Introduction to Fire Protection Systems

အခ်ိဳ႕အပိုင္း ေတြ ကို ျပန္ၿပီးတည္း ျဖတ္ ေရးသားေနပါတယ္။ Some sections may be updated Please check new revision & posts in
http://chawlwin.blogspot.com/search/label/Fire%20Protection

အေဆာက္အအံု တစ္ခု အတြက္ အေရးႀကီး တဲ့ အခ်က္ ကေတာ့ မီးေၾကာင့္ လူေတြ အနာတရ ျဖစ္ရတာ၊ အသက္ဆံုး႐ႈံးရတာ၊ ပစၥည္းဥစၥာ ဆံုး႐ႈံးရတာ ေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် ကာကြယ္ႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
တိုးတက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မွာ အေဆာက္အအံု ေတြ အတြက္ Fire Protection Systems ေတြ ကလည္း မပါမျဖစ္ အဓိက လိုအပ္ခ်က္ အေန နဲ႔ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ Fire Protection Systems ေတြ ကို အေၾကာင္းအရာ ၄ - ပိုင္း ခြဲ ၿပီး တင္ျပ ထားပါတယ္။ မွီျငမ္းစရာ Reference ေတြ ကို လည္း ထည့္သြင္းေပးထားပါတယ္။

1. Introduction
2. Classification
3. Passive Fire Protection
4. Active Fire Protection Systems
5. References

1. Introduction
   
   1. Fire Protection Systems
      
      1. Fire Protection System ဆိုတာဘာလဲ။
         • A system that includes devices, wiring, piping, equipment and controls to detect a fire or smoke, to actuate signal, and to suppress the fire or smoke.
         • Fire/Smoke Detection (မီး ႏွင့္ မီးခိုး ကို အာ႐ံုခံ သိရွိႏိုင္ဘို႔)၊ Fire Suppression (မီးၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔) နဲ႔ Smoke Extraction (မီးခိုးေတြ ကို ျပယ္သြားေအာင္ စုတ္ထုတ္ပစ္ႏိုင္ဘို႔) ေတြ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ စက္ ပစၥည္းကိရိယာေတြ၊ ဝါယာႀကိဳးေတြ၊ ပိုက္ေတြ၊ စက္ပစၥည္း ေတြ နဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ စနစ္ေတြ ပါတဲ့ စနစ္ ကို Fire Protection Systems ( မီးအႏၲရာယ္ ကာကြယ္ေရး စနစ္ ေတြ ) လို႔ ေခၚပါတယ္။
      2. ဘာအတြက္ လိုအပ္ ရတာလဲ။
         
         • Primary Objectives (မူလ ရည္႐ြယ္ခ်က္)
           • မီးေၾကာင့္ အသက္ ေတြ ကို မဆံုး႐ႈံးေစဘို႔
           • အိုးအိမ္၊ အေဆာက္အအံု စည္းစိမ္ ဥစၥာ ေတြကို မီးေဘး ကေန ကာကြယ္ဘို႔
         • Secondary Objectives (ဒုတိယ ရည္႐ြယ္ခ်က္)
           • မီးေလာင္မႈ ေၾကာင့္ အလုပ္ပ်က္ရတာ ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဘို႔။
      3. Fire Produces
         • Thermal Element: Flame and Heat (မီးေတာက္ နဲ႔ အပူ)
         • Non-Thermal Element: Smoke and Toxics(မီးခိုး နဲ႔ အဆိပ္ေငြ႔)
         
         Smoke is primary cause of fire related death. (မီးေလာင္မႈ နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ အသက္ ဆံုး႐ႈံး မႈေတြ ရဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္း က မီးခိုးေၾကာင့္ ပါ။)

Life Safety is Ultimate Building Design

• အေဆာက္အအံု တစ္ခု မီးေဘးက ေန ကာကြယ္ဘို႔ အတြက္ အနိမ့္ဆံုး လိုအပ္ခ်က္ေတြ ကေတာ့။
  1. Mean of Escape for the Occupants (ေနထိုင္သူ ေတြ အႏၲရာယ္ ကင္းကင္း ထြက္ခြာ ေစႏိုင္ဘို႔)
  2. To prevent spread of fire within the building and from one building to another (အေဆာက္အအံု အတြင္း မွာ ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အျခားအေဆာက္အအံု ကိုျဖစ္ျဖစ္ မီးကူးစက္ ျခင္းကို ကာကြယ္ ဘို႔)
  3. Means of detection and extinguishment of fire (မီးေလာင္တာ ကို အာ႐ံုခံ သိ႐ွိ ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔)
  ေတြပါဝင္ပါတယ္။
• လူေတြရဲ့ အသက္ အႏၲရာယ္ မျဖစ္ေစဘို႔ က အေဆာက္အအံု တစ္ခုအတြက္ အေရးအႀကီး ဆံုး လိုအပ္ခ်က္ ပါ။ မီးေလာင္မႈ တစ္ခု ျဖစ္ၿပီ ဆိုရင္ ပထမဆံုး အႏၲရာယ္ ေပးမွာ က အထဲမွာ ရွိေနသူ ေတြ ကို ပါ။ ေနထိုင္၊ သံုးစြဲ တဲ့သူေတြ၊ အေဆာက္အအံု ကို အသံုးျပဳမႈ ပံုစံ၊ လုပ္ငန္း ေတြ အျပင္ အေဆာက္အအံု ရဲ့ အမ်ိဳးအစား နဲ႔ အျမင့္ေတြ ေပၚ မူတည္ၿပီး Structural Fire Precaution လိုအပ္ခ်က္ ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။
• High-rise Building ေတြမွာ ႐ွိေနတဲ့ လူေတြ ကို ကာကြယ္ ဘို႔ လိုအပ္ တဲ့ Means of Escape က စိန္ေခၚမႈ တစ္ခုပါ။ အတြင္းထဲ မွာ ႐ွိေနတဲ့ လူေတြ ကို ကာကြယ္ ေပးႏိုင္ဘို႔ အတြက္ မီးအားကို မျပင္းေအာင္ ထိန္းႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္သလို လူေတြ ကို လည္း အဲဒီ High-rise Building ထဲ မွာ ပဲ ေဘးကင္းရာ ကို ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေပး ႏိုင္ဘို႔ လိုအပ္ႏိုင္ပါတယ္။
• ဘယ္အေျခအေန မွာ မွ လူေတြ မီးထဲ မွာ ပိတ္မိ မေနေအာင္ ဒီဇိုင္း လုပ္ဘို႔ ဆိုတာ ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ ပါဘူး။ မီးသတ္စနစ္ ေတြ ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ထိန္းသိမ္း မထားတာ၊ အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ လုပ္သင့္တာ ကို မလုပ္ ႏိုင္တာ ေတြ စတဲ့ လူေတြ ရဲ့ ေပါ့ေလ်ာ့မႈ ေတြေၾကာင့္ လည္း အေဆာက္အအံု ထဲမွာ လံုးဝ အႏၲရာယ္ ကင္းရွင္းဘို႔ က မျဖစ္ႏိုင္ျပန္ ပါဘူး။
• ဒါေၾကာင့္ မို႔ Architects ေတြ Engineers ေတြ နဲ႔ Building designers ေတြ Life Safety၊ မီးဒါဏ္ ခံႏိုင္ေရး က တစ္ဖက္၊ လက္ေတြ႕လိုအပ္ခ်က္၊ အလွအပ၊ ဒီဇိုင္း နဲ႔ Fire Regulations ကို မွ်မွ်တတ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ တဲ့ အခါ အခက္အခဲ ေတြ၊ ကန္႔သတ္ခ်က္ ေတြ ကို ႀကံဳေတြ႔ ရ ေလ့႐ွိပါတယ္။

Building Considered as a Whole

• အေဆာက္အအံု တစ္ခု လံုး အေနနဲ႔ ျခံဳငံု ၿပီး စဥ္းစားရင္
  1. Passive Fire Protection (မီး ဒါဏ္ခံ ႏိုင္ဘို႔)
  2. Active Fire Protection (မီးၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔)
  ရယ္ လို႔ ႏွစ္ခု ေတြ႔ႏိုင္ ပါတယ္။
• ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ တဲ့ Passive Fire Protection ဆိုတာ ကေတာ့ Planning ကိစၥ မို႔ Building Design Planning Stage မွာ ကတည္းက Fire Hazard, Fire Risk စတဲ့ မီး အႏၲရာယ္ ေတြ ကို ေလ်ာ့က် ေစႏိုင္ဘို႔ ႀကိဳတင္ စဥ္းစား ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္တဲ့၊ မီးမေလာင္ ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြ ေ႐ြးခ်ယ္ဘို႔၊ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္တဲ့ အခါ မီး၊ မီးခိုး နဲ႔ Toxic Fumes (အဆိပ္ေငြ႔) ေတြ အျခားေနရာ ေတြ ကို မျပန္႔ရ ေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ အေဆာက္အအံု ကို Fire-tight cells or compartments (မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္တဲ့ အခန္း ေတြ) အျဖစ္ Vertically ေရာ Horizontally ပါ ဖြဲ႔ ထားေပးဘို႔၊ စ တာေတြ ကို အေျခခံ အေနနဲ႔ ထည့္သြင္း ေပးရပါတယ္။
• ထိေရာက္တဲ့ Passive Fire Protection ဆိုတာက Good Planning, Good Design and Sound Construction ကို ျပသပါတယ္။ ဒါက အေဆာက္အအံု ရဲ့ အျခားအေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ကို အားျဖည့္ေပး ပါတယ္။
• Active Fire Protection ဆိုတာကေတာ့ လူေတြ ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ ၿငိမ္းသတ္ရတဲ့ Manual Fire Protection Systems ေတြ နဲ႔ အလိုအေလွ်ာက္ ၿငိမ္းသတ္ေပး ႏိုင္တဲ့ Automatic Fire Protection Systems ေတြ ပါဝင္ ပါတယ္။ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္တာ ကို သတိေပးႏိုင္ဘို႔၊ မီးကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္မဲ့ စနစ္ေတြ ျဖစ္တဲ့
  • Automatic Sprinklers (အလိုအေလွ်ာက္ ေရျဖန္း မီးသတ္စနစ္)၊
  • Stand pipe (Wet/Dry Risers) (အထပ္အလိုက္ မီးသတ္သမားသံုးရန္ မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္း)
  • Fire Hydrants ( ျခံဝင္းအတြင္း ႏွင့္ လမ္းေဘး တစ္ေလွ်ာက္ ေတြ႔ရေလ့ ႐ွိေသာ အေဆာက္အအံု ျပင္ပသံုး မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္းမ်ား၊)
  • Fire Hosereels (အေဆာက္အအံု တြင္းသံုး မီးသတ္ ေရပိုက္)
  • Fire and Smoke Detection (မီး၊ အပူ နဲ႔ မီးခိုး တို႔ကို အာ႐ုံခံ အခ်က္ေပးစနစ္),
  • Gas Fire Suppression Systems ( မီးသတ္ ဓာတ္ေငြ႕သုံးစနစ္ မ်ား၊ Pyrogen, CO2, Inergen, Halon XXX, FM-200, NN100, etc. စသည္၊)
  • Portable Fire Extinguishers (အသင့္သံုး မီးသတ္ဘူးမ်ား၊)
  • Smoke Spill / Smoke Control Systems (မီးခိုး ကိုျပယ္ေအာင္ စုတ္ထုတ္တဲ့ စနစ္ ၊ မီးခိုး ကိုထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ စနစ္)၊
  စသည္ျဖင့္ ပါဝင္ပါတယ္။
• ဒါေတြ အျပင္ Fire Alarm (မီးလွန္႔ အခ်က္ေပး စနစ္) ေတြ နဲ႔ Communication Systems ဆက္သြယ္ေရး စနစ္ေတြ ကေတာ့
  • မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ Fire Brigade communication Systems
  • အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ လူေတြ စနစ္တက် Evacuate လုပ္ႏိုင္ေစဘို႔ ညႊန္ၾကားေပးႏိုင္ဘို႔ အတြက္၊ Public Address Systems
  ေတြ ပါဝင္ရ ပါလိမ့္မယ္။
• အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ သံုးလို႔ ရမဲ့ Standby Power (Usually by Diesel Generator) ကို စဥ္းစားတဲ့ အခါ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စက္ပစၥည္း ေတြ နဲ႔ အေရးေပၚ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ အေပၚ မွီၿပီး တြက္ခ်က္ ရပါမယ္။
  
  • Electric Fire Pumps
  • Emergency Command Center / Fire Command Center Equipment & Lighting
  • Fire Lifts (serving all floors)
  • Mechanical Equipment for Smoke Proof Enclosure
  • Power for Detection, Alarm, and Communication Systems
  • Emergency Lightings

Fire Science

1. Fire Triangle (မီး ႀတိဂံ)
   
   
   • မီးကို ျဖစ္ေစတဲ့ အေျခခံ သံုးခု ကေတာ့
     1. Fuel (ေလာင္စာ), i.e. Something to Burn
     2. Air
     (ေလ၊ ေအာက္ဆီဂ်င္), i.e. Oxygen to Sustain the Combustion
     3. Heat (အပူ)
   • ဒီသံုးခု ျပည့္စံု မွ မီး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ Chemical Reaction ဆိုတာ ကိုေပါင္းထည့္ၿပီး fire tetrahedron (မီး ပိရမစ္) လို႔လည္းသတ္မွတ္ ၾကပါတယ္။ ဒီအထဲ ကတစ္ခု ကို ဖယ္ႏိုင္ရင္ မီးၿငိမ္းပါမယ္။ ဒီ principle (နိယာမ) က မီးသတ္စနစ္ ေတြ အားလံုး အတြက္ အေျခခံ ပါပဲ။
     
   
   အႀကီးအက်ယ္ ဆံုး႐ႈံးမႈ ကိုျဖစ္ေစတဲ့ မီးေလာင္မႈ ႀကီး ေတြ ကို ျဖစ္ေစတဲ့ မီးေတြ ကို၊ အခ်ိန္မီ၊ အခ်ိန္ကိုက္ မွာ ဆိုရင္ ေရ တစ္ခြက္ တစ္ဖလား ေလာက္ နဲ႔တင္ ၿငိမ္းသတ္ႏိုင္ပါတယ္။
2. Ignition, Growth and Development of Fire
   
   • Ignition : Fuel နဲ႔ Oxygen ဓာတ္ျပဳ မီးပြင့္ၿပီး အပူ နဲ႔ အလင္း ထုတ္ေပးတဲ့ Process ပါ။
   • Growth : မီးပြင့္ၿပီးတာ နဲ႔ မီးက အ႐ွိန္အဟုန္ နဲ႔ သူ႔ဟာသူ ႀကီးလာႏိုင္ ပါတယ္၊ ပိတ္ေလွာင္ထားတဲ့ အခန္း ထဲမွာ မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ Combustible Material ေတြကို မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ Gas Constriction ေရာက္ေအာင္ အပူေပးခံ ရမယ္ဆိုရင္ Critical Stage ကိုေရာက္လာၿပီး ႐ုတ္တရက္ တစ္ခန္းလံုးက ပစၥည္းေတြ မီးပြင့္ ေတာက္ေလာင္ လာပါ လိမ့္မယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာကိုေတာ့ Flashover လို႔ေခၚပါတယ္။
   • Flashover: Enclosed Area တစ္ခုမွာ Combustible Material ေတြ အားလံုး တစ္ၿပိဳင္တည္း မီးထ ေတာက္တာ ကို ေခၚပါတယ္။
   • Development : ဒီအခ်ိန္ မွာ မီးအ႐ွိန္ ရေနပါၿပီ။ အပူခ်ိန္ ျမင့္လာတာ နဲ့ အတူ အျခားေနရာ ေတြ ကိုပါ ျပန္႔ၿပီး အ႐ွိန္ နဲ႔ ကူးစက္ေလာင္ကၽြမ္းတာ ကို ျဖစ္ေစ ႏိုင္ပါတယ္။
   • Decay : မီးေလာင္စရာ ေလာင္စာ (သို႔) ေအာက္ဆီဂ်င္ တစ္ခုခု ကုန္သြားတဲ့ အခါ၊ မီးအားေလ်ာ့ က်ၿပီး မီးၿငိမ္းတဲ့ (မီးညြန္႔က်ိဳး တဲ့ အဆင့္) ကိုေရာက္ပါတယ္။
   • o မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ Combustible Material အတိုင္းအဆ (အရည္အတြက္) ကိုေတာ့ Fuel Load လို႔ ေခၚပါတယ္။
3. Principle of Smoke Propagation
   
   • သဘာဝ နိယာမ ေတြ အရ အပူ နဲ႔ မီးခိုးေတြ က ပူတဲ့ ေနရာ ကေန ေအးတဲ့ ေနရာ ကို နည္း သံုးနည္း နဲ႔ ကူးစက္ ေရာက္႐ွိ ႏိုင္ပါတယ္။
     1. CONVECTION : မီးေလာင္လို႔ ထြက္လာတဲ့ products ေတြရဲ့ ၇၅% အထက္ ျဖစ္တဲ့ မီးစ၊ မီးခိုး ေတြ Toxic Gases ေတြ က အရမ္းပူေန တဲ့ Rising convection currents of hot gases at 800 - 1000ºC (အထက္ထိုးတက္ေနတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ စီးေၾကာင္း) ထဲကို အလ်င္အျမန္ ပ်ံ႕ႏႇံ႕သြားပါတယ္။ ဒီ Rising convection currents ကို ပိတ္ေလွာင္ခံ ရတဲ့ အခါ (ဥပမာ၊ Underside of floor or ceiling) Mushroom Effect ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အခန္းေတြ escape route ေတြကို ပါ မီးခိုးေတြ နဲ႔ ပိတ္ေလွာင္ထားၿပီး လူေတြ ထြက္ရခက္ေအာင္၊ ထြက္လို႔ မရေအာင္ ျဖစ္ေစပါတယ္။
     2. RADIATION : RADIATION : Radiant Heat က အနီးအနား မွာ ႐ွိတဲ့ အေဆာက္အအံု ေတြ အားလံုး (သို႔) ပစၥည္းေတြ ဆီ ကို ကူးစက္ေစ ပါတယ္။ Heat Energy ကို Electromagnetic Wave အေန နဲ႔ ပို႔လႊတ္ တာပါ။ Radiant Heat က Glass Windows လို မွန္ ေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူ ျဖတ္ကူး ႏုိင္တာ မို႔ Glass Widows ႀကီးႀကီးေတြ မ်ားမ်ား ႐ွိတဲ့ အေဆာက္အအံု က အျခားအေဆာက္အအံု ေတြ ကို ကူးစက္ဘို႔ ပိုမို လြယ္ကူပါတယ္။
     3. CONDUCTION : အပူေလွ်ာက္ကူးတယ္ ဆိုတာ excitation of molecules ျဖစ္တာေၾကာင့္ အပူ ကူးတာပါ။ Metal (သတၱဳ) ေတြ က ေက်ာက္ခဲ ေတြထက္ စာရင္ Conduction အပူ ပို ကူးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Conducted Heat က နံရံေတြ၊ မ်က္ႏွာၾကက္ေတြ၊ ၾကမ္းခင္းေတြ၊ ခန္းစီး ေတြ ကေန အျခားအခန္း ကို ကူးႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ metal joints ေတြ က တစ္ဆင့္ပါ။ Conduction Heat က ကပ္လ်က္ အခန္းေတြ မွာ ႐ွိတဲ့ မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြ ကို မီးထ ေတာက္ႏိုင္တဲ့ ignition temperature ကို ေရာက္ေအာင္ အပူေပး ႏိုင္ပါတယ္။
4. Fire Protection in Buildings
   
   • မီးေဘးအႏၲရာယ္ က ကင္းေဝးေစ မဲ႔ Total Fire Safety System မွာ Structural Integrity လို႔ေခၚတဲ့ မီးေလာင္ တဲ့ အခ်ိန္ မွာ အေဆာက္အအံု ရဲ့ မၿပိဳလဲပဲ ေတာင့္ခံ ႏိုင္စြမ္းရည္ က မပါမျဖစ္ ပါရပါတယ္။ အထဲမွာ လူေတြ ႐ွိေနတုန္း အေဆာက္အအံု ရဲ့ ၿပိဳလဲ ခဲ့ရင္ ကပ္ဆိုက္တာ ပါပဲ။ Workmanship Quality (လက္ရာ အရည္အေသြး) နဲ႔ သံုးစြဲ တဲ့ ပစၥည္းေတြ ရဲ့ Durability (အၾကမ္းခံ ႏိုင္မႈ)၊ sustainability (တာ႐ွည္ ခံႏိုင္မႈ) ေတြ ကို ေသခ်ာ ဂရုစိုက္ ဘို႔ လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ထိထိေရာက္ေရာက္ မီးကို တားထား ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အတိုင္းအတာ အထိ Fire Resistance (မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္ရည္အား) ႐ွိရပါမယ္။ Fire Resistance ရဲ့ Criteria ေတြ က ေတာ့
     
     1. INSULATOIN: အပူဒါဏ္ ခံႏိုင္ရည္ နဲ႔ အပူကူးမႈ အား ခုခံ ႏိုင္မႈ စြမ္းရည္။
     2. INTEGRITY: မၿပိဳမလဲ၊ မပ်က္စီးပဲ ေတာင့္ခံ ႏိုင္႐ံု မက၊ မီးေတာက္ ႏွင့္ မီးခိုး မ်ားကို တားထား ႏိုင္ေသာ စြမ္းရည္။
     3. STABILITY: Structural Element တစ္ခု ၏ အေရးေပၚ အေျခအေန တြင္ မၿပိဳမလဲ ပဲ ၾကံ့ၾကံ့ ခံႏိုင္စြမ္းရည္။
5. Structural Fire Protection ရဲ့ အခန္း က႑ ကေတာ့ မီးနဲ႔ မီးခိုး ေတြ တစ္ေနရာ ကေန တစ္ေနရာ ကို မကူးစက္ ေစဘို႔ပါ။ မီးမကူးစက္ ေစဘို႔ ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဘို႔ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းကေတာ့ ေစာေစာ စီးစီး Detection (အာ႐ံုခံ သိ႐ွိ ႏိုင္ဘို႔) နဲ႔ Extinguishment (ၿငိမ္းသတ္မႈ) ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေန ကို ရဘို႔ အတြက္ ယံုၾကည္ စိတ္ခ် ႏိုင္ တဲ့ မီးသတ္စနစ္ ေတြ နဲ႔ Good Housekeeping လိုအပ္ပါတယ္။

Fire Hazard Assessment

• မီးေလာင္ မႈ ကို အေထာက္အပံ့ ေပးႏိုင္တဲ့ အခ်က္ေတြ ကေတာ့
  • မီးေလာင္ ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္း အတိုင္းအဆ
  • အဲဒီ့ ပစၥည္း ေတြ ရဲ့ မီးေလာင္မႈ စြမ္း အား (i.e. their calorific value)
  • Surface Area : ပစၥည္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား က near surface မွာ မီးေလာင္ကၽြမ္း ေလ့႐ွိပါတယ္။
  • The potential heat source
  • Airflow condition and unrestricted air supply that sustain combustion.
  • အေဆာက္အအံု ကို ဒီဇိုင္း လုပ္ျခင္း နဲ႔ ေဆာက္လုပ္ျခင္း ေတြ က အထဲမွာ ရွိတဲ့ ပစၥည္းေတြ ထက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ပိုလို႔ ႐ွိ ႏိုင္ပါတယ္။
• Architects or Engineer ေတြ က အေဆာက္အအံု ရဲ့ အသံုး၊ တည္ေနရာ၊ အက်ယ္အဝန္း၊ အျမင့္ နဲ႔ အထဲမွာ ႐ွိေနႏိုင္တဲ့ လူဦးေရ နဲ႔ mobility (သြားလာ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းႏိုင္မႈ) ေတြ ေပၚ မူတည္ ၿပီး မီး အႏၲရာယ္ အတိုင္းအဆ ကို ခန္႔မွန္းရ ၿပီး Design and Construction လုပ္ရပါတယ္။
• Fire Tests ေတြ အရ အရာဝတၳဳ ေတြ မီးေလာင္တဲ့ အခါ အသက္႐ႈၾကပ္ ေစတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ၊ အဆိပ္ေငြ႔ ေတြ နဲ႔ အတူ မ်က္ေစ့ ကိုယားယံေစ၊ အျမင္အာ႐ံုကို လည္း ေဝဝါးေစၿပီး ျမင္ကြင္းကိုလည္း ပိတ္ဆို႔ေစတဲ့ မီးခိုးေတြ ထုတ္လႊတ္ ပါတယ္။ ပလတ္စတစ္ ပစၥည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မီးေလာင္တဲ့ အခါ highly poisonous vapors နဲ႔ very dense smoke ကို ထုတ္လႊတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Building Consultant အဖို႔ အေဆာက္အအံု သံုး ပစၥည္းေတြ ရဲ့ အဂၤါရပ္ ေတြ ထူးျခားခ်က္ေတြ ကို မသံုးခင္ စစ္ေဆးဘို႔ က အေရးႀကီးပါတယ္။ စဥ္းစားရမဲ့ အခ်က္ေတြ ကေတာ့
  • မီး၊ မီးခိုး နဲ႔ ေရ ေၾကာင့္ ပ်က္စီး ႏိုင္မႈ
  • မီးေလာင္ေနတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြ ျပဳတ္က် ႏိုင္မႈ - skylight etc.
  • မီးဒါဏ္သင့္ခဲ့ ရင္ ျပင္ဆင္ရမဲ့ ကိစၥ Repair Issue ေတြ၊
  • ထိန္းသိမ္းဘို႔ နဲ႔ လဲလွယ္ဘို႔ စတဲ့ maintenance and replacement issues ေတြ၊
  ပါဝင္ပါတယ္။

Good Building Design with Fire Safety Measures

• မီးသတ္ယာဥ္ နဲ႔ fire appliances access လံုလံုေလာက္ေလာက္ ထား႐ွိေပးရမယ္။ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ နဲ႔ ကယ္ဆယ္ေရး ပုဂၢိဳလ္ ေတြ ကို အေထာက္အကူ ေပးမဲ့ fire hydrants နဲ႔ အျခား လိုအပ္တဲ့ facilities ေတြ ပါ ႐ွိထားရမယ္။
• လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ detection လုပ္ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ၿငိွမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ သင့္ေတာ္ တဲ့ အေျခအေန ဆိုရင္ လံုေလာက္ တဲ့ fixed installation ထားေပးရမယ္။
• Building services ကို designing and installing လုပ္တဲ့ အခါ၊ ဒီ Services ေတြ က မီး၊ မီးခိုး နဲ႔ toxic fumes ေတြ ကူးစက္ ပ်ံ႕ႏႇံ႕မႈ ကို အကူအညီ မေပးဘို႔ ထည့္သြင္း စဥ္းစား ရပါမယ္။ (ဥပမာ၊ ၊ Fire Damper in air ducts, fire seal for pipes when penetrating fire rated walls..)
• Construction အတြက္ မီးျမန္ျမန္ မကူးေစႏိုင္တဲ့၊ အႏၲရာယ္ ႐ွိတဲ့ မီးခုိး နဲ႔ အဆိပ္ေငြ႔ မထုတ္လႊတ္မဲ့ materials ေတြ ကို ေရြးခ်ယ္ ရပါမယ္။
• အေဆာက္အအံု ကို fire resisting walls and floors, ေတြ ကိုသံုး ၿပီး မွ်တတဲ့ အ႐ြယ္အစား ႐ွိတဲ့ compartments (အခန္းေတြ) အျဖစ္ ကန္႔ေပးရပါမယ္။ Floor တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု (သို႔) Fire compartment တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခု ၾကားထဲမွာ ႐ွိေနတဲ့ openings ေတြ မွာ လည္း သင့္ေတာ္တဲ့ fire stops ထည့္ေပးရပါမယ္။
• exterior of a building ကိုလည္း အေဆာက္အအံု တစ္ခုကေန တစ္ခု ကို မီးကူးမလြယ္ေအာင္ စဥ္းစား ဆင္ျခင္ၿပီး Designing and constructing လုပ္ရပါမယ္။

Fire Safety Regulations / Acts

• ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလို မွာ လူေတြ ရဲ့ အသက္အႏၲရာယ္ ကို ကာကြယ္ဘို႔ အတြက္ Fire Safety Regulations ေတြ ျပ႒ာန္းထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ အေဆာက္အအံု ကိုေရာ၊ အထဲမွာ ႐ွိေနတဲ့ သူေတြ ကိုေရာ၊ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ ကိုပါ အကာအကြယ္ ေပးဘို႔ အတြက္ မလိုက္နာ မေနရ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ ပါဝင္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။
• အေဆာက္အအံု ေဆာက္လုပ္ခြင့္ permit ရဘို႔ အတြက္လည္း Fire Department ရဲ့ Approval လိုအပ္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မို႔ International Fire legislations and Standards ကို သိ႐ွိေလးစား လိုက္နာတတ္ ဘို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။
• အေဆာက္အအံု တစ္ခု အတြက္ မီး အႏၲရာယ္ ကာကြယ္ေရး ကို စဥ္းစားတဲ့ အခါ ေနထိုင္သူ ေတြ အႏၲရာယ္ ကင္းေဝးေစေရး နဲ႔ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ အႏၲရာယ္ ကင္းေဝးေစေရး ေတြ က ဆက္ႏြယ္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႔ မီး၊ မီးခိုး၊ အဆိပ္ေငြ႔ ေတြရဲ့ effects (အက်ိဳးဆက္ေတြ) အားလံုးျခံဳငံု သံုးသတ္ၿပီး မွ ဒီဇိုင္း အေျဖ ရႏိုင္မယ္ ဆိုတာ သိ႐ွိ နားလည္ ေနဘို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

- Back to Top -

Classification

• Fire Protection Systems ေတြ ကို ဒီဇိုင္းလုပ္တဲ့ အခါ Classification လို႔ေခၚတဲ့ အုပ္စုခဲြျခားမႈ ေတြ လုပ္ရပါတယ္။
  1. Classification of Fire
  2. Classification of Hazards
  3. Classification of Occupancy
  4. Classification of Commodity Stored

1. Classification of Fire (NFPA/B.S)

   Class		Risk Involved	Method of Extinguishment	Extinguishing Agent
   NFPA	B.S
   A	A	Ordinary Combustible Material (such as Woods, cloth, paper, plastics, etc.)	Cooling	Water Foam
   B	B	Inflammable Liquid (Oils, Greases, Tars, Oil-based paints, Lacquers, flammable gases, etc.)	Smothering	Dry Powder, CO2 Gas, Foam
   -	C	Fire Involving Gases, e.g oxygen, LPG, LNG, etc.	Smothering	Dry Chemical Powder
   D	D	Combustible Materials (Magnesium, Titanium, zirconium, sodium, lithium and potassium)	Special Methods	Special Methods
   C	E	Energized Electrical Equipment	Smothering with non-conductive agent	Dry Powder, CO2 Gas,
   -	F	Fire Involving fats and cooking oils	Smothering	Dry Powder, CO2 Gas,

   ဒီ Classifications ေတြ က စနစ္တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခု မတူတာ သတိထားၿပီး ႏိုင္ငံ အလိုက္သက္ဆိုင္ တဲ့ Classifications ေတြ ကိုေလ့လာပါ။ ဒီ သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ကို Graphics နဲ႔လည္း ျပတတ္ပါတယ္။ Wikipedia မွာ ဆက္လက္ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။
2. Classification of Hazards (NFPA)

   Class	Locations	Combustible Materials	Abbr.
   Light(Low)	Non-Industrial Type Premises (Offices, Classroom, churches, assembly halls, etc.)	Minor Amount of Class A Materials.	XLH
   Ordinary (Moderate)	Commercial and Industrial Premises (mercantile shops and allied storage, light manufacturing, research operation, auto showroom, garages, etc.)	Handling and Processing of class A & B materials; Unlikely to burn intensely in the early stage of fire.	OH1 OH2 OH3 OH3(S)
   Extra (high)	Commercial and Industrial Premises With abnormal Fire Load	High Storage / Production of class A & B materials. Likely to develop rapid and intensely burning fires	Cat I Cat II Cat III Cat IV

3. Classification of Occupancy (BOCA, UBC, SBC)

   Group		Description	Abbr.
   A	Assembly	A-1: Occupied by more than 1000 People A-2: Less Than 1000 People A-3,A-4 & A-5 : Others	A-1 to A-5
   B	Business	Used for offices, professions, or service-type transitions	B
   E	Educational	E-1, E-2: Elementary Schools, E-3: Daycare	E-1 to E-3
   F	Factory	F-1: Moderate Hazard, F-2: Low Hazard	F1, F2
   H	Hazard	H-1 to 7: Depends on the hazardous material handled/stored.	H-1 to H-7
   I	Institutional	I-1: Nurseries, hospitals, nursing home. I-2,I-3: Others	I-1 to I-3
   M	Mercantile	Used for display, storage, and sale of merchandise	M
   R	Residential	R-1: Hotels or Motels, or boarding Houses R-2: Multi-family dwellings R-3: One or Two Family dwelling. R-4: Child Care	R-1 to R-4
   S	Storage	S-1: Moderate Hazard S-2: Low Hazard S-3: Repair Garage S-4: Open Parking Garage S-5: Air Craft	S-1 to S-5
   U	Utility	Building that does not covered by the above groups.	U

4. Classification of Commodity Stored
   
   • NFPA မွာေတာ့ ပလတ္စတစ္၊ ရာဘာ နဲ႔ ရာဘာလို ပစၥည္း မ်ိဳး ေတြ ကို ဂုဏ္သတၱိ ကို လိုက္ၿပီး Group A, Group B (သို႔) Group C လို႔ ခြဲျခား သတ္မွတ္ ပါတယ္။ သိုေလွာင္တဲ့ (သစ္၊ သတၱဳ၊ သစ္သား၊ ပလတ္စတစ္၊ စသည္၊ ) ပစၥည္း အမ်ိဳးအစား (type) နဲ႔ ပမာဏ (amount) ကို လိုက္ၿပီး Commodity ေတြ ကို္ Class I to IV လို႔ ခြဲျခား သတ္မွတ္ပါတယ္။ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစား တူေပမဲ့ ပမာဏ မတူ ရင္ Class တူခ်င္မွ တူပါမယ္။
   • British Standard မွာေရာ အျခား Standards ေတြ မွာပါ Class / Categories ခြဲ ျခားမႈ ေတြ ႐ွိပါတယ္။ လိုအပ္ရင္ ဒီလိုအပ္ခ်က္ေတြ ကို ရွာၾကည့္ႏုိင္ဘို႔ အသိေပးတာပါ။

- Back to Top -

PASSIVE FIRE PROTECTION

• Passive Fire Protectionမွာ ထည့္သြင္း စဥ္းစား ရမဲ့ အခ်က္ေတြ ကေတာ့
  1. Purpose Groups
  2. Means of Escape
  3. Structural Fire Precautions
  4. Site Planning & External Fire Fighting Provision
  ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။
• ဒီေနရာ မွာ မွီျငမ္း ႏိုင္ဘို႔ Online References ေကာင္း ေနရာတစ္ခု ကိုညႊန္း လိုပါတယ္။ Singapore Civil Defence Force (စကၤာပူ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔) ရဲ့ Publication Website ပါ။
• Fire Safety Code စည္းမ်ဥ္း ေတြ ျဖစ္ၿပီး စကၤာပူ ႏိုင္ငံ အတြက္ Fire Safety Design လုပ္တဲ့ အခါလိုက္နာ ရမဲ့ အခ်က္ေတြ ပါဝင္တာပါ။ ဘယ္ႏိုင္ငံ အတြက္ မဆို ခပ္ဆင္ဆင္ မို႔ အေျခခံ ေကာင္း တစ္ခု ကို ေပးႏိုင္လိမ့္ မယ္ လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ Free Download လုပ္လို႔ရႏိုင္တာ မို႔ လည္း ညႊန္းရတာပါ။
  ပါဝင္တဲ့ အခန္းေတြ ကေတာ့
  • Chapter 1: General
  • Chapter 2: Means of Escape
  • Chapter 3: Structural Fire Precautions
  • Chapter 4: Site Planning & External Fire Fighting Provision
  • Chapter 5: Electrical Power Supplies
  • Chapter 6: Fire Fighting Systems
  • Chapter 7: Mechanical Ventilation and Smoke Control Systems
  • Chapter 8: Other Systems
  • Chapter 9: Fire Safety Report
  ေတြျဖစ္ပါတယ္။
• ဒီေနရာ မွာ Free Download လုပ္လို႔ရတဲ့ ေလ့လာ သင့္တဲ့ စာအုပ္ေတြ ကေတာ့
  • Fire Code 2007 Master Version
  • Fire Code 2002 Handbooks
• ပထမ ဆံုး ၾကည့္တဲ့ သူေတြ အတြက္ ေတာ့ Fire Code 2002 Handbooks ေတြ ကို ၾကည့္ေစ ခ်င္ပါတယ္။ Graphics ႐ုပ္ပံုေတြ နဲ႔ ႐ွင္းျပထားတာ မို႔ ပိုၿပီး နားလည္ လြယ္ပါလိမ့္မယ္။
• Mechanical Engineers ေတြ အတြက္ အဓိက ေလ့လာသင့္တာ ကေတာ့
  • Chapter 6: Fire Fighting Systems
  • Chapter 7: Mechanical Ventilation and Smoke Control Systems
  • Chapter 8: Other Systems
  ေတြျဖစ္ပါတယ္။
• သတိျပဳဘို႔ အခ်က္ကေတာ့ ဒီ Fire Code က ဘာေတြလိုအပ္တယ္၊ ဘယ္လို အခ်ိန္မွာ ဘာကို သံုးရမယ္ ဆိုတဲ့ လိုက္နာရမဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြ ကို ႐ွင္းျပထားတာပါ။ စကၤာပူႏိုင္ငံ မွာ အေဆာက္အအံု တိုင္းအတြက္ လုပ္ရမဲ့ Fire Safety ဒီဇိုင္း အတြက္ လိုက္နာရမဲ့ အခ်က္ေတြ ပါဝင္တာသာ ျဖစ္ၿပီး Fire Safety System Design Manual မဟုတ္တာ ေတာ့ သတိျပဳပါ။

- Back to Top -

ACTIVE FIRE PROTECTION
Active Fire Protection Systems ေတြမွာ အသံုးျပဳေလ့ ႐ွိတဲ့ စနစ္ေတြ ကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

1. Portable Fire Extinguishers (အသင့္သံုး မီးသတ္ဘူးမ်ား၊)
2. Fire Hydrants ( ျခံဝင္းအတြင္း ႏွင့္ လမ္းေဘး တစ္ေလွ်ာက္ ေတြ႔ရေလ့ ႐ွိေသာ အေဆာက္အအံု ျပင္ပသံုး မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္းမ်ား၊)
3. Fire Hosereels (အေဆာက္အအံု တြင္းသံုး မီးသတ္ ေရပိုက္)
4. Stand pipe / Rising Mains (Wet/Dry Risers) (အထပ္အလိုက္ မီးသတ္သမားသံုးရန္ မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္း)
5. Automatic Sprinkler System (အလိုအေလွ်ာက္ ေရျဖန္း မီးသတ္စနစ္)၊
6. Gas Fire Suppression / extinguishing Systems ( မီးသတ္ ဓာတ္ေငြ႕သုံးစနစ္ မ်ား၊ Pyrogen, CO2, Inergen, Halon XXX, FM-200, NN100, etc. စသည္၊)
7. Fire (Heat) / Smoke detection and alarm systems (မီး၊ အပူ နဲ႔ မီးခိုး တို႔ကို အာ႐ုံခံ အခ်က္ေပးစနစ္),
8. Pressurization system (ေလဖိအားျမွင့္ ေပးေသာ စနစ္မ်ား)
9. Smoke Control System Using Natural (Displacement) or Powered (Extracted) Ventilation(မီးခိုး ကိုျပယ္ေအာင္ စုတ္ထုတ္တဲ့ စနစ္ ၊ မီးခိုး ကိုထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ စနစ္ မ်ား)၊
10. Fire Lift (အေရးေပၚ အေျခအေန တြင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ သံုးရန္ ဓာတ္ေလွကား)
11. Emergency Power Systems (အေရးေပၚ မီးစက္)
12. The Fire Engineering - Performance Based Approach (စနစ္တက် တြက္ခ်က္၊ Simulate လုပ္ ၿပီး အေျဖ႐ွာ ရေသာ စနစ္။)

ဒီ Systems ေတြ ရဲ့ အေျခခံေတြ ကို အရင္ မိတ္ဆက္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေသးစိတ္ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကိုေတာ့ ေနာက္အခြင့္အေရး ရတဲ့ အခါ တစ္ခုစီ တင္ျပေပးသြား မွာျဖစ္ပါတယ္။

1. Portable Fire Extinguishers
   
   
   • Portable Fire Extinguishers ဆိုတာကေတာ့ အသင့္သံုး မီးသတ္ဘူး ေတြ ပါ။ အေျခခံ မီးသတ္ ပစၥည္းျဖစ္ၿပီး initial outbreak of fire incident (မီးအစပ်ိဳးစ) အေျခအေနမွာ မီးအ႐ွိန္ ပိုႀကီးမလာေအာင္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဘို႔ အသံုးျပဳပါတယ္။ Fire Extinguisher ကို နည္းလမ္းက်က် အသံုးခ် မႈ က ရံဖန္ရံခါ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ ကို မေခၚေသးရခင္ မွာပဲ မီးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ ၿငိမ္းသတ္ႏိုင္တာ ကိုေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အ႐ွိန္ရ အားေကာင္းေနတဲ့ large scale fire ေတြ ကို ၿငိမ္းသတ္ႏိုင္ ဘို႔ အတြက္ ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ Portable ဆိုတဲ့ အတိုင္း အလြယ္တကူ သယ္ယူ အသံုးျပဳႏိုင္ ေစဘို႔ လိုအပ္တာ မို႔ သိပ္မေလးဘို႔ လိုအပ္ၿပီး အေလးဆံုး 20kg (44lb) မေက်ာ္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
   • Extinguishers ေတြ ကို မီးအစပ်ိဳးတဲ့ အခ်ိန္ အလ်င္အျမန္ ယူသံုး ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ ျမင္သာတဲ့ လြယ္လြယ္ကူကူ ယူသံုးလို႔ ရတဲ့ ေနရာ ေတြ မွာ ထားေပးရပါမယ္။ room exit တံခါးေပါက္ နား၊ ေကာ္ရစ္ဒါ၊ stairways ေလွခါးအတြင္း၊ lobby နဲ႔ landings ေတြ မွာ ထားဘို႔ ပိုသင့္ပါတယ္။ the potential fire hazards (မီးေလာင္ႏိုင္မဲ့ ပစၥည္းေတြ) နဲ႔ နီးတဲ့ အနားမွာ လည္းထားေပးရပါမယ္။ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ခဲ့ရင္ ယူသံုးလို႔ မရမဲ့ ေနရာ မျဖစ္ဘို႔ေတာ့ သတိထား ရပါမယ္။
     
   • အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ တဲ့ classification, hazard class နဲ႔ fire size ေပၚမူတည္ တြက္ခ်က္ ေရြးခ်ယ္ရ ပါမယ္။
   • Rating ဆိုတာကေတာ့ Fire Size လို႔ေခၚတဲ့ မီးေတာက္ ဘယ္ေလာက္အား ကို သတ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အားပါ။ အထဲမွာပါဝင္ တဲ့ Fire extinguishing agent ပစၥည္း ကိုလိုက္လို႔ ဒီ Rating ကိုလည္း ေဖာ္ျပထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။
     
   • စကာၤပူ CP55:1991 အရ Class A Fire Extinguisher ေတြ ကိုေရြးခ်ယ္တဲ့ အခါ A တစ္ယူနစ္ က 40m² for Low Hazard Occupancy, 20for Medium, 15 for high hazard. ဒီ Low, Med, High ေတြ က Light, Ordinary, High ေတြနဲ႔ ဆင္တူပါတယ္။ 200m² ဧရိယာ ရွိတဲ့ Low hazard အခန္းတစ္ခန္း အတြက္ 200 / 40 = 5A လိုအပ္ပါတယ္။ Class A Fire အတြက္ အခန္းရဲ့ ဘယ္ေနရာ ကေန ပဲျဖစ္ျဖစ္ အနီးဆံုး extinguisher အထိ သြားယူရမဲ့ Maximum travel distance က 15m ပါ။
   • British Standard နဲ႔ မေလး႐ွား၊စကၤာပူ ႏိုင္ငံ က သာမန္ အေဆာက္အအံုေတြ မွာ သံုးေလ့႐ွိတာ ကေတာ့ ABC Fire Extinguisher လို႔ေခၚတဲ့ Dry Chemical Type ပါ။ သူက Class A, B, C Fire (in B.S.) ေတြ အားလံုးအတြက္ အသံုးျပဳႏိုင္တာ မို႔ပါ။ ဒါ႔အျပင္ Class E (Electrical Fire) အတြက္လည္းအသံုးျပဳႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒီ ABC Fire Extinguisher နဲ႔ ၿငိမ္းသတ္ဘို႔ ေ႐ွာင္ရမွာ ကေတာ့ carbon disulphite နဲ႔ Class D: flammable metal Fire ျဖစ္တဲ့ magnesium and sodium ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ မီးျဖစ္ပါတယ္။
     
   • အေပၚကပံုမွာ 6-kg Dry Chemical Fire Extinguisher ပံုတစ္ခုကိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သူ႔မွာ 27A ဆိုတာနဲ႔ 144B ဆိုတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ဆိုလိုတာက Class A Rating 27 ႐ွိၿပီး Class B Rating က 144 ရွိပါတယ္။ အထက္မွာျပခဲ့တဲ့ ဇယားနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ပါ။
   • လူတစ္ေယာက္ ထဲ ကိုင္တြယ္ အသံုးျပဳ ရမွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ Portable fire extinguishers ေတြ မွာ minimum gross weight but with higher fire rating (အေလးခ်ိန္ ေပါ႔ေပါ႔ နဲ႔ အင္အားေကာင္းေကာင္း) ျဖစ္သင့္ပါတယ္။
   • Portable fire extinguishers ေတြရဲ့ effectiveness ကို ရဘို႔ အတြက္ ႏွစ္စဥ္ ဂ႐ုတစိုက္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေ႐ွာက္ ၿပီး စစ္ေဆး service လုပ္ရပါမယ္။
   • Potable fire extinguisher ေတြ ကို႐ွင္းျပခ်က္ နဲ႔ အသံုးျပဳပံု နမူနာ ကို ေလ့လာႏိုင္ဘို႔ Weblinks ေတြ ကုိ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
     1. Classification of Portable Fire Extinguishers, OSHA, U.S.A
     2. Information on Fire Extinguishers, The Fire Safety Advice Centre,, U.K
     3. All You Ever Wanted to Know about Fire Extinguishers, The Hanford Fire Department , U.S.A
2. Fire hydrant
   
   
   
   • တိုးတက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ရဲ့ လမ္းေဘး တစ္ဘက္တစ္ခ်က္ နဲ႔ အေဆာက္အအံု ျခံဝင္း ေတြ ထဲမွာ Fire hydrants လို႔ေခၚတဲ့ မီးသတ္သမားသံုး ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္း ေတြ ကို ေပ ၃၀၀ - ၅၀၀ ေလာက္ စီျခားၿပီး ႐ွိေနတာ ေတြ႔ ရပါလိမ့္မယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ သင့္ေတာ္တဲ့ ေရဖိအား Pressure ႐ွိတဲ့ ေရေတြ နဲ႔ ကို မီးသတ္တဲ့အခါ အဆင္သင့္ လိုသေလာက္ ရေအာင္ စီစဥ္ထားတာပါ။
   • Fire Hydrant နဲ႔ အနီးအနား မွာ Firemen ေတြပဲ ဖြင့္ခြင့္ ပိတ္ခြင့္ ႐ွိတဲ့ Valve Chamber ေတြ ပါ႐ွိေလ့ ႐ွိပါတယ္။ မီးသတ္ကား (သို႔) အျခား fire engine ေတြ ပိုက္ေရပန္း ေတြ နဲ႔ မီးကို ျဖန္းသတ္တဲ့ အခါ ဒီ Fire Hydrant ေတြကေရ ေတြ ကို အျခားတစ္ဘက္ကေန စုတ္ယူ ျဖည့္တင္း ရပါတယ္။
   • ဒီ Fire Hydrant ကေရေတြ သင့္ေတာ္တဲ့ ေရဖိအား Pressure မရႏိုင္ ရင္ hydrant pumps ေတြ နဲ႔ Pressure ေပးရႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို Pressurized လုပ္ထား တာေၾကာင့္လည္း ႐ုပ္႐ွင္ေတြ ထဲ မွာ ကားတိုက္မႈပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လမ္းေပၚကို ေလယာဥ္ပဲ ထိုးက်က်၊ အေကာင္ႀကီးေတြ ပဲေသာင္းက်န္းေသာင္းက်န္း ထိခုိက္သြားတဲ့ Fire Hydrant ကေရေတြ မိုးေပၚေထာင္ပန္း ေနတဲ့ ျမင္ကြင္းေတြ ကို ရုပ္႐ွင္ ဒါ႐ိုက္တာေတြ ယုတၱိရွိ႐ွိ ကူးယူ ဖန္တီး ႐ိုက္ကူးေနၾက တာျဖစ္ပါတယ္။ အျပင္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ လက္ေတြ႔ အေျခအေန တစ္ခု ကို ၾကည့္ႏိုင္ဘို႔ ေအာက္မွာ Link ေတြ ေပးထားပါတယ္။
     • YouTube - Car vs. Fire Hydrant
     • YouTube - Fire Hydrant Burst
   • မီးသတ္သမားေတြ Fire Hydrant အသံုးျပဳပံု နမူနာ ကို ေတာ့ YouTube - Fire Hydrant Training မွာ ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။
   • အမ်ားပိုင္ လမ္းမေတြ ေပၚက Fire Hydrant ေတြ ကို Public Fire Hydrant လို႔ေခၚၿပီး အေဆာက္အအံု ျခံဝင္း ေတြ ထဲမွာ ႐ွိရင္ေတာ့ Private Fire Hydrant လို႔ေခၚပါတယ္။ မီးေလာင္တဲ့ အခါ လြတ္လြတ္ကင္းကင္း မီးသတ္ခြင့္ ရႏိုင္ဘို႔ အတြက္ အေဆာက္အအံု နဲ႔ မနီးကပ္လြန္းတဲ့ အနည္းဆံုး အကြာအေဝး တစ္ခု [ဥပမာ။ NFPA: ေပ ၄၀ (22.2m)။ မေလး႐ွား၊ စကာၤပူ 6m (ေပ ၂၀ ခန္႔)] လိုအပ္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။
   • Private Hydrant တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု အမ်ားဆံုး အကြာအေဝး သတ္မွတ္ခ်က္ အေနနဲ႔ ကေတာ့ စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာ 100m ျဖစ္ၿပီး မေလး႐ွား ႏိုင္ငံ ကေတာ့ 90m ျဖစ္ပါတယ္။ အျခားေနရာ ေတြ မွာ ေတာ့ ေဒသ အလိုက္ Authority ရဲ့သတ္မွတ္ခ်က္ ကို လိုက္နာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
   • System မွာပါဝင္မွာေတြ ကေတာ့ လိုအပ္တဲ့ Fire Hydrant အေရအတြက္၊ Hydraulic Pressure နဲ႔ Flowrate ရႏိုင္မဲ့ Piping Network နဲ႔ လိုအပ္ရင္ Pump sets & control systems ေတြတပ္ဆင္ ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
   • အေတြ႕မ်ားတဲ့ အမွားေတြ ကေတာ့ နိမ့္လြန္းတာ၊ ျမင့္လြန္းတာ၊ ပိုက္ေခါင္းက သံုးလို႔မရတဲ့၊ သံုးရခက္တဲ့ ဘက္လွည့္ေနတာ၊ ျမင္ကြင္းကေပ်ာက္ေနတာ (အပင္ သို႔ တစ္ခုခု ေတြနဲ႔ ဖံုးကြယ္ေနတာ) ေတြျဖစ္ပါတယ္။
     
     
   • အေပၚက ပံုမွာ နယူးေယာက္ၿမိဳ့က Fire Hydrant တစ္ခုပံု ကို Wiki ကေနကူးယူ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေနရာေဒသ ကို လိုက္လို႔ အျခားအေရာင္ တစ္ခုခုျဖစ္ႏိုင္သလို၊ ဒီဇိုင္းလည္း ေျပာင္းလဲ ႏိုင္ပါတယ္။ Fire Engine က တိုက္႐ိုက္ ယူသံုးမွာမို႔ Fire Department ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ နဲ႔ ေတာ့ ကိုက္ညီရပါလိမ့္မယ္။ L.A (Los Angeles) County တစ္ဝိုက္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ Public Fire Hydrant ေတြ ကေတာ့ အဝါေရာင္ ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ ပါ။ ႏိုင္ငံ အလိုက္၊ ၿမိဳ့ အလိုက္ အသံုးျပဳတဲ့ Fire Hydrants အမ်ိးမ်ိဳး ရဲ့ ပံု အခ်ိဳ႕ ကို ေလ့လာႏိုင္မဲ့ Website တစ္ခုကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
     http://www.firehydrant.org/
     
3. Fire Hose reel system
   
   • Hose reel ဆိုတာကေတာ့ အေရးေပၚ မီးအစပ်ိဳးတဲ့ အခ်ိန္မွာ အေဆာက္အအံု အထဲမွာ ရွိတဲ့ သူေတြ အသံုးျပဳႏိုင္ဘို႔ ထားေပးရတဲ့ မီးသတ္ ေရပိုက္ တစ္မ်ိဳးပါ။
   • လိုအပ္တဲ့ ေရအား (Pressure + Flowrate) ရဘို႔အတြက္ လိုအပ္ရင္ hose reel pumps, fire water storage tank, hose reels, pipe work and valves ေတြထည့္ေပးရပါမယ္။
   • ထားမဲ့ေနရာ ရဲ့လိုအပ္ခ်က္ကို လိုက္ၿပီး Cabinet (ပံုး) Compartment (အခန္းကန္႔) အတြင္းမွာ ပဲ ျဖစ္ ႏိုင္သလို အခန္းထဲမွာ အ႐ွိအတိုင္း expose လည္း ပဲျဖစ္ ႏိုင္ပါတယ္။
   • အေရအတြက္ ကိုေ႐ြးခ်ယ္တဲ့ အခါ Coverage ကို မူတည္ၿပီး စဥ္းစားရပါတယ္။ ပံုမွန္ကေတာ့ Standard hose ရဲ့ အ႐ွည္ နဲ႔ ေရပန္းအကြာအေဝး ျဖစ္ၿပီး ႀကိဳတင္ သတ္မွတ္ထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အမ်ားစုက Coverage ကိုစက္ဝိုင္း နဲ႔ ဆြဲၾကည့္တတ္ ၾကေပမဲ့ တကယ့္ လိုအပ္ခ်က္အရ ဆိုရင္ေတာ့ လူသြားလို႔ ရတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ကေန တိုင္းတာရ မွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ Singapore Civil Defense Fire Codes ေတြထဲ က Chapter 6 မွာၾကည့္ပါ။
   • Hose reels ေတြကို အထဲမွာ ႐ွိေနတဲ့ သူေတြ အသံုးျပဳႏိုင္ဘို႔ ရည္႐ြယ္တဲ့ အတိုင္း သံုးတဲ့ သူ အႏၲရာယ္ ကင္းကင္း နဲ႔ လြယ္လြယ္ကူကူ နီးနီးနားနား ယူသံုးႏိုင္ ဘို႔ က အေရးႀကီးပါတယ္။ ေယဘုယ် အားျဖင့္ along escape routes (သို႔) Fire exit နားမွာ ထားေပး ရ ပါမယ္။ မီး မေတာ္တဆ စျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္ မွာ ထြက္ခြာလာ ၾကတဲ့ လူေတြ အဆင္သင့္ အသံုးျပဳ ႏိုင္မွာပါ။
   • အထူးသျဖင့္ ႐ုံးခန္းေတြ မွာ ေတာ့ Lift or Stair Lobby ကိုထြက္တဲ့ Fire exits နဲ႔ ကပ္ရက္မွာ ထားထား ေပးရပါမယ္။ ဒါမွ Lobby ရဲ့ Smoke Stop Doors ေတြ ကို မဖြင့္ပဲ သံုးႏိုင္မွာ မို႔ Lobby ထဲမွာ မီးခိုးေတြ နဲ႔ ျပည့္လာမဲ့ အေျခအေန ကို ကာကြယ္ ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
   • အသံုး မ်ားတဲ့ Hose ကေတာ့ 30m Hose ပါ၊ ပံုမွန္ Hose nozzle က ေန 6-m အကြာအေဝး ကို Coverage လို႔သတ္မွတ္ ေပမဲ့ အမ်ားအားျဖင့္ 30m နဲ႔ မွန္းၿပီး လ်ာထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ပံုမွန္ အားျဖင့္ Architect က ေနရာ ခ်ေပးတာပါ။ ဒါကို လည္း ႏိုင္ငံ၊ ၿမိဳ့ အလိုက္၊ Regulation နဲ႔ျပန္ စစ္ဘို႔ လိုအပ္ပါလိမ့္ မယ္။
   • NFPA သံုးတဲ့ စနစ္ မွာေတာ့ သူ႕ကို Standpipe Class II အေန နဲ႔ ေတြ႕ရၿပီး Standpipe (or) Fire Sprinkler နဲ႔ တြဲသံုးတာ ေတြ႕မိပါတယ္။ ခပ္ဆင္ဆင္ ဆိုေပမဲ့ အနည္းငယ္ အသံုးနဲ႔ configuration ျခားနားမႈ ေတာ့ အနည္းငယ္ ရွိပါတယ္။
4. Standpipe / Rising Mains
   
   
   
   • Rising Mains ဆိုတာကေတာ့ Firemen ေတြ အသံုးျပဳဘို႔ တပ္ဆင္ထားတဲ့ Internal Hydrants ေတြပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ အျခားအေခၚအေဝၚ ကေတာ့ Standpipe ပါ။ NFPA မွာ ေတာ့ Standpipe လို႔ပဲသံုးပါတယ္။ အဓိကသံုးတဲ့ Types ကႏွစ္ခု႐ွိပါတယ္။
     • Dry(Dry Rising Mains / Dry Risers)
     • Wet (Wet Rising Mains / Wet Risers)
     Dry Riser ဆိုတာ ကပံုမွန္ ေရျဖည့္မထားတဲ့ ပိုက္ေတြ မို႔ ေခၚတာပါ။ သူ႔ကို Fire Engine ေတြကတစ္ဆင့္ ေရျဖည့္ၿပီး အသံုးျပဳရပါတယ္။ Wet Riser ေတြကေတာ့ Pressurized Water နဲ႔ျဖည့္ထားတာပါ။ စကၤာပူ၊ မေလး႐ွား မွာသံုးတဲ့ Landing Valves ေတြရဲ့ Hose connection size က 65mm (2-½”) ျဖစ္ပါတယ္။ NFPA မွာေတာ့ 1-½” နဲ႔ 2-½” ႐ွိပါတယ္။
   • ပံုမွန္အားျဖင့္ Wet riser system ေတြမွာ ပါဝင္တာေတြ ကေတာ့
     • Riser ပိုက္ထဲ ေရေမာင္းထည့္ေပးဘို႔ duty fire pump with standby pump ေတြ
     • 150mm diameter riser pipe နဲ႔ အထပ္တိုင္း မွာ Canvas Hose ခ်ိတ္ဆက္ Connect လုပ္ဘို႔ Landing Valves ေတြ
     • မီးေလာင္ရင္ ပက္ျဖန္းဘို႔ Canvas Hoses with nozzles ေတြ
     • Canvas Hose ေတြခ်ိတ္တင္၊ ထားဘို႔ အတြက္ Hose cradle ေတြ
     • System pressure ကို maintain လုပ္ႏိုင္ဘို႔ အတြက္ jockey pump လို႔ေခၚတဲ့ Pump အေသးစားေလးေတြ
     ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။
   • Wet Riser stage တစ္ခုစီ အတြက္ အျမင့္သတ္မွတ္ခ်က္ လည္း႐ွိပါတယ္။ စကာၤပူမွာ 120m အထိ ခြင့္ျပဳၿပီး မေလး႐ွား မွာ ေတာ့ 60m အထိသာ သတ္မွတ္ထားၿပီး ျခြင္းခ်က္နဲပ ခြင့္ျပဳရင္ေတာင္မွ 70.15m အထိပဲ အမ်ားဆံုးထားခြင့္ ႐ွိပါတယ္
   • ဒီေနရာမွာ ႀကံဳလို႔ Breeching Inlet လို႔ေခၚတဲ့ Fire Department Connection အေၾကာင္းကို ေျပာျပလိုပါတယ္။ ဒီ Inlet ေတြကို Fire Appliances Access နဲ႔ ကပ္ရက္မွာ ထားေပးထားရ ပါတယ္။ လိုအပ္လို႔ ႐ွိရင္ အျပင္ကေန ေရျဖည့္ေပးလို႔ ရေအာင္ပါ။ Dry Rising Mains တစ္ခုတည္း မွာသာ မဟုတ္ပဲ ေရသံုးတဲ့ စနစ္ ေတြျဖစ္တဲ့ Automatic Sprinkler Systems နဲ႔ Wet Rising Main System ေတြ မွာပါ ပါရပါတယ္။ ျခားနားခ်က္ ကေတာ့ Dry rising mains က ဒီ Fire department connection ကိုလံုးလံုး အမွီျပဳေနရတာပါ (မွတ္ခ်က္၊ ၊ ေရခဲေလာက္ေအာင္ မေအးေသာ ႏိုင္ငံ မ်ားအတြက္။)
   • ဘယ္အေျခအေန မွာ ဘယ္စနစ္ ကို လိုအပ္တယ္ ဆိုတာ ကေတာ့ အေဆာက္အအံု ရဲ့ အျမင့္ေပၚ မူတည္ၿပီး သတ္မွတ္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ဒီအျမင့္ ကို သတ္မွတ္တဲ့ အခါ fire appliance access level လို႔ေခၚတဲ့ မီးသတ္ယာဥ္ ရပ္တဲ့ ေနရာ ကို Base ထားၿပီး တိုင္းတာ ရပါတယ္။
     • မေလး႐ွား ႏိုင္ငံ
       • 18.3 meters မွ 30.5 meters အထိ: Dry Riser
       • Above 30.5 meters: Wet Riser
       • Wet Riser: 60 to 70.15m/ Stage
     • စကာၤပူ ႏိုင္ငံ
       • above 24m (general) /10m (Purpose group II - Other residential)မွ 60m အထိ: Dry Riser
       • Above 60m : Wet Riser
       • Wet Riser: 120m/ Stage
   • NFPA (US)
     • NFPA အရ
       • အေပၚဆံုးထပ္ က ေပ ၃၀ ထက္ ပိုျမင့္ေနရင္ (သို႔)
       • ေျမေအာက္ ေအာက္ဆံုးထပ္က ေပ ၃၀ ထက္ ပို နိမ့္ေနရင္၊
       • Fire department vehicle access နဲ႔ ေပ ၄၀၀ ထက္ပို ေဝးေနရင္ (ျခြင္းခ်က္။ Sprinkler Protected (or) less than 10,000 sqft (or) BOCA: Group A-4, A-5, F-2, R-3, S-2and U. )
       • Malls
       • Stages of a theater, auditorium, etc. where props are prepared and used.
       ျဖစ္ခဲ့ရင္ Standpipe ေတြ ထည့္ေပးရပါမယ္။ ၿပီးေတာ့ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေဘာင္ထဲ မဝင္ရင္ Wet System သံုးသင့္တယ္ လို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
       • ၇၅ ေပ ေအာက္ အေဆာက္အအံု
       • ေပ ၁၅၀ ေအာက္ Automatic Sprinkler Protected Building
       • ေပ ၁၅၀ ေအာက္ Open Parking Structure
     • Standpipe ေတြ ကို Classes သံုးခု ခြဲျခားထားပါတယ္။
       • Class I : 2-½” Hose Station for use by the fire department
       • Class II : 1-½” Hose Station for use by the occupants of the building or the fire department
       • Class III: Both Class I & Class II hoses
     • ဒီမွာပါတဲ့ Class II ကို မေလးရွား၊ စကာၤပူ နဲ႔ British Standard မွာ Hosereel System အေန နဲ႔ သီးသန္႔ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သဘာဝ ျခားနားခ်က္ အနည္းငယ္ေတာ့ ရွိပါတယ္။
     • Systems ေတြကို Wet, Dry နဲ႔ Manual ရယ္လို႔ သံုးမ်ိဳး Classified လုပ္ထားပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ Dry Systems ဆိုတာ က ပံုမွန္အေျခအေန မွာ Compressed Air ျဖည့္ထားတာျဖစ္ၿပီး လိုအပ္ရင္ ေရကို Automatically ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Semi-automatically ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေမာင္းထည့္ေပး ရပါတယ္။ Manual ဆိုတာ ကေတာ့ Fire Department က လိုအပ္သလို (wet/dry) အသံုးျပဳဘို႔ အတြက္ သီးသန္႔ တပ္ဆင္ ေပးရတာပါ။
5. Automatic Sprinkler System
   
   • Automatic sprinkler system ဆိုတာကေတာ့ Water Supply, a network of pipes, sprinkler heads, and other components ေတြ ပါဝင္ၿပီး အေဆာက္အအံု ထဲမွာ Temperature (or) Smoke Level ကို Detect လုပ္ေနၿပီး၊ ႀကိဳတင္ သတ္မွတ္ထား တဲ့ စိုးရိမ္ အမွတ္ေရာက္ တဲ့ အခါ အလိုအေလ်ာက္ မီးကိုၿငိမ္းသတ္ ေပး၊ လူေတြကို လည္း wanring လုပ္ေပး ႏိုင္ မဲ႔ Integrated Fire Suppression System တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။
   • ပံုမွန္ Fire Sprinkler Systems ေတြမွာ ပါဝင္ႏိုင္တာ ကေတာ့ fire pumps, water storage tanks, control valve sets, sprinkler heads, flow switches, pressure switches, pipework and valves ေတြပါ။ ဒီ System က လူဝင္ပါစရာ မလိုပဲ သူ႔အလိုလို automatically operates လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
   • ႐ိုး႐ိုး Sprinkler Head သတ္မွတ္ထားတဲ့ အပူခ်ိန္ တစ္ခု မွာ အပူ ေၾကာင့္ ကြဲႏိုင္တဲ့ liquid filled glass bulb ပါဝင္ၿပီး၊ ဒီလိုကြဲတဲ့ အခါ ပိတ္ထားတဲ့ အဆို႔ ပြင့္သြား ၿပီး အထဲမွာ ႐ွိတဲ့ Pressurized (ဖိအားျမင့္) ေရေတြ ကို သူ႔အနားတစ္ဝုိက္ ကို အလိုလုိ ပက္ျဖန္းၿငိမ္းသတ္ ပါေတာ့တယ္။ လိုအပ္တဲ့ အပူခ်ိန္ကို ေရာက္တဲ့ မီးနဲ႔ နီးတဲ့ ေနရာက Sprinkler ေတြပဲ Operate လုပ္ (ကြဲၿပီးေရျဖန္း) မွာပါ။

     	Bulb shatters when Operating temperature is reached	Water is discharged onto the seat of the fire

   • ေအာက္မွာ Sprinkler Systems ေတြကို ခြဲျခားျပထားပါတယ္။
     1. Wet pipe installation : sprinkler bulb ကြဲတဲ့ အခါ အဆင္သင့္ ပန္းထြက္ႏိုင္ေအာင္ Pipework ထဲမွာ ဖိအားနဲ႔ ေရျဖည့္ထား တဲ့ Installation ျဖစ္ပါတယ္။
     2. Dry pipe installation : ပိုက္ထဲမွာ Compressed Air နဲ႔ျဖည့္ထားၿပီး sprinkler bulb ကြဲတဲ့ အခါ ပထမ ေလ ေတြထြက္ လာမယ္ ျပီးရင္ ပိုက္ထဲကို ေရဝင္လာၿပီး Sprinkler Head ကေန ေရ ပန္းထြက္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ Installation ျဖစ္ပါတယ္။
     3. Pre-action installation : သူလည္း ပိုက္ထဲ ကို Compressed Air နဲ႔ျဖည့္ထားၿပီး smoke or heat detectors က မီး၊ မီးခိုး ကို Detect လုပ္ေတြ႔ တဲ့ အခါ ဒီပိုက္ေတြ ထဲကို ေရျဖည့္ၿပီး အဆင္သင့္ ျပင္ထားပါတယ္။
        ေရ ကေတာ့ sprinkler bulb ကြဲတဲ့ အခါ မွ သာ Sprinkler Head ကေန ေရ ပန္းထြက္ မွာပါ။
     4. Deluge installation : Sprinkler မွာ bulb မပါပါဘူး၊ အပြင့္ပါ။ fire ကို detected တဲ့အခါမွာ the deluge valve ကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ အလိုလိုဖြင့္ေပးမွာ ျဖစ္ၿပီး Sprinkler heads ေတြ အားလံုးကေန တစ္ၿပိဳင္နက္ ထဲ ထုတ္လႊတ္ ပက္ျဖန္း မွာျဖစ္ပါတယ္။
   • Wet pipe installation က အသံုးအမ်ား ဆံုးပါ။ ေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ့ Wet pipe installation Typical Arrangement ပံုစံ ကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
   • ေအာက္မွာ သံုးေလ့႐ွိတဲ့ ေနရာ နဲ႔ Architectural လိုအပ္ခ်က္ ကို ျဖည့္ေပးႏိုင္မဲ႔ Sprinkler Heads ပုံစံ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
     
   • ဒီလို အသံုးမ်ားတဲ့ Sprinkler Heads ေတြ ကို လိုအပ္ခ်က္ အလိုက္ သိခ်င္ရင္ Victaulic Company ရဲ့ Automatic Sprinkler Product Reference (pdf) မွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ေလ့လာတဲ့ အခါ ႐ွာၾကည့္ေစခ်င္ တာ ကေတာ့
     • Sprinkler Types
     • Deflector Types
     • Response Category (Standard, Quick, Open, ESFR)
     • K-Factors ( S.I / I.P unit dependent)
     • Temperature Rating [e.g. 68°C(Most commonly used) and 79°C (Kitchen) etc.]
       ေတြပါ။
   • ကိုယ္သံုးမဲ့ Hazard Class နဲ႔ Application လုိအပ္ခ်က္ ေပၚမူတည္ ၿပီး သံုးရမဲ့ Sprinkler Head ကို ေသခ်ာ စိစစ္ ေရြးခ်ယ္ရပါတယ္။
   • Architectural အျမင္ပန္း လွဘို႔ လိုအပ္တဲ့ ေနရာေတြ မွာလည္း လိုက္ဖက္တဲ့ Sprinkler အမ်ိဳးအစား ကို ေရြးခ်ယ္ ႏိုင္ပါတယ္။
   • Hazard Class အေၾကာင္းကို အထက္မွာ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ Hazard Class အလိုက္ လိုအပ္တဲ့ ေရထြက္အား နဲ႔ AMAO (Assumed Area of Operation) လို႔ေခၚတဲ့ မီးေလာင္ရင္ အမ်ားဆံုး ကာကြယ္ရမဲ့ ဧရိယာ ခန္႔မွန္း ခ်က္ က လည္း ကြဲျပားျခားနား ပါလိမ့္မယ္။ သက္ဆိုင္တဲ့ Pump Capacity နဲ႔ Water Storage Capacity ေတြ လည္း ကြဲျပားျခားနား ပါတယ္။
   • Hazard Class အလိုက္ Sprinkler Head တစ္ခု ကေန ကာကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ Area ကိုလည္း သတ္မွတ္ ေပးထား ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ Sprinkler တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုၾကား ရွိရမဲ့ အကြာအေဝး ကိုလည္း သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။
   • K-Factor ကေတာ့ sprinkler ကေနဖြင့္ေပးမဲ့ Orifice ရဲ့ အရြယ္အစား ပါ။ K factor ႀကီးရင္ Orifice ႀကီးတာမို႔ ပန္းထြက္တဲ့ ေရအားလည္း မ်ားပါတယ္။ ဒီတန္ဘိုး က သံုးမဲ့ application နဲ႔ hazard class ေပၚမူတည္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ရတာပါ။
   • Sprinkler Head ကိုေရြးခ်ယ္တဲ့ အခါ အခန္းရဲ့ အပူခ်ိန္ နဲ႔ သံုးမဲ့ application ကို လိုက္ၿပီး Temperature Rating ကို သတ္မွတ္ပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အခန္းအပူခ်ိန္ ထက္ 30°C (54°F) ေလာက္ လို႔သတ္မွတ္ ၾကပါတယ္။ Sprinkler Bulb ေတြရဲ့ temperature rating ကို color code နဲ႔ခြဲထားေလ့ ရွိပါတယ္။
   • ေအာက္မွာ Victaulic Company ရဲ့ Automatic Sprinkler Product Reference ကေန ထုတ္ယူထားတဲ့ Sprinkler rating ေတြကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
     
     Available Temperature Ratings

     Part ID	Nominal Temperature Rating	Maximum Ambient Temp. Allowed	Glass Bulb Color
     A	135°F/57°C	100°F/38°C	Orange
     C	155°F/68°C	100°F/38°C	Red
     E	175°F/79°C	150°F/65°C	Yellow
     F	200°F/93°C	150°F/65°C	Green
     J	286°F/141°C	225°F/107°C	Blue
     K	360°F/182°C	300°F/149°C	Purple
     M	Open	––	No Bulb

     All glass bulbs are rated for temperatures from -67°F/-55°C up to those shown in adjacent table.
     Manufacturer တစ္ခု နဲ႔တစ္ခု product code လုပ္ပံု တူခ်င္မွ တူပါမယ္။ Viking ကေတာ့ သူ႕ရဲ့ Product Code ကို Temperature Suffix (°F/°C): 135°/68° = A, 155°/68° = B, 175°/79° = D, 200°/93° = E, 212°/100° = M, 286°/141° = G, 360°/182° = H, 500°/260° = L, OPEN = Z (Teflon® only) လို႔ သတ္မွတ္ထား ပါတယ္။
   • NFPA 13 အရဆိုရင္ေတာ့
     

     Maximum Ceiling Temperature	Temperature Rating	Temperature Classification	Color Code (with Fusible Link)	Glass Bulb Color
     100°F / 38°C	135-170°F / 57-77°C	Ordinary	Uncolored or Black	Orange (135°F) or Red (155°F)
     150°F / 66°C	175-225°F / 79-107°C	Intermediate	White	Yellow (175°F) or Green (200°F)
     225°F / 107°C	250-300°F / 121-149°C	High	Blue	Blue
     300°F / 149°C	325-375°F / 163-191°C	Extra High	Red	Purple
     375°F / 191°C	400-475°F / 204-246°C	Very Extra High	Green	Black
     475°F / 246°C	500-575°F / 260-302°C	Ultra High	Orange	Black
     625°F / 329°C	650°F / 343°C	Ultra High	Orange	Black

   • BS 5306 မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ Color Code ကလည္း NFPA နဲ႔ ဆင္ပါတယ္။
   • အသံုးအမ်ား ဆံုး ကေတာ့ standard temperature rating ျဖစ္တဲ့ 155°F/68/°C ျဖစ္ၿပီး အနီေရာင္ ပါ။
   • အခန္းရဲ့ အျမင့္ က သိပ္ျမင့္လြန္း ရင္ ႐ိုး႐ိုး sprinklers heads က သိပ္ မထိေရာက္ ေတာ့ပါဘူး။ ဒီအေျခအေန ေတြ မွာ early response sprinkler heads, large droplet sprinkler heads (သို႔) deluge systems ေတြကို စဥ္းစားရပါလိမ့္မယ္။ ဒီအျမင့္ ရဲ့သတ္မွတ္ ခ်က္ ကိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ ရဲ့ Code Regulation နဲ႔ တိုက္ဆိုင္ စစ္ေဆးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
   • Sprinkler head ေတြမွာ Spray Pattern ဆိုတာ ႐ွိပါတယ္။ နမူနာ ပံု နဲ႔ web link ကိုေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီ pattern ေတြ ကို သံုးရေလာက္ေအာင္ လိုအပ္ခ်က္ ႐ွိေလ့မ႐ွိေပမဲ့ သိထားသင့္တယ္ ထင္လို႔ ထည့္လိုက္ရတာပါ။
     Viking Sprinkler– Spray Patterns
     
     • Toronto Fire Dept-FIRE DEMO-Working Residential Sprinkler
     • Fire Sprinkler Demonstration
   • စိတ္ဝင္စား တယ္ဆိုရင္ ေအာက္မွာ ျပထားတဲ့ စနစ္ေတြ ကို လည္းရွာေဖြ ေလ့လာ ဘို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။
     • Drenchers
     • Other Systems
   • စကာၤပူ၊ မေလးရွား ႏိုင္ငံ မွာ ဒီဇိုင္း လုပ္မယ္ ဆိုရင္ ေအာက္က အဆင့္ ေတြ လိုအပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ (References ေတြ အရ Australia နဲ႔ U.K မွာလည္း အလားတူ ပဲ လို႔ သတ္မွတ္လို႔ ရပါတယ္။)
     
     1. Classification of Fire Hazard [ LH, OH (1, 2, 3, 3S), HH (Cat 1, 2, 3, 4) ]
     2. System Types [ Wet, Pre-Action, Deluge, Others, ... ]
     3. Design Data [ Design Density of Discharge and Assumed Area of Operation (AMAO) ]
     4. Water Source [ Pump Suction Tank, Gravity Tank, etc. ]
     5. Water Tank Storage Capacity [ Normal Capacity, Reduced Capacity /w Conditions ]
     6. Sprinkler Pumps (Duty, Standby, Jockey) Capacities
     7. Coverage and Spacing of Sprinklers
     8. Special Provisions (Under Beam, Under Duct, Above Concealed Ceiling, Above Open Grid Ceiling, etc.)
     9. Size and Type of Sprinklers
     10. Piping Arrangements (End-Center, End-Side) and Pipe Sizes (Pre-calculated, Partly pre-calculated, Fully hydraulically calculated systems)
     11. Total Number of Alarm (Control) Valves
     12. Maximum area of Zone Protected by Each Alarm Valve [New Requirements in Singapore](or) Maximum Sprinklers per Alarm Valve [Obsolete in Singapore]
6. Gaseous Fire Suppression Systems
   
   • Gaseous fire suppression systems (ဓာတ္ေငြ႕သုံး မီးသတ္ စနစ္မ်ား) ဆိုတာကေတာ့ inert gases ေတြနဲ႔ chemical agents (မီးသတ္ပစၥည္း၊ ဓာတ္ေငြ႔) ေတြ ကို အသံုးျပဳၿပီး မီးၿငိွမ္းသတ္ တဲ့ စနစ္ေတြ ကို ေခၚတာပါ။
   • Electrical Equipments ေတြ ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ (NFPA Class C / BS Class E Fire) ေတြ ကိုၿငွိမ္းသတ္ဘို႔ အတြက္ ပိုထိေရာက္ပါတယ္။
   • ဒီလိုသံုးတဲ့ Agent (Gas) အမ်ားစု ကို အရည္ (Liquid State under high pressure) နဲ႔ သုိေလွာင္ ထားေလ့႐ွိၿပီး အခ်ိဳ႕ အမ်ိဳးအစား ေတြကို ေတာ့ High Pressure Compressed Gas အေနနဲ႔ သိုေလွာင္ထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ဒီစနစ္မွာ ပံုမွန္ ပါေလ့႐ွိတာေတြ ကေတာ့
     • the agent
     • agent storage containers (cylinders)
     • agent release valves
     • fire detectors
     • fire detection system (wiring control panel, actuation signaling),
     • agent delivery piping, and
     • agent dispersion nozzles.
   • မီးကို Fire Detection System က Detect လုပ္ ေတြ႔႐ွိ တဲ့အခါ ႐ွိေနတဲ့ လူေတြကို အသိေပး ဘို႔ warning sign / signal လုပ္ၿပီး ေတာ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္ Delay ေရာက္တဲ့ အခါမွာ ေတာ့ ဒီစနစ္ က agent dispersion nozzle ကေန ဒီ agent ေတြကို ထုတ္လႊတ္ေပး ပါလိမ့္မယ္။
   • Agent အမ်ိဳးအစား ကေတာ့ အဓိက သံုးမ်ိဳး႐ွိပါတယ္။
     1. The Carbon dioxide system: CO₂ ကို အရည္ပံုစံ နဲ႔ Pressurized Tanks (Cylinders) ေတြထဲမွာ သိုေလွာင္ ထားပါတယ္။ Nozzles ေတြကေန CO₂ ထုတ္လႊတ္တဲ့ အခါ အရည္ကေန အေငြ႔ျပန္ၿပီးေတာ့ မီးကို အပူကိုလည္း စုတ္ Oxygen ကိုလည္း ေလ်ာ့က်ေစၿပီး မီးကိုၿငိမ္းေစပါတယ္။ ဒီလို Evaporate ျဖစ္တဲ့ အတြက္ Heat Absorption: 120 BTU / lb.of gas ႐ွိပါတယ္။ ဒီစနစ္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္ႏိုင္ဘို႔ ကေတာ့ အလံုပိတ္ထားတဲ့ အခန္းျဖစ္ဘို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစနစ္မွာ Fire Detection ျဖစ္တာနဲ႔ Ventilation အလိုလိုပိတ္ေပးမဲ့ စနစ္ေတြ၊ Automatic Curtain ေတြ ပါဝင္ရပါတယ္။ ေလထဲမွာ CO₂ မ်ားရင္ အသက္႐ႈ ၾကပ္ေစ ပါတယ္။ ေလထဲမွာ CO₂ အတိုင္းအဆ 10% ထက္ပိုပါရင္ လူကို မူးေမ့သြားေစ ႏိုင္ပါတယ္။
        ဒီစနစ္ ကဓာတ္ေငြ႔ ကို Discharge မလုပ္ခင္ လူေတြ အခန္းထဲက ေန Evacuate လုပ္ခြင့္ ရေအာင္ Visual and Audio Alarm နဲ႔ သတိေပးၿပီး Time delay အခ်ိန္ေပးပါတယ္။ ဒီစနစ္ ေတြကို electrical transformer rooms, switchrooms and standby generator rooms ေတြ မွာထားေပး ေလ့႐ွိၿပီး လူေတြပံုမွန္ ႐ွိေနေလ့႐ွိတဲ့ အခန္းေတြ မွာ ေတာ့ မသံုးသင့္ပါဘူး။CO₂ Fire Extinguishing System for Electrical Rooms
     2. Halogenated gas ဆိုတာကေတာ့ Fluorine, Chlorine, Bromine, or Iodine စတဲ့ halogen တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ပါဝင္တဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ ေတြကို ေခၚတာပါ။ အရင္တုန္းက အသံုးအရမ္းမ်ား ခဲ့တာ ကေတာ့ Halons 1211 နဲ႔ Halon 1301 ပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီဓာတ္ေငြ႕ ေတြရဲ့ Ozone depletion property ျဖစ္တဲ့ ODP (Ozone Depletion Potential) မ်ားတာ ေၾကာင့္ သံုးဘို႔ ပိတ္ပင္ ခဲ့ၾက ၿပီး အျခား Alternatives အမ်ိဳးမ်ိဳး နဲ႔ အစားထိုး ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒါေတြ ကေတာ့ FE-13 (Trifluoromethane), FE-25 (Pentafluoroethane), FM-100 နဲ႔ FM-200 ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါအထဲ မွာ FM-200 ကလြဲလို႔ အျခားဓာတ္ေငြ႔ ေတြရဲ့ ODP က မ်ားေနဆဲ မို႔ တျဖည္းျဖည္း နဲ႔ေလွ်ာ့ခ်ရမဲ့ အထဲမွာ ပါေနပါတယ္။ အျခားျပႆနာ ျဖစ္တဲ့ ေလထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မၿပိဳမကြဲ တည္႐ွိ ေနႏိုင္တဲ့ atmospheric life ႐ွည္တာရယ္၊ Global warming potential (GWP) မ်ားတာေတြ ရယ္ က FM-200 အပါအဝင္ Halogenated gas ေတြအားလံုး ကို ပိတ္ပင္ပစ္ ဘို႔ျဖစ္လာေတာ့ တာပါပဲ။အထူးသျဖင့္ Green Building ေတြမွာ Halon နဲ႔ CFC ပါတဲ့ Agent ေတြ ကို မသံုးဘို႔ ကန္႔သတ္လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
        
        1. FE-13 (also known as Trifluoromethane, HFC-23, CHF₃)
        2. FE-25 (also known as Pentafluoroethane, HFC-125, C₂HF₅),
        3. FE-232 (also known as Dichlorotrifluoroethane HCFC-123 , C₂HCl₂F₃ )
        
        FM200 Fire Extinguishing Systemfor Computer Rooms
     3. Atmospheric Gas Blend ေတြကေတာ့ ေလထဲမွာ သဘာဝအတိုင္း႐ွိ ေနႏိုင္တဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ ေတြပါဝင္တဲ့ စနစ္ပါ။ Argon, Nitrogen ေတြကို အဓိကေပါင္းစပ္ ထားၾကၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ Carbon dioxide ကိုပါထည့္သြင္း blend လုပ္ထားတတ္ တဲ့ Agent ေတြပါ။ ခုအသံုးမ်ားလာတာ ကေတာ့ NN100, Inergen & Argonite ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီစနစ္ေတြ က ပိုၿပီးထိေရာက္ အက်ိဳး႐ွိေစတာ မွန္ေပမဲ့ Halogenated စနစ္ ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ ရင္ Gas / volume of space ပိုၿပီး လိုအပ္ပါတယ္။ ဥပမာ NN100 စနစ္ က FM-100 စနစ္ထက္ Storage Cylinders အရည္အတြက္ ပိုၿပီး လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေနရာ လည္းပိုလို အပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ သဘာဝ နဲ႔ သဟဇာတျဖစ္တဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ေတြပါ။ (GWP=0, ODP=0) ျဖစ္လို႔ Ozone Depletion Potential မ႐ွိသလို Global warming potential လည္းမ႐ွိပါဘူး။
   • Theory:Fire Tetrahedron နဲ႔ ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ ေတြ႔ရမယ့္ ျငွိမ္းသတ္ေပးပံုေတြ ကေတာ့
     • Reduction of heat (အပူကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း) : Representative agents: Novec 1230.
     • Reduction or isolation of oxygen (ေလထဲမွ ေအာက္ဆီဂ်င္ပါဝင္ ႏႈန္းေလွ်ာ့ခ်ျခင္း) : Representative agents: Argonite / IG-55, carbon dioxide, Inergen, and NN100.
     • the chain reaction ကိုထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း : Representative agents: FE-13, FE-227, FE-241, FE-25, FE-36, FM-200, Halons, Halon 1301, Freon 13T1, NAF P-IV, NAF S-III, and Triodide (Trifluoroiodomethane).
7. Fire detection and Alarm systems
   
   • မီးေလာင္မႈ ျဖစ္တဲ့ အခါ မထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ႀကီးထြားမလာေသးခင္ သင့္ေတာ္တဲ့ ၿငွိမ္းသတ္မႈ လုပ္ခြင့္ရေအာင္ မီးလွန္႔ သတိေပးႏိုင္ဘို႔ Fire detection and alarm systems ေတြကို ဒီဇိုင္း လုပ္ထားတာပါ။
   • အေဆာက္အအံု တစ္ခုခ်င္းစီ မွာ မီးအႏၲရာယ္ နဲ႔ ကူးစက္ႏိုင္မႈ ျပႆနာ အစုလိုက္႐ွိေနတတ္ လို႔ ဒီလို လူေတြရဲ့ အသက္နဲ႔ စည္းစိမ္ကို ကာကြယ္ ဘို႔ အဓိက ရည္႐ြယ္ ထား တဲ့ စနစ္ေတြ ကို လုပ္ရတဲ့ Designer ေတြ အတြက္ တာဝန္ႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အ ေဆာက္အအံု တစ္ခုခ်င္းစီ အလိုက္ လိုအပ္ခ်က္ ကို ျဖည့္ဆီးႏိုင္ေအာင္ ဒီဇိုင္း လုပ္ေပးႏိုင္ဘို႔ က အေရးၾကီးပါတယ္။
   • လူကပဲျဖစ္ျဖစ္ Automatic Devices ေတြကေနပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မီးေလာင္ တာကို ေတြ႕႐ွိတဲ့အခါ အေဆာက္အအံု ရဲ့ management က အေျခအေန ကိုဆန္းစစ္၊ ၿပီးေတာ့ Activating Building Fire Alarm System, Total or partial evacuation အတြက္ ညႊန္ၾကားေပးဘို႔ နဲ႔ လိုအပ္ရင္ မီးသတ္ဌာန ကိုသတင္းပို႔ ဘို႔ အစ႐ွိတဲ့ သင့္ေတာ္ တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈ actions ေတြကို လုပ္ေဆာင္ရပါတယ္။ အေဆာက္အအံုႀကီးေတြ မွာ အလိုအေလ်ာက္ တုန္႔ျပန္ ႏိုင္တဲ့ Automatic Sensing (Detecting) Devices ေတြ နဲ႔ အတူ Automatic Alarm နဲ႔ Signaling Systems ေတြ ပါဝင္ဘို႔ Fire Code ေတြ မွာသတ္မွတ္ ထားေလ့ရွိပါတယ္။
   • Detection & Signaling devices ေတြက addressable နဲ႔ nonaddressable လို႔ ႏွစ္မ်ိဳး႐ွိပါတယ္။ Addressable type ကေတာ့ သူတို႔ရဲ့ သီးသန္႔ address က ေန သက္ဆိုင္တဲ့ initiating devices’ location ေတြကို ေပးပါလိမ့္မယ္။
     
     • Manual Alarm Station (Manual Call Point)
     • Thermal Detectors
     • Smoke Detectors
     • Magnetic Door Release
     • Signal Devices
     • Flow Detectors
     • Visual Annunciation Devices
8. Pressurization system
   
   • အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ လူေတြ ထြက္ခြာ ႏိုင္မဲ့ လမ္းေၾကာင္း ေတြ ျဖစ္တဲ့ Protected Escape Routes ေတြ ကို မီးခိုးကင္းေနေစဘို႔ အတြက္ အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ Fresh Air ေတြကို ဖိမႈတ္သြင္း ၿပီး positive pressure ရေအာင္ လုပ္ေပးထား တာ ကို ဆိုလိုပါတယ္။ Protected routes ထဲမွာ ပါဝင္ႏိုင္တာ ေတြ ကေတာ့ staircases, lobbies and in some cases, the corridor တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
   • သက္ဆိုင္ရာ bylaws အရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လက္ခံႏိုင္တဲ့ Standard အရပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လံုေလာက္တဲ့ သဘာဝ Natural Ventilation ကိုေပးႏိုင္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ေတာ့ Pressurization system မတပ္ဆင္ေပးလို႔ ရေကာင္းရႏိုင္ပါတယ္။
   • ဒါကိုတြက္ခ်က္ တဲ့ အခါ လိုအပ္တဲ့ Pressure Level, ဖြင့္ထားမဲ့ တံခါး အေရအတြက္ နဲ႔ သူကေနစီးထြက္ သြားမဲ့ Air Flowrate, ပိတ္ထားတဲ့ တံခါးအေရအတြက္ နဲ႔ တံခါးၾကားကေန စိမ့္ထြက္သြားမဲ့ Air Flowrate, တံခါးဖြင့္ဘို႔ လိုအပ္တဲ့ အား နဲ႔အတူ အျခား losses ေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား ေပးရပါတယ္။
9. Smoke Control System Using Natural (Displacement) or Powered (Extracted) Ventilation
   • မီးခိုးေတြ ပိတ္ေလွာင္မေန ေအာင္၊ မီးခိုးေတြ ကို ထုတ္ပစ္တဲ့ နည္းပါ။ လိုအပ္ခ်က္ နဲ႔ အေျခအေန ကို လိုက္ၿပီး
     • Natural (displacement of exhaust) ventilation: သဘာဝ အတိုင္းထြက္ခြင့္ ရေအာင္ လုပ္တာ ေသာ္လည္းေကာင္း၊
     • Powered (extract or exhaust and depressurization) ventilation: Fan နဲ႔ပဲ စုတ္ထုတ္တဲ့ နည္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊
     • A combination of both: ႏွစ္ခုကို သင့္ေတာ္ သလို ေပါင္းစပ္ ၿပီးေတာ့ ေသာ္လည္းေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
   • ဒီစနစ္ ကို Sprnikler Protection နဲ႔ တြဲၿပီး စဥ္းစား ဒီဇိုင္း လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ မီးမေတာ္တဆ မႈ ျဖစ္တဲ့ အခါ Sprinkler က ပက္ျဖန္းၿငိွမ္းသတ္၊ ၿပီးမွ Smoke extraction systems နဲ႔ မီးခိုးေတြ ကို ႐ွင္းလင္း ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
   • ေနရာ လိုအပ္ခ်က္လိုက္ၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ မီးရဲ့ျပင္းအား နဲ႔ အရြယ္အစား နဲ႔ အျခားလိုအပ္တဲ့ အေျခအေန အခ်က္အလက္ေတြ ကိုအေျခခံ ျပီး လိုအပ္တဲ့ Air Extraction rate ကိုတြက္ခ်က္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
10. Fire Lift
    • အထပ္ျမင့္ အေဆာက္အအံု ေတြ မွာ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ခဲ့ရင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ အသံုးျပဳႏိုင္ ဘို႔ Fire Lift/Elevator ကိုတပ္ဆင္ ထားေပး ရပါတယ္။ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ အလြယ္တကူ ဝင္ေရာက္ ႏိုင္တဲ့ ေနရာမွာ ထား႐ွိေပးရ မွာ ျဖစ္ၿပီး အမိုးအထိ ႐ွိသမွ် အထပ္တိုင္း ကို သြားႏိုင္ ဘို႔လိုအပ္ ပါတယ္။
    • အေရးေပၚ အေျခအေန မွာ မီးသတ္သမားေတြ ပဲ သီးသန္႔ သံုးႏိုင္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေအာင္ စီမံထားေပး ရပါမယ္။ ဒါ့အျပင္ မီးသတ္ဌာန Fire Department ေတြရဲ့ အျခား လိုအပ္ခ်က္ ေတြ (႐ွိခဲ့ရင္) ကိုပါဝင္ထည့္သြင္း ထားေပးဘို႔ လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ဥပမာ Firemen ေတြပဲ သီးသန္႔ ထိန္းသိမ္း ေမာင္းႏွင္ လို႔ ရႏိုင္ဘို႔အတြက္ Fireman Switches ေတြ နဲ႔ Fireman အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ႏိုင္ဘို႔ Fireman Intercom ေတြ ကို ပါဝင္ ရမွာျဖစ္သလို Lift Shafts နဲ႔ Fire Lift Lobby ေတြက လည္း မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္တဲ့ Protected Area ျဖစ္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
11. Emergency Power Systems
    
    • In the event of failure of the normal supply (ပံုမွန္လာေနက် မီးပ်က္ခဲ့ရင္) Life Safety စနစ္ ေတြ ကို ခ်က္ခ်င္းအလိုအေလ်ာက္ ပါဝါေပးႏိုင္ေအာင္ emergency power system တစ္ခုကို တပ္ဆင္ထားေပးရပါမယ္။
    • On failure of the normal service (မီးျပတ္သြားတဲ့ အခါ) အလိုအေလ်ာက္ Generator ရဲ့ စက္ ကို ႏိႈး ႏိုင္ဘို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ လံုေလာက္တဲ့ အင္အား႐ွိတဲ့ prime mover လိုအပ္ပါတယ္။ Prime mover ဆိုတာ ကေတာ့ Motorized Starter ပါ။ သူ႔အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ electricity supply ရဘို႔ ကိုေတာ့ Battery ေတြ ထားေပးထားရပါမယ္။
    • Emergency power system ကေနေပး ရမဲ့ fire protection system နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ emergency loads ေတြကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။
      1. Pressurization system
      2. Smoke control and management system
      3. Fire alarm and monitoring system
      4. Pump sets for Firefighting
      5. Emergency public address system
      6. Fire lifts
      7. Emergency lighting
      8. other emergency fire systems
    • Essential Systems လို႔ေခၚတဲ့ မီးသတ္စနစ္ မဟုတ္ေပမဲ့ အေဆာက္အအံု အတြက္ မ႐ွိမျဖစ္ အေရးပါတဲ့ စနစ္ ေတြ အတြက္ လည္းထည့္သြင္း စဥ္းစားရပါတယ္။ ဒါေတြ ကေတာ့
      • Plumbing Pumps
      • Submersible Drainage / Sewerage Pumps
      • Elevators
      • Mechanical Ventilation Fans
      ဒါ့အျပင္ အေဆာက္အအံု ရဲ့အသံုး ျပဳမႈ နဲ႔ လိုအပ္ခ်က္ ကို လိုက္ၿပီး Client/Owner ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို လည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစား ေပးရမယ္။
    • Blackout လို႔ေခၚတဲ့ Normal Power Failure အေျခအေန နဲ႔ Emergency က တစ္ထပ္တည္း က်ခ်င္ မွ က်ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ Blackout (မီးျပတ္ၿပီး) Emergency Fire Situation မဟုတ္ခဲ့ရင္ Essential System ေတြကို ပါဝါေပးလို႔ ရပါတယ္။ အားလံုးက လိုအပ္ခ်က္ ေတြ ကို ကာမိေအာင္ ျခံဳငုံ စဥ္းစားရတာပါ။ ဘယ္အခ်ိန္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ခုလုံး ကို ေပးခ်င္တယ္၊ ေပးရမယ္ ဆိုရင္ ေတာ့ Generator ႀကီးမွာေပါ့၊
12. The Fire Engineering - Performance Based Approach
    • The Fire Engineering - Performance Based Approach (FE-PBA) is a methodology for design, evaluation and assessment office safety in buildings. it identifies an engineering approach to building fire safety, and gives guidance on the application of scientific and engineering principles, to the protection of people and property from unwanted fire. Additionally, it outlines a structured approach, to assessment of total building fire safety system effectiveness, and to the achievement of pre-identified design objectives
    • The methodology facilitates performance-based design that meets the fire safety objectives of Building Codes. Many factors, including a building's form of construction, means of escape, occupancy factors, smoke management, detection, alarm and fire suppression facilities, contribute to the achievement of fire-safety objectives. The guidelines of Fire Engineering-performance Based Approach, are based on the premise that all these measures, form part of an integrated fire safety system for the building, which must respond to any fire developing within that building,.
    • Consequently, it is required that designers recognize the interactions between elements of a fire safety system and that they develop complete and integrated design solutions.
    • The basic principles of Fire Engineering - Performance Based Approach may be applied to specific types of buildings and their uses. However, the principle and the guidelines developed do NOT cover buildings which are used for bulk storage or processing of flammable liquids, industrial chemicals or explosive materials. The intrinsic risks associated with such buildings will necessitate special consideration and is beyond the scope of this chapter.
    • The Fire Engineering - Performance Based Approach concept is intended for application during the conceptual phase of building fire safety system design, prior to the detail design, specification and documentation phase of selected fire-safety sub-systems (or elements). Fire Engineering procedures require early consultation and co-operation between the project manager, Architect and other members of the design team, together& with the Fire and Rescue Department.
    • The detailed design and specification of fire-safety sub-systems (which will follow agreement of the conceptual design) may not be specific during this stage. But it is imperative that when executed, these strictly adhere to the decisions and agreements reached during the conceptual phase.
13. Others
    
    1. Fire Pumps & Water Tanks
       
       • ေရသံုးတဲ့ Fire System ေတြ မွာ ပါေလ့ရွိတာ ကေတာ့ အေတာ္ႀကီးမားတဲ့ Pumps ေတြ နဲ႔ ေရေလွာင္ကန္ ေတြ ပါ။
       • စာေရးသူ အရင္ Projects ေတြ မွာ အသံုးမ်ား တဲ့ Pumps ကေတာ့ Aurora ပါ။ UL Listed Pumps ေတြ မို႔ အျခား Pumps ေတြ ထက္ ေစ်း အေတာ္ ပိုေလ့ ရွိပါတယ္။ နမူနာ အေန နဲ႔ သြားေရာက္ ေလ့လာ ႏိုင္ ဘို႔ အတြက္ Link ကို ေအာက္မွာ ေပးထား ပါတယ္။
         1. Aurora Fire Pumps Website
         2. Fire Pumps Brochure Download
       • ပံုမွန္အားျဖင့္ Pump one set မွာ one duty pumps + one standby pump + one jockey pumps ဆိုၿပီး Pump သံုးလံုးတြဲ ပါေလ့ရွိပါတယ္။ Standby pump က အေၾကာင္းတစ္ခုခု ေၾကာင့္ Duty pump အလုပ္ မလုပ္တဲ့ အခါ အစားထိုး ႏိုင္ဘို႔ ထားတဲ့ အရံပါ။ Highly Pressurized လုပ္ထားတဲ့ Pipe ေတြ Fitting ေတြ မွာ ေရယိုတာ၊ စိမ့္တာ ကို လံုးဝ တားဆီး ႏိုင္ဘို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ဒီအေျခအေန မွာ System Pressure ကို ထိန္းထားဘို႔ က လည္း အေရးႀကီး ပါတယ္။ ဒီလို Pressure ထိန္းဘို႔ တာဝန္ ကို Jockey pumps ကယူပါတယ္။ Jockey pump က main pumps (duty+standby) ေတြထက္ flowrate အမ်ားႀကီး နည္းပါတယ္။ သူ႕ရဲ့တာဝန္ က ေရယိုစိမ့္တဲ့ အေျခအေန မွာ Pressure ထိန္းယံု မို႔ ေဆာင့္ပန္း၊ ေဆာင့္ရပ္ မျဖစ္ရေလေအာင္ oversize မလုပ္မိေစဘို႔ သတိထား ရပါမယ္။ (CP 52:2004 မွာေတာ့ Jockey Pump (Pressure Maintenance Pump) Capacity ကို To make up the allowable leakage within 10 min at a rate of flow not exceeding 4 L/min လို႔ ကန္႔သတ္ ထားပါတယ္။)
    2. Fire Protection System Equipments Manufacturer Reference
       • Sprinkler Heads, Fire Water Tank Panels & Fire Pumps ေတြ ကလြဲ လို႔ အျခား Fire Protection နဲ႔ ပတ္သက္ တဲ့ Products ေတြ အားလုံုး နီးပါး ကို ထုတ္လုပ္ ၿပီး စကၤာပူ၊ မေလး႐ွား နဲ႔၊ Australia ကို အဓိက ပို႔ေနတဲ့ Manufacturer တစ္ခု ရဲ့ web link ကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီ မွာ ထုတ္လုပ္တဲ့ ပစၥည္းေတြ ရဲ့ ပံုေတြ ကို သြားေရာက္ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။
         Steel Recon Industries (SRI) Malaysia Product Page
         
    3. Fire Protection Article Online
       • Web ေပၚမွာ Fire Protection နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျခံဳငံု ေရးသားထားတဲ့ စိတ္ဝင္စားစရာ ေဆာင္းပါး တစ္ခု ကို ဖတ္ဘူးပါတယ္။ အခု စာဖတ္သူ အတြက္ ဆက္ညႊန္း လိုက္ပါတယ္။
         
         Fire Protection Engineering by Morgan Hurley, P.E., SFPE
       
       
    4. Fire Safety Educations
       
       • Fire Safety နဲ႔ပတ္သက္ လို႔ စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာ Fire Safety Manager Courses ေတြ ကို SCDF နဲ႔ Polytechnics ေက်ာင္းအခ်ိဳ႕ မွာ တက္ေရာက္ႏိုင္ ပါတယ္။။
         1. Fire Safety Manager
       • Fire Protection Engineering Association/ Society အခ်ိဳ႕ကေန လည္း ကမာၻ အဝွမ္း Learning Program ေတြ ကို သင္ယူ ႏိုင္သလို Certification Tests / Exams ေတြ ကို လည္း ဝင္ေရာက္ ေျဖဆို ႏိုင္ပါတယ္။
         1. Society of Fire Protection Engineers
         2. Institution of Fire Engineers
       • In the United States, the University of Maryland (UMd) offers an ABET-accredited bachelor of science degree program in fire protection engineering, as well as graduate degrees. Worcester Polytechnic Institute (WPI) offers a masters and a Ph.D. in fire protection engineering. Other institutions, such as Oklahoma State University, the University of Kansas, Illinois Institute of Technology, University of California, Berkeley, and University of Houston – Downtown have offered courses in fire protection engineering or technology.
       • In Europe, the University of Edinburgh has been among the first universities to offer a degree in Fire Engineering and had its first research group in fire in the 1970's (these activities are now conducted at the new BRE Centre for Fire Safety Engineering). Other European Universities active in the fire engineering are Lund University, Stord/Haugesund University College, University of Manchester, University of Ulster, University of Leeds, University of Greenwich and London South Bank University

- Back to Top -

References:

1. British Standard -BS 5306 : Part 2: "Design of Automatic Sprinkler Systems", 1990
2. Singapore Standard : Code of Practices
   1. CP 10 : "Code of practice for the installation and servicing of electrical fire alarm systems", 2005
   2. CP 13 : "Code of practice for mechanical ventilation and air-conditioning in buildings", 1999
   3. CP 29 : "Code of practice for fire hydrant systems and hose reels", 1998
   4. CP 31 : "Code of practice for installation, operation, maintenance", performance and constructional requirements of mains failure standby generating systems", 1996 (Revised as SS 535 : 2007)
   5. CP 52 : "Code of practice for automatic fire sprinkler system", 2004
   6. CP 55 : "Code of practice for use and maintenance of portable fire extinguishers", 1991
3. NFPA (U.S.A) Codes
   1. NFPA 10: Standard for Portable Fire Extinguishers
   2. NFPA 12: Standard on Carbon Dioxide Extinguishing Systems
   3. NFPA 13: Standard for the Installation of Sprinkler Systems
   4. NFPA 14: Standard for the Installation of Standpipe, Private Hydrant, and Hose Systems
   5. NFPA 17: Standard for Dry Chemical Extinguishing Systems
   6. NFPA 17A: Standard for Wet Chemical Extinguishing Systems
   7. NFPA 70: National Electrical Code
   8. NFPA 72: National Fire Alarm Code
   9. NFPA 92A: Recommended Practice for Smoke-Control Systems
   10. NFPA 101: Life Safety Code
   11. NFPA 110: Standard for Emergency and Standby Power Systems
   12. NFPA 170: Standard for Fire Safety Symbols
   13. NFPA 318: Standard for the Protection of Cleanrooms
4. Malaysia Regulations
   1. Uniform Building Bylaw
   2. Guide on Fire Protection Systems in Buildings (Red Book )

Web-Links

1. Wikipedia
   1. Fire Triangle (မီး ႀတိဂံ)[ http://en.wikipedia.org/wiki/Fire_triangle ]
   2. Fire Classes [ http://en.wikipedia.org/wiki/Fire_classes ]
   3. FE-13 (also known as Trifluoromethane, HFC-23, CHF3)
      [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/ http:/en.wikipedia.org/wiki/Fluoroform ]
   4. FE-25 (also known as Pentafluoroethane, HFC-125, C2HF5),
      [ http://en.wikipedia.org/wiki/Pentafluoroethane ]
   5. FE-232 (also known as Dichlorotrifluoroethane HCFC-123 , C2HCl2F3 )
      [ http://en.wikipedia.org/wiki/Dichlorotrifluoroethane ]
   6. Fire Extinguishers [ http://en.wikipedia.org/wiki/Fire_extinguisher ]
   7. Glossary of firefighting equipment
2. Singapore Standards eShop
   [ http://www.singaporestandardseshop.sg/Product/Home.aspx ]
3. Singapore Civil Defence Force (စကၤာပူ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔)
   1. Publication Website : Singapore Civil Defence Force
      [ http://www.scdf.gov.sg/scdf_internet/en/building-professionals/publications.html ]
   2. SCDF (Singapore Civil Defence Force): Fire Code 2007 Master Version
      [ http://www.scdf.gov.sg/content/scdf_internet/en/building-professionals/publications/fire_code_2007master_version.html ]
   3. SCDF: Fire Code 2002 Handbooks
      [ http://www.scdf.gov.sg/content/scdf_internet/en/building-professionals/publications/fire_code_2002handbooks.html ]
4. Fire Extinguishers
   
   1. Classification of Portable Fire Extinguishers, OSHA, U.S.A
      [ http://www.scdf.gov.sg/content/scdf_internet/en/building-professionals/publications/fire_code_2002handbooks.html ]
   2. Information on Fire Extinguishers, The Fire Safety Advice Centre,, U.K
      [ http://www.firesafe.org.uk/html/fsequip/exting.htm ]
   3. The Hanford Fire Department : All You Ever Wanted to Know about Fire Extinguishers
      [ http://www.hanford.gov/fire/safety/extingrs.htm ]
5. Youtube Videos
   
   1. YouTube - Car vs. Fire Hydrant[ http://www.youtube.com/watch?v=_g6I65rLdWA ]
   2. YouTube - Fire Hydrant Burst
      [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/ http:/www.youtube.com/watch?v=Qpff-nxeZQI ]
   3. YouTube - Fire Hydrant Training[ http://www.youtube.com/watch?v=1nsD864K6pk&NR=1 ]
   4. Toronto Fire Dept-FIRE DEMO-Working Residential Sprinkler
      [ http://www.youtube.com/watch?v=Nlyx8zR7q7M ]
   5. Fire Sprinkler Demonstration[ http://www.youtube.com/watch?v=1NUKYQMxWl4 ]
6. Fire Hydrant Organization[ http://www.firehydrant.org/ ]
7. Manufacturers
   
   1. Pyrogen Technologies Sdn Bhd[ http://www.pyrogen.com ]
   2. Aurora Fire Pumps Website[ http://www.aurorapump.com/html/market_fire.htm ]
   3. Victaulic Company
      [ http://www.victaulic.com/content/firelockautosprinklersfpliterature.htm ]
   4. Victaulic Company : Automatic Sprinkler Product Reference (pdf)
      [ http://www.victaulic.com/docs/lit/40.01.PDF ]
   5. Viking Sprinkler– Spray Patterns
      [ http://www.vikingcorp.com/databook/sprinklers/spraypatterns/ ]
   6. Fire Equipment Supplier: Canada [ http://canadafire.com/products.html ]
   7. Steel Recon Industries (SRI) Malaysia Products [ http://www.sri.com.my/products.html ]
8. Fire Protection Engineering by Morgan Hurley, P.E., SFPE
   [ http://www.wbdg.org/design/dd_fireprotecteng.php ]

ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာလည္း ေႏြရာသီ ဆို မီးကိုပဲ ေၾကာက္ေနရတာ ပါ။ သာမန္ ျပည္သူေတြ မွာ မီးကင္းေစာင့္ရ၊ အထုတ္ျပင္ရ နဲ႔ အလုပ္လည္း ေျဖာင့္ေျဖာင့္ လုပ္ၾကရဟန္ မတူပါဘူး။ ရန္သူမ်ိဳးငါးပါး ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ မီးေၾကာင့္ ဆံုးရႈံးတာ ကလည္း မ်ားလွပါၿပီ။
ဒီမီးေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္ေတြ ထြန္းကားလာ၊ သံုးစြဲလာ ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ ကုန္က်စရိတ္ ႐ွိေပမဲ့ မဆံုး႐ႈံးသင့္ တာ မဆံုးရႈံးေတာ့ တဲ့အျပင္ ပိုမို လံုျခံဳမႈ ကိုေပးပါလိမ့္မယ္။