maintaining quality and functionality of the office space. Awards: USGBC 2005 Leadership Award; Stars of Energy Efficiency Award, Honorable Mention (Alliance to Save Energy); and Best Sustainable Practice Award, Honorable Mention (SBIC). I-P units.

      
      
      
   3. ASHRAE Publications
      • ASHRAE Publications [http://www.ashrae.org/publications/page/1285] ကိုသြားၿပီး Preview Popular ASHRAE Standards ကိုရွာၿပီး ေလ့လာပါ။
        
      • ASHRAE Online Learning က Short Courses ထဲ မွာ ASHRAE 55 ကေနထုတ္ႏုတ္ ထားတဲ့ HVAC Systems: Thermal Comfort (I-P) ကုိ Free ေပးထားပါတယ္။ ပိုက္ဆံ ေပးစရာ မလိုပဲ Free ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။
        
      
      
   
   

Web-Links

1. HVAC Systems: Introduction to Design
   [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/hvac01design.html ]
   
2. ASHRAE Standard 55: Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy
   [ http://www.ashrae.org/publications/ ]
   
3. ASHRAE Online Learning : Look for Short Courses: HVAC Systems: Thermal Comfort (I-P)
   [ http://www.ashrae-elearning.org/catalog.php ]
   
4. ASHRAE Standard 62.1: Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality
   [ http://openpub.realread.com/rrserver/browser?title=/ASHRAE_1/ashrae_62_1_2007_1280 ]
   
5. ASHRAE MERV Rating
   [ http://en.wikipedia.org/wiki/Minimum_Efficiency_Reporting_Value ]
   
6. MERV Chart[ http://www.pureairsystems.com/103_2.html ]
   
7. Clean Air [ http://chawlwin.blogspot.com/2009/01/clean-air.html ]
   
8. Free Preview [ http://www.ashrae.org/publications/page/1285 ]
   
9. High Performing Buildings [ http://www.hpbmagazine.org/ ]
   
10. Advanced Energy Design Guides Free Download
    [ http://www.ashrae.org/publications/page/1604 ]